Πως επηρεάζουν τη ναυτιλία οι νέες ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας

Ωστόσο εκφράζονται σοβαρές αμφιβολίες για το εάν οι κυρώσεις θα έχουν τα προσδοκόμενα αποτελέσματα. Με τα μέτρα του 18ου πακέτου» κυρώσεων που ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντάχθηκαν στη «μαύρη λίστα» των πλοίων του λεγόμενου «σκιώδους» στόλου 105 νέα εμπορικά πλοία, ανεβάζοντας συνολικά τον αριθμό των υπό καθεστώς κυρώσεων πλοίων σε 444.

Σε γενικές γραμμές η προσθήκη σε αυτή τη λίστα άλλων 105 πλοίων, μαζί με 14 άτομα και 41 επιχειρηματικές οντότητες, αντιπροσωπεύει μια συνέχεια των προηγούμενων κυρώσεων, ίσως με κάποια αυστηροποίηση. Όμως, πέρα από τις διαρκώς μεγεθυνόμενες «μαύρες λίστες», η πιο αξιοσημείωτη διαφοροποίηση, που σηματοδοτεί μια αλλαγή πολιτικής, σε αυτό το νέο «πακέτο» κυρώσεων, είναι ο καθορισμός ενός χαμηλότερου ορίου τιμών αγοραπωλησιών για το ρωσικό πετρέλαιο.

Συγκεκριμένα, μετά από μια μεταβατική περίοδο 90 ημερών, καθορίζεται ένα πλαφόν τιμής, σύμφωνα με το οποίο η ΕΕ θα αποτρέπει την αγορά ρωσικού πετρελαίου σε τιμή μεγαλύτερη του 85% της μέσης τιμής της πετρελαϊκής αγοράς. Το νέο πλαφόν ορίζεται γύρω στα 47,60 δολάρια ανά βαρέλι, σημαντικά χαμηλότερα από το μέχρι τώρα όριο των 60 δολαρίων που είχε θέσει η G7. Μάλιστα, προβλέπεται ότι το πλαφόν θα αναθεωρείται τακτικά ώστε η τιμή πώλησης του ρωσικού πετρελαίου να είναι σταθερά 15% κάτω από τον μέσο όρο των διεθνών τιμών πετρελαίου.

Ωστόσο, φαίνεται ότι αυτό το μέτρο δεν αποτρέπει ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες να συνεχίσουν τις μεταφορές ρωσικού πετρελαίου, όπως μετέδωσε το Reuters. Σύμφωνα με πηγές, που επικαλείται πάντα το Reuters οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, που πραγματοποιούν δεκάδες φορτώσεις ρωσικού πετρελαίου κάθε μήνα και καλύπτουν περίπου το 20% του παγκόσμιου εμπορίου, θα συνεχίσουν όσο περισσότερο μπορούν τη σχετική δραστηριότητα.

Αν και θα είναι πιο δύσκολο, τέτοιες συναλλαγές παραμένουν εφικτές, δήλωσε στο πρακτορείο πηγή από ελληνική ναυτιλιακή εταιρεία. «Όσο οι traders συνεχίζουν να αγοράζουν πετρέλαιο σε αυτή την τιμή, τα πράγματα δεν θα αλλάξουν πολύ — θα σεβαστούμε το νέο πλαφόν».

Κυρώσεις: Τί ισχύει με το πλαφόν

Ένας παράγοντας που ενδέχεται να περιορίσει την αποτελεσματικότητα του μέτρου είναι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν ευθυγραμμιστεί με το νέο πλαφόν.  Δεδομένου, όμως, ότι για το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου οι αγοραπωλησίες γίνονται σε δολάρια και μόνο αμερικανικές τράπεζες μπορούν να ελέγχουν τις πληρωμές, η δυνατότητα επιβολής του ευρωπαϊκού πλαισίου είναι σχετικά περιορισμένη, σημειώνει το Reuters.

Πάντως, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του στη βρετανική εφημερίδα Lloyd’s List ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας Richard Meade το νέο ανώτατο όριο τιμών έχει τη δυνατότητα να διαταράξει την ισορροπία μεταξύ του σκιώδους στόλου και του ευρωπαϊκού εμπορικού στόλου που προηγουμένως μετέφερε ρωσικά φορτία που συμμορφώνονταν με το ανώτατο όριο τιμών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Oil Brokerage, αυτό θα επηρεάσει έναν «κυμαινόμενο στόλο» περίπου 90- 95 πλοίων μεσαίου μεγέθους (aframaxes  και suezmaxes). «Τους επόμενους μήνες, όλο και περισσότερα πλοία θα περάσουν στα κύρια δρομολόγια», δήλωσε ο παγκόσμιος επικεφαλής έρευνας της Oil Brokerage, Anoop Singh.

Οι σημαίες ευκαιρίας του σκιώδους στόλου

Η συμπερίληψη στο νέο «πακέτο» μέτρων μιας επιχειρηματικής οντότητας, όπως η Intershipping Services LLC, της εταιρείας με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που διαχειρίζεται τα νηολόγια πλοίων της Γκαμπόν και των Κομορών, αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη

«Αυτή είναι η πρώτη φορά κυρώσεις στοχεύουν μια εταιρεία [που βρίσκεται] πίσω από ένα νηολόγιο σημαίας», αναφέρει ο αρχισυντάκτης της Lloyd’s List, σημειώνοντας: «Εάν οι [επιχειρηματικές] οντότητες πίσω από τα πλοία που είναι νηολογημένα στην Γκαμπόν ή τις Κομόρες συνεχίσουν να καταβάλλουν πληρωμές στην Intershipping Services, θα παραβιάζουν οι ίδιες τις κυρώσεις της ΕΕ, κάτι που συνοδεύεται από λειτουργικές συνέπειες που οι περισσότεροι δεν θα ήθελαν».

Ωστόσο, ακόμα και εάν απομακρυνθούν πλοία από αυτές τις σημαίες, υπάρχει πλέον μια ακμάζουσα αγορά, με πολλές επιλογές, «σημαιών ευκαιρίας» για εναλλακτικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός αριθμού εντελώς δόλιων νηολογίων που δέχονται πλοία που έχουν υποστεί κυρώσεις και έχουν μετακινηθεί από άλλες σημαίες.

Γενικά, αν και αυτή η κίνηση της ΕΕ προς τις εταιρείες πίσω από τα νηολόγια σημαιών,  θα ληφθεί σοβαρά υπόψη από τις ναυτιλιακές εταιρείες, ο Richard Meade εκτιμά ότι ακόμα και εάν στοχοποιηθούν και άλλες παρόμοιες εταιρείες, το μόνο αποτέλεσμα που θα υπάρχει είναι να γίνονται ταχύτερα οι αλλαγές σημαίας, χωρίς πρόσθετους περιορισμούς στην αντιμετώπιση τέτοιων κινήσεων.

Δυσαρέσκεια σε Κίνα και Ινδία για τις κυρώσεις

Το τελευταίο «πακέτο» κυρώσεων στόχευσε την ινδική Nayara Energy, προκαλώντας έντονη δυσαρέσκεια τόσο στην ινδική κυβέρνηση όσο και στον μεγαλύτερο παραγωγό πετρελαίου της Ρωσίας, τη Rosneft, που κατέχει μερίδιο 49,13% στη Nayara, το οποίο επιδιώκει να πουλήσει. Η Ινδία δεν συμφωνεί με κανένα μονομερές μέτρο κυρώσεων, σχολίασε  το Υπουργείο Εξωτερικών.

Πάντως, σύμφωνα με τον Richard Meade όσο οι ΗΠΑ δεν ακολουθούν την επιβολή του χαμηλότερου ορίου τιμών, αυτή η κίνηση της ΕΕ, είναι απίθανο να μειώσει τις αγορές ρωσικού πετρελαίου από ινδικά διυλιστήρια. Τέλος, η στοχοποίηση δύο κινεζικών τραπεζών και πέντε εταιρειών με έδρα την Κίνα ήταν αρκετή για να προκαλέσει αντίδραση από το Πεκίνο καθώς είναι η πρώτη φορά που κινεζικές τράπεζες προστίθενται στον ευρωπαϊκό κατάλογο κυρώσεων από το 2022.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας παραπονέθηκε ότι οι κυρώσεις «έβλαψαν σοβαρά τους εμπορικούς, οικονομικούς και χρηματοοικονομικούς δεσμούς» και ότι θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να «διασφαλίσει τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα των κινεζικών εταιρειών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων».