Ο Ράμα επιτίθεται με την Ουνία στην Ορθοδοξία στην Χειμάρρα

Το δεύτερο είναι ότι μαζί με το σχολικό κτίσμα, θα συμπεριληφθεί και ένα άλλο παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Ταξιάρχη Μιχαήλ. Είναι προφανείς οι υποψίες – για όσους έχουν επιφανειακή έστω γνώση των ισορροπιών στην Χειμάρρα, το κυρίαρχο ιστορικό αφήγημα των Τιράνων για την περιοχή και άλλα ιστορικά δεδομένα από την δραστηριότητα της Ουνίας εκεί – για τον πραγματικό στόχο της πρωτοβουλίας,  που τελεί υπό κρατική μέριμνα και χρηματοδότηση.

Εξάλλου, σε ό,τι αφορά την σχέση των Αρμπερές με τη γενέθλια γη – την σημερινή Αλβανία – θα μπορούσε να επιλεγεί οποιοδήποτε άλλο σημείο και, μάλιστα, αντί ενός περιφερειακού χωριού, ένα αστικό κέντρο. Πάντως, οι κρατικές αρχές έχουν επίγνωση της βαθύτερης στόχευσης και των ενδεχόμενων αντιδράσεων. Για αυτό και με την παρουσίαση του προαναφερόμενου σχεδιασμού τους, επιδιώκουν να βολιδοσκοπήσουν τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας, διαρρέοντας ότι “πρόκειται απλά για μία ιδέα”.

Όμως, στην πραγματικότητα, το αλβανικό κράτος είχε αποπειραθεί κάτι αντίστοιχο και παλαιότερα, με διαφορετικά βεβαίως μέσα: Ήταν ακριβώς δέκα χρόνια πριν, όταν στην παρακείμενη κωμόπολη των Δρυμάδων, οι κρατικές δυνάμεις κατεδάφισαν το παρεκκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Ο τότε πρωθυπουργός είχε ισχυριστεί ότι δεν επρόκειτο για ορθόδοξο ναό και πως σχεδίαζαν ανασκαφές για ίχνη λατρείας των Αρμπέρηδων!

Ως απάντηση στην αντίδραση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, της Ελλάδας, ακόμα και φορέων της ΕΕ, είχαν επιστρατευτεί τα ΜΜΕ, σε μια φρενίτιδα προπαγανδιστικής προσέγγισης της ιστορίας, αναφερόμενοι στην δήθεν εδραίωση των μισιοναρίων του Βατικανού, υπό το κάλυμμα της Ουνίας στους προηγούμενους αιώνες… Προφανώς δεν ήθελαν απλώς την κάμψη του φρονήματος των κατοίκων της περιοχής, με μια δυσανάλογου βάρους κρατική επιχείρηση, ούτε να χαϊδέψουν μόνο τα αυτιά του Βατικανού…

Στόχος η Ορθοδοξία

Πάγιος στόχος παραμένει ο διχασμός της τοπικής κοινωνίας, εργαλειοποιώντας θρησκευτικά ζητήματα, δεδομένου ότι άλλα αφηγήματα – όπως τα περί “δίγλωσσου χαρακτήρα” των κοινοτήτων της περιοχής και περί “άλλων πληθυσμών” που κατέβηκαν από βορειότερα και κατοίκησαν κατά τους παρελθόντες αιώνες – δεν έχουν επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα στην υπονόμευση της ενοποιητικής βάσης που διατηρεί η Ορθοδοξία και η ελληνική γλώσσα στον βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό.

Πρέπει επιπλέον να επισημανθεί η απροκάλυπτη ανάμειξη του αλβανικού κράτους σε ευαίσθητα θρησκευτικά ζητήματα, όπου σαφώς λαμβάνει εχθρική θέση έναντι της Ορθοδοξίας. Κρατικές υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού είχαν πρόσφατα εγκρίνει την επιθυμία “προσκυνητών” από την Κάτω Ιταλία, να ιερουργήσουν στον ιστορικό Ναό της Γέννησης της Θεοτόκου στο Λάμποβο του Σταυρού. Στην αντίδραση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, οι τοπικές αρχές της Καθολικής Εκκλησίας στην Αλβανία είχαν αρκεστεί να απαντήσουν ότι η συγκεκριμένη ομάδα κινούνταν εν αγνοία τους!

Στη δεκαετία του ’90, πολύ πιο προκλητικά, είχε επιχειρηθεί η δημιουργία κέντρου Ουνίας στις περιοχές της Σπαθίας στο Ελμπασάν. Όλες αυτές οι προσπάθειες αποτρέπονταν αποτελεσματικά χάρη στην παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, η συμμετοχή του οποίου στα φόρα του διαχριστιανικού διαλόγου τον καθιστούσε παράγοντα ισχύος στην προστασία της εγχώριας Ορθόδοξης κοινότητας.

Το ιστορικό δίδαγμα στη Χειμάρρα

Στην κοινότητα του Βουνού της Χειμάρρας είχε επιβιώσει ο (μακαρίτης πλέον) υπερήλικας ιερέας, Θεόδωρος Πρωτόπαπας. Στην πρώτη μάλιστα περιοδεία του Αρχιεπισκόπου, τον Αύγουστο του 1991, τον είχαν συναντήσει συνεργάτες του, όπως και στη συνέχεια, έως την αποδημία του το 1995. Τον είχαν ρωτήσει και σχετικά με τη γλώσσα στις λατρευτικές συνάξεις, δεδομένου του δίγλωσσου των κατοίκων της περιοχής. Είχε απαντήσει και έχει βαρύνουσα σημασία ότι «εμείς ελληνικά τα βρήκαμε κι έτσι οφείλουμε να τα διατηρήσουμε και παραδώσουμε»!

Οι Ουνίτες μισιονάριοι στην περιοχή της Χειμάρρας, λόγω και του καθεστώτος ελευθερίας που διέθετε και της θαλάσσιας προσέγγισής της, εμφανίζονται ήδη από τον 17ο αιώνα. Δεν είχαν όμως κανένα αποτέλεσμα. Η σύνδεση της τοπικής κοινωνίας με την Ορθοδοξία ήταν τόσο βαθιά που ξάφνιαζε και τους καθόλα προετοιμασμένους και ευφυείς “ιεραποστόλους” του Πάπα. Προσέφεραν το αγαθό της παιδείας, για το οποίο διψούσε και η κοινωνία, με την προσδοκία ότι θα προσεταιριστούν και τον καθολικισμό. Όμως, η Εγκύκλιος του τότε Μητροπολίτη Ιωαννίνων, στον οποίο υπάγονταν η Επισκοπή Χειμάρρας, Καλλίνικου και ειδικά η πληθωρική και βαθυστόχαστη διδαχή του Αγίου Κοσμά, συνετέλεσαν στον ξεριζωμό του φαινομένου… που επιδιώκουν να φυτέψουν και πάλι!

Ο Σιλβέστρο Σλάδη, ένας εκ των μισιοναρίων, γράφει χαρακτηριστικά για τους Χειμαρριώτες μετά από την αρκετών χρόνων παραμονή και δραστηριότητα του στην περιοχή: «… Είναι πέρα για πέρα βουτηγμένοι στις θρησκευτικές πλάνες των Ελλήνων…». «…Μεταξύ των Χειμαρριωτών δεν υπάρχει κανείς καθολικός. Όλοι τους είναι σχισματικοί, εχθροί του Πάπα και ανηλεείς διώκτες μου…». «…Τους διαβεβαίωσα πως τιμές και χρήματα θα έχουν να απολαύσουν αν προηγουμένως μου έδειχναν σημεία πίστεως τους στον καθολικισμό. Αυτοί μου αποκρίθηκαν πως είναι Ορθόδοξοι και υπακούουν μόνο στον Πατριάρχη τους στην Κωνσταντινούπολη. Για την αλλαγή του δόγματος τους δεν συζήτησαν καθόλου…». «…Δεν βρήκα σπίτι που να με δεχθεί να μείνω, ούτε εκκλησία για να λειτουργήσω». Και πρόκειται για επίσημη έκθεση του Σλάδη, η οποία συζητήθηκε στη συνεδρία των Καρδιναλίων τον Σεπτέμβρη του 1790.