Ο πρώτος πόλεμος δασμών του Τραμπ (2018)

Πάντως, όταν κατά το 2002 η κυβέρνηση του Μπους επιχειρεί να επιβάλλει νέους δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα, αναγκάζεται να υπαναχωρήσει, εγκαταλείποντας την απόπειρα μεταβολής της δασμολογικής της πολιτικής μόλις η ΕΕ ανακοινώνει την πρώτη δέσμη αντιμέτρων.

Αντίθετα, η αμερικανική κυβέρνηση Τραμπ εμφανίζεται διατεθειμένη να κλιμακώσει τις επιθετικές της κινήσεις στον τομέα του εμπορίου, αν και όπως επισημαίνεται από την γνωστή τράπεζα BNP PARIBAS, «οι επιπτώσεις των εμπορικών εντάσεων και αντιπαραθέσεων στις κεφαλαιαγορές έχουν αβέβαιες τελικές συνέπειες και μάλλον ποικίλλουν με την πάροδο του χρόνου».

Τα μέτρα Τραμπ πάντως περιλαμβάνουν:

1. Άμεση επιβολή πρόσθετων δασμών της τάξης του 25% στους εισαγόμενους χάλυβες και 10% στο εισαγόμενο αλουμίνιο στις ΗΠΑ.
2. Άμεση επιβολή πρόσθετων δασμών της τάξης του 25% σε 800 κατηγορίες κινεζικών προϊόντων.
3. Εισαγωγή μίας ελαστικής ποσόστωσης με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, μετά από τον οποίο, ισχύουν οι νέοι δασμοί. Η τελευταία αμερικανική πρόταση προβλέπει ποσόστωση στο επίπεδο του 90% των αμερικανικών εισαγωγών του 2017, αλλά απορρίπτεται από την ΕΕ που αντιπροτείνει ποσόστωση της τάξης του 100%.
4. Εισαγωγή μίας ανελαστικής ποσόστωσης με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα μετά από τον οποίο, είναι πιθανή η απαγόρευση εισαγωγών χάλυβος και αλουμινίου από την ΕΕ.

Όμως, όπως παρατηρεί ο επικεφαλής του Τμήματος Στρατηγικής Συναλλαγματικών Ισοτιμιών της BNP PARIBAS, Daniel Katzive, το αμερικανικό δολάριο έχει κατά κανόνα την τάση να αντιδρά αρνητικά σε ειδήσεις που προβάλλουν τις επιθετικές κινήσεις στον τομέα του εμπορίου – έναντι του ευρώ αρχικά από τα επίπεδα του 1,15 κινείται πλέον επάνω από τα επίπεδα του 1,18, με απώλειες της τάξης του 2,6%– αλλά σε επόμενα στάδια η κατάσταση σταθεροποιείται.

Τα τρία στάδια του πολέμου του Τραμπ

Η BNP PARIBAS εκτιμά πως εξελίσσονται τρία στάδια εξέλιξης της επιθετικής εμπορικής πολιτικής Τραμπ με μετάβαση από το πεδίο των εμπορικών συναλλαγών στο αντίστοιχο των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Σύμφωνα με την συγκεκριμένη ανάλυση, οι επιπτώσεις για το αμερικανικό νόμισμα δεν κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση και το τελικό αποτέλεσμα παραμένει αμφίβολο σε βάθος χρόνου, με πιθανές αρνητικές συνέπειες.

Πρώτο Στάδιο. Ο προστατευτισμός ισούται με υποτίμηση: Η τάση του δολαρίου να αντιδρά αρνητικά με τις ανακοινώσεις νέων δασμολογικών μέτρων, ανακλά το φαινόμενο της εξίσωσης της προτίμησης μέτρων προστατευτισμού με τις υποτιμητικές τάσεις του νομίσματος. Η τάση εξασθένισης του δολαρίου αντικατοπτρίζει σε ένα βαθμό την αναμενόμενη πιθανότητα βελτίωσης του αμερικανικού εμπορικού ισοζυγίου, που επιθυμεί διακαώς η αμερικανική κυβέρνηση, με μία σημαντική διολίσθηση να ευνοεί την βελτίωση, η οποία κρίνεται αδύνατη στα τρέχοντα επίπεδα ισοτιμιών.

Δεύτερο Στάδιο. Επίπτωση στο περιβάλλον κινδύνων: Ένας σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας στην τάση διολίσθησης του δολαρίου με τις ανακοινώσεις νέων δασμολογικών μέτρων, σχετίζεται με την ανάδυση νέων απειλών στις διεθνείς αγορές, που επιβαρύνουν το αποκαλούμενο ευρύτερο περιβάλλον κινδύνων. Δεν είναι πάντως σαφές το εάν και κατά πόσον η χρηματιστηριακή αναταραχή του Φεβρουαρίου 2018 που έχει πλήξει κυρίως τοποθετήσεις αυξημένου κινδύνου ανακλά τότε τις επερχόμενες κινήσεις προστατευτισμού των Αμερικανών. Μία όμως ιδιαίτερα αρνητική αντίδραση στα διεθνή χρηματιστήρια εξουδετερώνει, έστω και προσωρινά, τις αρχικές υποτιμητικές επιδράσεις στην διακύμανση του δολαρίου, εξανεμίζοντας τις προσδοκίες των Αμερικανών στον τομέα του εμπορικού ισοζυγίου.

Τρίτο Στάδιο. Το αποτέλεσμα των κινήσεων: Οι τελικές οικονομικές συνέπειες των αμερικανικών δασμολογικών μέτρων συναρτώνται άμεσα με τις αντιδράσεις των εμπορικών τους εταίρων. Η δημιουργία συνθηκών απομόνωσης λόγω των ισχυρών τάσεων προστατευτισμού, στοχεύει στην μείωση των ελλειμμάτων του αμερικανικού εμπορικού ισοζυγίου και του αντίστοιχου των τρεχουσών συναλλαγών, στην συρρίκνωση των χρηματοδοτικών αναγκών και στην στήριξη του δολαρίου. Οι υψηλές τιμές των εισαγόμενων ειδών όμως ενισχύουν σημαντικά τον πληθωρισμό, επιτρέποντας στην Κεντρική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED) να εφαρμόσει περιοριστική χρηματοπιστωτική πολιτική και να προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων υψηλότερες από τις αναμενόμενες.