Τα καλά και τα κακά νέα από τη Γενεύη
19/03/2025
Η άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη, που ολοκληρώθηκε χθες στη Γενεύη, πέτυχε να συντηρήσει μια κινητικότητα στο Κυπριακό. Να γίνουν βήμα, τα πρώτα μετά το 2017, όπως ανέφερε ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών. Βήματα που αφορούν το πεδίο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, με την ελπίδα να οδηγήσει η υλοποίηση τους στην επανέναρξη των συνομιλιών. Αυτό, η επανέναρξη δηλαδή, της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων, παραμένει ένα δύσκολο εγχείρημα καθώς η τουρκική πλευρά δεν έχει διαφοροποιήσει τη στάση της, σε σχέση με την αξίωση της για εκ προοιμίου αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας.
Ο Γενικός Γραμματέας συγκάλεσε την άτυπη σύναξη στη Γενεύη θέτοντας ένα οδικό χάρτη, καθορίζοντας συγκεκριμένα βήματα. Τα ΜΟΕ δεν είναι αυτά που ήθελε να προωθήσει η κατοχική πλευρά, τα οποία θα παρέπεμπαν «στη συνεργασία δυο κρατών». Υπάρχει, βέβαια, πάντα ο κίνδυνος να μας μείνουν τα μέτρα και να μην προχωρήσει η προσπάθεια. Περαιτέρω, είναι προφανές πως ο διορισμός απεσταλμένου συνδέεται με την υλοποίηση των βημάτων, που έχουν τεθεί.
Τα όσα συμφωνήθηκαν προφανώς και δημιουργούν μια κινητικότητα στο Κυπριακό, η οποία απουσίαζε για χρόνια. Για πρώτη, ίσως φορά, ο Γενικός Γραμματέας ήταν σαφής σε σχέση με τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Τα ανέφερε σε όλους, απευθυνόμενος στην τουρκική πλευρά.
Οι εξελίξεις αφήνουν όλους ευχαριστημένους. Η Λευκωσία ήθελε την κινητικότητα. Πρώτο, γιατί δημιουργεί προϋποθέσεις για να σπάσει το αδιέξοδο. Δεύτερο, γιατί η κινητικότητα λειτουργεί, σε κάποιο βαθμό, αποτρεπτικά για την επιβολή νέων τετελεσμένων επί του εδάφους από την κατοχική πλευρά. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αυτή που επείγεται για λύση. Όχι, βέβαια, την όποια λύση, όπως κάποιοι στο εσωτερικό ζητούν.
Η κατοχική πλευρά, χωρίς να διαφοροποιείται από τις διαχρονικές επιδιώξεις, δέχθηκε να εισέλθει σε συζητήσεις που αφορούν ΜΟΕ. Το έπραξε και στο παρελθόν χωρίς αποτέλεσμα. Η Άγκυρα ευνοείται από την κινητικότητα αυτή καθώς χωρίς να δεσμεύεται, φαίνεται στους τρίτους να συνεργάζεται στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά (αναμένεται και συνάντηση Ερντογάν- Μητσοτάκη στις 8 Απριλίου στην Άγκυρα).
Αυτές οι εξελίξεις ενδεχομένως, με βάση τους σχεδιασμούς της κατοχικής πλευράς, της προσφέρει άλλοθι για να συνεχίσει συζητήσεις με την ΕΕ. Κυρίως σε ό,τι αφορά το ενδιαφέρον της για τη συμμετοχή της στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλεια της Ένωσης. Τούτο, όμως, δεν μπορεί να ισχύσει για πάντα. Αυτό μπορεί να ισχύσει μέχρι την επόμενη Διάσκεψη, που χρονικά τοποθετείται τον ερχόμενο Ιούλιο, ίσως και λίγο αργότερα. Μετά θα πρέπει να δώσει δείγματα γραφής.
Το Κυπριακό δεν είναι προφανώς πρόβλημα έλλειψης εμπιστοσύνης, αλλά ζήτημα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Αυτή η διάσταση προφανώς μπορεί να τεθεί όταν και όποτε ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις αλλά και να προτάσσεται από τώρα. Για να μην χαθούμε στα ΜΟΕ και μόνο.
Η Ευρώπη στη Γενεύη
Πάντως, στην εξίσωση των όσων διαδραματίσθηκαν στη Γενεύη, θα πρέπει να μπει και η ευρωπαϊκή παρέμβαση. Μια παρέμβαση- μήνυμα των θεσμών της Ένωσης. Η επιστολή των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών επιβεβαιώνει το προφανές. Η παρέμβαση γίνεται σε μια συγκυρία για το Κυπριακό, με αφορμή την πραγματοποίηση της Πενταμερούς.
Πέραν από την έκφραση στήριξης προς τα Ηνωμένα Έθνη, οι Βρυξέλλες σημειώνουν ότι το Κυπριακό είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα («εκφράζουμε για ακόμα μια φορά τις ευχαριστίες μας για τη σημαντική δουλειά από πλευράς Ηνωμένων Εθνών»). Παράλληλα, καθορίζει και το περιεχόμενο μιας συμφωνίας. Αναφέρεται σε «ευθυγράμμιση με τις αρχές, αξίες και τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Γίνεται, ασφαλώς και αναφορά στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, καθώς αυτή είναι η επαναλαμβανόμενη θέση διαχρονικά. Βέβαια θα πρέπει να εξηγηθεί πως ένα μοντέλο, όπως το κατάντησαν με τις διαχρονικές συζητήσεις/ υποχωρήσεις, με στρεβλωτικές αντιδημοκρατικές ρυθμίσεις, θα εναρμονιστεί με το κοινοτικό κεκτημένο. Ο τετραγωνισμός του κύκλου ανήκει σε μια άλλη σφαίρα, όχι της πολιτικής και στο διά ταύτα αφορά τη βιωσιμότητα του μοντέλου.
Η Γενεύη δίνει πάσα για τη συνέχεια, που θα είναι δύσκολη και θα χρειαστεί υπομονή.