Απαιτείται πολιτική τόλμη για τους ενταγμένους στο νόμο Κατσέλη

Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, κα Γεωργία Αδειλίνη, στην εισήγησή της προς την Ολομέλεια του ανωτάτου δικαστηρίου, τάσσεται υπέρ των δανειοληπτών που μετέχουν στο νόμο Κατσέλη, κρίνοντας ότι η διατύπωση των δικαστικών αποφάσεων που ρυθμίζουν τα δάνεια είναι συχνά ασαφής ως προς τον υπολογισμό του επιτοκίου, δηλαδή, αν αυτό πρέπει να υπολογίζεται στην εκάστοτε μηνιαία δόση ή στο συνολικό κεφάλαιο.

Αυτός ο συλλογισμός είναι εντελώς αβάσιμος, τουλάχιστον από οικονομικής απόψεως. Ένα δάνειο εκτοκίζεται συνολικώς και όχι μόνον η δόση του, άλλως ουδείς θα δάνειζε.

Όμως, υπάρχει ουσιώδης αντίλογος από νομικούς κύκλους: Τα ρυθμισμένα δάνεια του νόμου Κατσέλη αποτελούν ειδική κατηγορία. Βάσει του νόμου, στόχος των ρυθμίσεων αυτών είναι να τις εξυπηρετούν οι οφειλέτες άνευ δυσκολίας. Όμως, εάν οι τόκοι υπολογίζονται επί του συνόλου του κεφαλαίου, όπως είναι το λογικό, το ύψος των δόσεων που προκύπτουν καθιστά τις ρυθμίσεις μη βιώσιμες με αποτέλεσμα πολλοί δανειολήπτες να κινδυνεύσουν να χάσουν τις κατοικίες τους.

Εξάλλου, η πλευρά των δανειστών (servicers & funds) υπολογίζει ότι, αν γίνει δεκτή η εισήγηση της κας Αδειλίνη, θα προκληθεί ζημιά ύψους 1,041 δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκια του προγράμματος “Ηρακλής”, λόγω του ότι τα αρχικά επιχειρηματικά σχέδια των τιτλοποιήσεων βασίσθηκαν στην υπόθεση ότι οι οφειλές εξοφλούνται τοκοχρεωλυτικώς και εκτοκίζονται ως σύνολο. Εν προκειμένω, αυτό που θα συμβεί, αλλά και που ουδείς επισημαίνει, είναι ότι η όποια ζημία των χαρτοφυλακίων αυτών θα καλυφθεί από τις εγγυήσεις του προγράμματος “Ηρακλής”, δηλαδή θα τις επωμισθεί ο κρατικός προϋπολογισμός!

Περαιτέρω, servicers & funds επισημαίνουν ότι υπάρχει κίνδυνος να «μολυνθούν» και άλλα δάνεια, εκτός αυτών του νόμου Κατσέλη, καθώς και για την δημιουργία μιας “βιομηχανίας αγωγών” από δανειολήπτες που θα διεκδικήσουν τις δόσεις που έχουν ήδη καταβάλει με τον “λάθος” υπολογισμό.

Επίσης, ισχυρίζονται ότι, βάσει της διατυπώσεως της παρ. 2 του άρθρου 9 του ν.3869/2010 (Κατσέλη), οι ρυθμιζόμενες οφειλές εκτοκίζονται τοκοχρεολυτικώς και επί του συνολικού ποσού. Όμως, στο άρθρο αυτό υπάρχει μόνον αναφορά σε τοκοχρεωλυτική εξόφληση χωρίς ρητή αναφορά στον εκτοκισμό του συνόλου της οφειλής ή μόνον της δόσεως. Τέλος, θέτουν το ζήτημα της ασφάλειας δικαίου, τονίζοντας ότι δεν είναι δυνατό να αλλάζουν οι κανόνες, πολλώ δε μάλλον, αυτοί που εφαρμόζονται διεθνώς.

Ο κάκιστος νόμος Κατσέλη

Πριν σχολιάσω την ουσία του θέματος, πρέπει να κάνω μια τεχνική παρατήρηση, η οποία όμως έχει μεγάλη σημασία. Οι δανειστές αναφέρονται επιμόνως σε τοκοχρεωλυτική δόση και τοκοχρεωλυτικό εκτοκισμό, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για καθιερωμένη πρακτική. Δυστυχώς, και ο ν.3869/2010 κάνει αναφορά σε τοκοχρεωλυτική εξόφληση. Πρόκειται για ένα ακόμη μειονέκτημα του κάκιστου αυτού νόμου. Ο νομοθέτης ουδένα λόγο είχε να αναφερθεί στον τρόπο εκτοκισμού της οφειλής, ο οποίος, παρά την πονηρή εμμονή των δανειστών, δεν είναι μόνον τοκοχρεωλυτικός, αλλά και χρεωλυτικός.

Η διαφορά των δύο μεθόδων είναι ότι με την χρεωλυτική μέθοδο οι τόκοι ενός δανείου είναι λιγότεροι από όσο με την τοκοχρεωλυτική. Οι δανειολήπτες “παγιδεύονται” με την ίση τοκοχρεολυτική δόση, ενώ στην περίπτωση χρεωλυτικού συστήματος η δόση κεφαλαίου είναι σταθερή, αλλά μεταβάλλεται ο τόκος κάθε δόσεως αφού υπολογίζεται σε μικρότερο κάθε φορά ποσόν υπολοίπου κεφαλαίου. Αυτό είναι ένα ζήτημα που όλοι οι δανειολήπτες πρέπει να το προσέχουν και να ζητούν μόνον “χρεωλυτικές δόσεις” σε οποιοδήποτε είδος δανείου.

Το, επί της ουσίας, σχόλιό μου είναι ότι, για άλλη μία φορά ο ερασιτεχνικός και ανεύθυνος τρόπος διαχειρίσεως του τεράστιου ιδιωτικού χρέους -από όλες τις κυβερνήσεις- μας φέρνει ενώπιον ενός ακόμη αδιεξόδου. Ο -επαναλαμβάνω, κάκκιστος!- νόμος Κατσέλη όχι μόνον δεν κατάφερε να λύσει το πρόβλημα, αλλά το διόγκωσε. Δυστυχώς, ούτε ο εξωδικαστικός μηχανισμός φαίνεται να είναι ικανή λύση καθ’ όσον τράπεζες & funds δεν υποχρεούνται να συμμετάσχουν ή, κατά πάγια τακτική, κωλυσιεργούν ασκώντας παρελκυστικές τακτικές. Μόνον πολιτική λύση μπορεί να δοθεί στο πρόβλημα και την έχω περιγράψει σε παλαιότερο άρθρο μου. Ασφαλώς, υπάρχουν και άλλες προτάσεις. Το μόνον βέβαιον είναι ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, το ιδιωτικό χρέος θα αυξάνεται με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική και κοινωνική κατάσταση της μεγάλης πλειοψηφίας. Αναζητείται πολιτική βούληση και τεχνοκρατική επάρκεια…