Όρος για αξιόπιστες συμμαχίες να έχουμε στρατηγική και αξιόμαχο στρατό

Μέρος του σχεδίου είναι η διάλυση γειτονικών χωρών που δεν τίθενται υπό την επιρροή του άξονα Ισραήλ-ΗΠΑ. Υπό την παρακίνηση του Ισραήλ έχουν διαλυθεί τρία τουλάχιστον κράτη στην περιοχή: Λίβανος, Ιράκ, Συρία. Σήμερα απειλείται πόλεμος με την Υεμένη και το Ιράν, με proxy του Ισραήλ τις ΗΠΑ. Όπως έχει λεχθεί από τον Αμερικάνο κορυφαίο οικονομολόγο και στρατηγικό αναλυτή Jeffrey Sachs, «ο Νετανιάχου υπήρξε ο πλέον καταστροφικός πρόεδρος των ΗΠΑ»! Το Ισραήλ είναι εξ ορισμού και εκ της ιδρύσεώς του αναθεωρητική δύναμη. Η δική του παρουσία έχει μετατρέψει την Μέση Ανατολή σε πυριτιδαποθήκη και αλλάζει συνεχώς τον χάρτη της περιοχής.

Ωστόσο, όσο φιλοπόλεμο και αναθεωρητικό και αν είναι, όσο και αν πραγματοποιεί γενοκτονία σε βάρος του παλαιστινιακού λαού, σήμερα εκ των πραγμάτων ορθώνεται ως μέγα εμπόδιο στον δρόμο της επεκτατικής και εχθρικής Τουρκίας. Αν είναι, και στον βαθμό που είναι, εχθρός του εχθρού, το Ισραήλ μοιάζει με ένα απρόσμενο σωσίβιο για την αμυντική ενίσχυση της απειλούμενης Ελλάδας. Για ποιον λόγο, λοιπόν, να έχει κανείς ενδοιασμούς και επιφυλάξεις στην προοπτική μιας στρατηγικής συμμαχίας μαζί του; Μήπως λόγω της κριτικής που του ασκείται για τη γενοκτονία στη Γάζα; Μήπως επειδή η παγκόσμια κοινότητα –στην πλειοψηφία της– θεωρεί το Ισραήλ παραβατικό-εγκληματικό κράτος, οπότε με εγκληματικά κράτη δεν σχετιζόμαστε;

Δεν μπορούμε όμως να λειτουργήσουμε έτσι στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα. Δεν κάνουμε διεθνή πολιτική με ιδεολογική παντιέρα. Στην πολιτική των κρατών, πρακτικός οδηγός δεν είναι ούτε η “Μεταφυσική των Ηθών” του Καντ ούτε κατηχητικά εγχειρίδια τύπου “Imitatio Christi”. Ευαγγέλιο της πολιτικής είναι η σκέψη του Μακιαβέλλι. Τα κράτη δεν ενεργούν ούτε κρίνονται με την ηθική της προσωπικής συνείδησης. Έτσι είχαμε στο παρελθόν συνεργασίες ή συμμαχίες ή συμφωνίες μεταξύ κρατών με εντελώς διαφορετικά συστήματα αξιών.

Μερικά παραδείγματα: Η Σοβιετική Ένωση του Λένιν με την Τουρκία του Κεμάλ, η Αγγλία και η Γαλλία με την Γερμανία του Χίτλερ, αλλά και η Γερμανία με την Σοβιετική Ένωση, στη συνέχεια, αναίρεση όλων αυτών των συμφώνων και συγκρότηση συμμαχίας μεταξύ ιδεολογικών εχθρών, του Τσώρτσιλ και Ρούζβελτ από τη μία και του Στάλιν από την άλλη. Και αργότερα, ΗΠΑ-Κίνα, ΕΣΣΔ-Αργεντινή και Ισραήλ-Αίγυπτος κοκ. Χώρες με κάκιστη γνώμη η μία για την άλλη, συνάπτουν σύμφωνα, συνεργασίες, συμμαχίες, όταν το κρίνουν συμφέρον. Τα συμφέροντα και όχι οι ανθρωπιστικές αρχές ορίζουν τις διεθνείς σχέσεις.

Ανάγκη ρεαλιστικής πολιτικής

Τα κράτη μεταξύ τους βρίσκονται στην “φυσική κατάσταση”, όπως την περιγράφει ο Hobbes. Μια κατάσταση όπου η αγωνία της επιβίωσης και η απουσία κοινής αρχής και νόμου, όπου όλοι βρίσκονται σε πόλεμο με όλους και οι “φιλίες” είναι συγκυριακές, προσωρινές συγκλίσεις ενώπιον κοινού εχθρού. Αυτό, ωστόσο, δεν αντιφάσκει με το δικαίωμα των πολιτών να αναπτύσσουν πολιτική θέση και να ασκούν κριτική ακόμα και έναντι συμμάχων κυβερνήσεων. Όπως έχουν το ίδιο δικαίωμα και έναντι της δικής τους κυβέρνησης.

Η εθνική πολιτική δεν είναι αυτό, αλλά ούτε προϋποθέτει τη φίμωσή του. Αντίθετα με την κοινή παρερμηνεία, ο Μακιαβέλλι δεν υποστηρίζει την ασυδοσία και την γενική ανηθικότητα. Υποστηρίζει ότι στην πολιτική, η ανώτατη ηθική είναι η σωτηρία της πατρίδας. Ο δε ρεαλισμός δεν αποκλείει τους ηθικούς προβληματισμούς. Αντιθέτως, μελετά την πολιτική τους αξιολόγηση και βαρύτητα, ως παράμετρο της ίδιας της ρεαλιστικής προσέγγισης. Το πρόβλημα όμως με την ελληνική ατζέντα συμμαχιών δεν είναι ο χαρακτήρας των άλλων κρατών. Το πρόβλημα μας έγκειται στο ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει μια ανεξάρτητη στρατηγική επιβίωσης του έθνους.

Με δεδομένο αυτό το κενό, ο κίνδυνος είναι μεγάλος να καταστεί η χώρα εργαλείο στρατηγικών που δεν είναι δικές της και να δεθεί στο άρμα αναθεωρητικών δυνάμεων με σαφείς δικές τους βλέψεις. Αν δεν γνωρίζει η δική μας πλευρά, μέχρι ποιου σημείου μπορεί να συμπορεύεται με κάποιον, και δεν το γνωρίζει καθώς δεν έχει στρατηγική, υπάρχει πάντα το ρίσκο να βρεθεί αργότερα εκτεθειμένη και απομονωμένη. Σε μια κινούμενη άμμο, ρευστών και ευμετάβλητων συμμαχιών, δεν υπάρχει κανείς στο άρμα του οποίου μπορείς άφοβα να προσδεθείς. Διότι σε μια συμμαχία αναλαμβάνεις να επωμιστείς και μέρος της ευθύνης του άλλου και μέρος των συνεπειών των δικών του πράξεων. Ιδίως όταν προσχωρείς χωρίς δική σου οριοθέτηση.

Και μόνο το γεγονός ότι συζητάμε υπό πίεση και στο πόδι για τόσο σοβαρά πράγματα, όπως η σύναψη συμμαχιών, είναι σύμπτωμα του κενού στρατηγικής. Είναι κίνηση σπασμωδική και κίνηση υποτέλειας. Γιατί υποτέλεια; Μα γιατί ο “σύμμαχος” έχει ζυγίσει ήδη πόσο αποφασισμένος είσαι να διεκδικήσεις τα δικά σου δίκαια. Με την υποχωρητικότητα και τους τεμενάδες προς τους Νεοοθωμανούς, έχεις δώσει δείγμα γραφής σε εχθρούς και φίλους. Γνωρίζουν οι τελευταίοι πόσο μετράς και αισθάνονται ότι προσέρχεσαι σαν επαίτης, σαν ανίσχυρος που ζητάει προστασία.

Λάθη του παρελθόντος

Ο παρέχων προστασία θα ζητήσει την υποταγή σου. Θα σου προσφέρει τη θέση του αναλώσιμου εξαρτήματος της στρατηγικής μηχανής του. Και αν εν τέλει βρει ένα modus vivendi –και υπάρχουν ισχυροί λόγοι να πιεστούν αμφότεροι να το κάνουν– με τον σημερινό αντίπαλο, ο μικρός παρατρεχάμενος θα μείνει και πάλι ακάλυπτος. Έγινε το 1922, γίνεται και ως συνέπεια της προσέγγισης Τραμπ-Πούτιν, που μας άφησε να πρέπει να κάνουμε “άρση της εμπολέμου καταστάσεως με τη Ρωσία”, όσο γελοία πομπώδες κι αν ακούγεται αυτό.

Η μονομερής πρόσδεση είναι επίσης σύμπτωμα του στρατηγικού αποπροσανατολισμού. Η χώρα που διεκδικεί δικό της ρόλο διεθνώς δεν ακολουθεί τυφλά έναν, αλλά ελίσσεται μεταξύ πολλών παικτών. Για παράδειγμα στο Ουκρανικό, η Τουρκία, αν και χώρα του ΝΑΤΟ, έπαιξε ρόλο μεσολαβητή, διατηρώντας καλές σχέσεις με αμφότερες τις πλευρές. Επίσης, το Ισραήλ, η πλέον ατλαντική χώρα μετά τις ΗΠΑ, παρόλο που τα αισθήματα των πολιτών του ήταν ενθουσιωδώς υπέρ της Ουκρανίας, κράτησε μια πολιτική ισορροπιών. Αντιθέτως εμείς σπεύσαμε να “κηρύξουμε” τον πόλεμο στη Ρωσία!

Και τώρα που εκείνοι τους οποίους τυφλά ακολουθήσαμε αλλάζουν στάση και επιζητούν συμβιβασμό, εμάς θα μας μείνει η εχθρότητα και η μνησικακία της Ρωσίας. Έτσι και επί του προκειμένου, όσοι προτείνουν άμεση συμμαχία με το Ισραήλ, θα πρέπει να έχουν απάντηση στο ερώτημα: κατά πόσον η χώρα είναι έτοιμη και κατά πόσον τη συμφέρει να ακολουθήσει το Ισραήλ και μέχρι ποιου σημείου; Θα ήταν π.χ. προς το συμφέρον μας, έχουμε λόγους να αναμειχθούμε στον διαμοιρασμό της Συρίας ή ακόμα να συμμετάσχουμε σε μια εκστρατεία κατά του Ιράν, κίνηση που εγκυμονεί παγκόσμια σύρραξη;

Όλα αυτά βεβαίως, εάν και εφόσον επιδιώξει η ελληνική ηγεσία πραγματική συμμαχία κι όχι απλώς δουλίτσες και αγορές. Διότι είναι λίαν αμφίβολο, κατά πόσον έχει τη διάθεση να φύγει από το άρμα του νεοσουλτάνου, με τον οποίον πλέον την συνδέει πλέγμα ιδιοτελών συμφερόντων. Η κυβερνώσα ελίτ είναι σαφώς φιλοτουρκική. Ενδοτισμός στην Τουρκία και στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ είναι ασυμβίβαστα. Ως δουλικά ατλαντική, όμως, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά στην κωμικοτραγική κατάσταση να επιδιώκει να είναι αρεστή σε δύο δυνάμεις, οι οποίες πλέον είναι εχθρικές. Μάλλον θα προβεί επιλεκτικά σε ορισμένες υπηρεσίες και προς την άλλη πλευρά, με την ψευδαίσθηση πως θα ικανοποιήσει αμφοτέρους και θα καταλήξει πιθανότατα να τους δυσαρεστήσει και τους δύο και να εντείνει την απομόνωσή της. Θα κατορθώσει έτσι να κάνει εχθρούς τους φίλους αμφοτέρων, αλλά όχι φίλους τους εχθρούς τους.

Το μέγα ερώτημα είναι αν θα δυσαρεστήσει εγκαίρως τον λαό μας αυτή η εκποίηση και εγκατάλειψη της πατρίδας και αν ο δήμος μπορέσει να δείξει, και σε αυτό το ζωτικό για το μέλλον μας πεδίο, τα αντανακλαστικά που έδειξε για την κατάλυση κάθε δημοκρατίας, προκειμένου να συγκαλυφθεί το έγκλημα των Τεμπών. Όταν η χώρα αποκτήσει ανεξάρτητη εθνική στρατηγική, τότε μπορεί να συζητήσει συμμαχίες «ακόμα και με τον διάβολο», όπως έλεγε ο Μακάριος. Και μέχρι τότε τί; Πόσο ορθολογικές προτάσεις μπορείς να διατυπώσεις στο βασίλειο του ανορθολογισμού; Ας αποφύγουμε τουλάχιστον μεγάλες δεσμεύσεις. Άχρι καιρού.