Κυπριακό: Διπλωματική κινητικότητα σε ολισθηρό έδαφος

Ο Γενικός Γραμματέας φαίνεται να αντιλαμβάνεται πως είναι η Λευκωσία εκείνη που θέλει να προχωρήσει η προσπάθεια και η τουρκική αυτή που θέτει εμπόδια. Αυτό είναι μεν σημαντικό, θα πρέπει ωστόσο να διαπιστωθεί και στην πράξη πώς θα μεταφρασθεί πολιτικά.  Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξήγησε το πλάνο του κατά τη διάρκεια της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης (16-17 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη) και επένδυσε στο ευρωπαϊκό χαρτί.

Επικαλέστηκε το γεγονός ότι και ο ίδιος ο Γκουτέρες, που διετέλεσε Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, έχει εμπειρία από την λειτουργία των κρατών-μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα οφέλη τα οποία έχουν οι χώρες. Υπέδειξε ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα, αν και δηλώνει ότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην Ένωση, απορροφά κονδύλια από την ΕΕ κι αυτό τη βοηθά σημαντικά. Σημείωσε περαιτέρω ότι η Άγκυρα επενδύει στα ευρωτουρκικά, αλλά για να γίνουν βήματα πρέπει να κάνει τα ανάλογα στο Κυπριακό. Οι αναφορές αυτές αποσκοπούσαν εν πολλοίς να αναδείξουν τη σημασία της ΕΕ για όλους.

Είναι σαφές πως τόσο ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, όσο και ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, επέμειναν σε μια ανεδαφική προσέγγιση, επιμένοντας στα γνωστά 3 Α, δηλαδή το απευθείας εμπόριο, απευθείας πτήσεις και διεθνείς επαφές. Τούτα θεωρούνται από την τουρκική πλευρά ως σημαντικά για να προχωρήσει η διαδικασία, και συνιστούν εν πολλοίς τη γέφυρα, που θα οδηγήσει σε λύση δυο κρατών, στην αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας.

Είναι σαφές πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να αποδεχθεί τις τουρκικές αξιώσεις κι αυτό το έχει ξεκαθαρίσει και πρόσφατα στη Νέα Υόρκη. Την ίδια ώρα, η Άγκυρα πιέζει κράτη στα οποία ασκεί μεγάλη επιρροή να κάνουν κάποια βήματα, όπως για παράδειγμα τις απευθείας επαφές με αξιωματούχους της αποσχιστικής οντότητας, που σε κάποιο βαθμό γίνονται (Αζερμπαϊτζάν). Το δύσκολο είναι οι απευθείας πτήσεις και το εμπόριο.

Ευθύνες στην ελληνοκυπριακή πλευρά για μη πρόοδο στο Κυπριακό

Ο Τουρκοκύπριος καθηγητής Δρ. Χουσεΐν Ισίκσαλ, που είναι σύμβουλος του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, τον οποίο συνόδευσε στη Νέα Υόρκη για την άτυπη Πενταμερή, σε άρθρο του στο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων “Ανατολού”, αναφέρθηκε στα όσα διαδραματίσθηκαν στην έδρα του ΟΗΕ, στις 16-17 Ιουλίου. Προσπάθησε να αποδώσει ευθύνες για μη πρόοδο στην ελληνοκυπριακή πλευρά, διατυπώνοντας διάφορους ισχυρισμούς. Ο Ισίκσαλ, στο αφήγημα που παρουσίασε, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στα εξής:

Πρώτο, ισχυρίσθηκε πως η μη διάνοιξη οδοφραγμάτων οφείλεται στο γεγονός ότι η ελληνική στάση αντιβαίνει «στη φιλοσοφία των συνοριακών περασμάτων», υποστηρίζοντας ότι στοχεύει «στην εδραίωση κυριαρχίας και την απόκτηση εδαφών στην ουδέτερη ζώνη». Αυτό, ισχυρίσθηκε, εμπόδισε την πρόοδο και τη διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων! Δεύτερο, κατηγορεί την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι απέρριψε προτάσεις, που κατέθεσε ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, στην Πενταμερή, γιατί «άπτονται ζητημάτων κυριαρχίας».

Αναφέρθηκε σε προτάσεις «για χαρτογράφηση του νησιού για την ετοιμότητα σεισμών, τη συγκέντρωση χρημάτων από τους δυο ηγέτες για την αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ δεδομένου ότι τα περισσότερα ναρκωτικά που εισέρχονται στην “ΤΔΒΚ” προέρχονται από το νότο, την κοινή καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών»! Είναι σαφές πως η ανάλυση εντάσσεται σε μια λογική να φορτώσει στη Λευκωσία το αδιέξοδο. Έχει ενδιαφέρον να διαπιστωθεί και πώς προσεγγίζουν τις εξελίξεις στην αντίπερα όχθη, την κατοχική.