Πώς η δημοκρατία στην Ελλάδα μετατράπηκε στα χέρια του Κυριάκου σε “κέλυφος”

Σύμφωνα με την τελευταία του Έκθεση, ο παγκόσμιος μέσος όρος δημοκρατίας έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 1985 για τον πολίτη και του 1996 ανά χώρα. Σε ό,τι αφορά την χώρα μας, τα συμπεράσματα είναι άκρως ανησυχητικά. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατατάσσεται από την Έκθεση ως χώρα σε «επιβεβαιωμένη πορεία αυταρχισμού», με σαφή και στατιστικά σημαντική πτώση στους δημοκρατικούς της δείκτες την τελευταία δεκαετία (2014–2024). Η δε χώρα μας βρίσκεται στην κατηγορία ED+ (“Electoral Democracy Plus”), κάτι που σημαίνει ότι δεν θεωρείται πλέον φιλελεύθερη δημοκρατία, διατηρώντας μεν ελεύθερες εκλογές, αλλά με αδύναμους θεσμούς και περιορισμούς στις ελευθερίες.

Τα συμπεράσματα της Έκθεσης εκ πρώτης όψεως κρύβουν μία αντίφαση: Δεν υπάρχει καμία χώρα στον δυτικό κόσμο που να είναι στρατιωτική δικτατορία, επομένως γιατί να υποχωρεί η δημοκρατία; Όμως, σύμφωνα με την Έκθεση, για να υπάρχει μία υγιής δημοκρατία δεν αρκεί μόνο η διενέργεια των εκλογών, η ύπαρξη πολιτικών ελευθεριών, η ελεύθερη λειτουργία των ΜΜΕ, αλλά πρέπει να λειτουργούν αντίστοιχα και οι θεσμοί, για να υπάρχουν οι σχετικές ισορροπίες με την εκτελεστική εξουσία.

Το ζήτημα έχει απασχολήσει το κλασικό πλέον βιβλίο των Στίβεν Λεβίτσκι και Ντάνιελ Ζιμπλάτ “Πως πεθαίνουν οι Δημοκρατίες”, χαρακτηρισμένο ως «καλύτερο πολιτικό βιβλίο για το 2018». Σύμφωνα με την ανάλυση τους, οι δημοκρατίες σήμερα δεν απειλούνται από κλασικού τύπου στρατιωτικά πραξικοπήματα, αλλά διαβρώνονται αργά και σταδιακά από κυβερνήσεις που εκλέχτηκαν δημοκρατικά. Δεν έχουμε δηλαδή τανκς στους δρόμους, αλλά την σταδιακή διάβρωση-υπονόμευση των θεσμών, την στιγμή που τυπικά το Σύνταγμα παραμένει σε ισχύ και πραγματοποιούνται κανονικά εκλογές.

“Πώς πεθαίνουν οι Δημοκρατίες” 

Tο συγκεκριμένα ανάγνωσμα, που κυκλοφόρησε λίγο πριν την πρώτη θητεία του Κυριάκου Μητσοτάκη, μόνο ως “αριστερίστικο” ή “λαϊκίστικο” δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Στον αντίποδα αποτελεί αγαπημένο ανάγνωσμα των φιλελεύθερων υποστηρικτών του πρωθυπουργού, ορισμένοι μάλιστα εκ των οποίων προέρχονται από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, ή ακόμα και την παλιά Ανανεωτική Αριστερά. Είναι αυτοί που αποκαλούνται κοινώς ως «ακροκεντρώοι».

Ο ίδιος εξάλλου ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν που μιλούσε (όχι και τόσο παλαιότερα) για «αριστερό τραμπισμό», ή τσουβάλιαζε τον “ακροαριστερό με τον ακροδεξιό λαϊκισμό” σαν “απειλή για την δημοκρατία”, επαναλαμβάνοντας την γνώριμη στερεότυπη επιχειρηματολογία της (νεο)φιλελεύθερης ελίτ, η οποία δέχεται την λαϊκή ετυμηγορία μόνο όταν την… συμφέρει. Επομένως, ο Μητσοτάκης και η ΝΔ συμφωνούν με το γενικό συμπέρασμα των Λεβίτσκι και Ζιμπλάτ και του V-Dem όταν δεν αρκούν οι εκλογές για να χαρακτηριστεί ένα καθεστώς ως δημοκρατικό, αφού “επικίνδυνοι λαϊκιστές”, εκλέγονται δημοκρατικά. Βεβαίως, προ της εκλογής Τραμπ, σε αυτούς κατέτασσε και τον νυν Αμερικανό πρόεδρο, όντας βέβαιος για την νίκη των Δημοκρατικών…

Μόνιμη επωδός του Κυριάκου και της ΝΔ είναι πως “έχουμε εκλεγεί με 40 τα εκατό, επομένως μην μας κατηγορείται για μειωμένη δημοκρατικότητα”. Όμως, το ευρωπαϊκό κατεστημένο (στο οποίο προφανώς και ανήκει ο Μητσοτάκης) συμφωνεί με τους Λεβίτσκι και Ζιμπλάτ. Για αυτό και, για παράδειγμα, χαρακτηρίζει την κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν ως “αυταρχική δημοκρατία”, κατηγορώντας την ότι “παραβιάζει το κράτος δικαίου”.  Οι μεγάλες εκλογικές νίκες του Όρμπαν και το γεγονός ότι στην Ουγγαρία, για παράδειγμα, δεν έχουν απαγορευτεί κόμματα της αντιπολίτευσης και δεν έχουν φυλακιστεί δημοσιογράφοι, δεν αρκούν για να χαρακτηριστεί ως υγιής δημοκρατία…

Παραβιάσεις του Συντάγματος

Στην πραγματικότητα μία σειρά από ενέργειες της κυβέρνησης Μητσοτάκη μοιάζουν σαν να έχουν βγει από το manual του “Πώς πεθαίνουν οι Δημοκρατίες”. Τελευταίο επιστέγασμα, οι οφθαλμοφανείς παραβιάσεις του Συντάγματος στην πρόσφατη ψηφοφορία για την Προανακριτική για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, όπου σημειώθηκε «κατάχρηση της επιστολικής ψήφου» (όπως παραδέχτηκε και κυβερνητικός βουλευτής).

Δεκάδες βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος ψήφισαν με έναν τρόπο που προβλέπεται για έκτακτους λόγους (πχ απουσία στο εξωτερικό, ασθένεια κτλ) παραβιάζοντας την μυστικότητα της ψηφοφορίας που προβλέπει η διαδικασία της Προανακριτικής. Για να μην σχολιάσουμε ότι η διαδικασία ολοκληρώθηκε με ψηφολέκτες – γιατί έπρεπε να εκπροσωπηθεί και η αντιπολίτευση, η οποία είχε σχεδόν στο σύνολο της αποχωρήσει – δύο ανεξάρτητους-προερχόμενους από τους “Σπαρτιάτες” βουλευτές, ένας εκ των οποίων όμνυε πριν λίγο διάστημα ανοιχτά στον προφυλακισμένο Ηλία Κασιδιάρη!

Προφανώς η κυβέρνηση εκτιμά ότι το ζήτημα θα ξεχαστεί μέσα στην ανάπαυλα του Αυγούστου και του πακέτου παροχών που προτίθεται να ανακοινώσει στην ΔΕΘ. Όντως, αυτό είναι το πιο πιθανό να συμβεί, όμως δεν μπορεί να υποτιμάται η ωμότατη παραβίαση του Συντάγματος, την στιγμή που η Δικαιοσύνη, στην ανεξαρτησία της οποίας ομνύει κατά τα άλλα η κυβέρνηση, αδυνατεί να ελέγξει τους Λευτέρη Αυγενάκη και Μάκη Βορίδη, τα ονόματα των οποίων περιλαμβάνονται στην δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελέως. Και επειδή φοβήθηκε διαρροές στην ψηφοφορία, επέλεξε να παραβιάσει την διαδικασία!

Το κυνικό κυβερνητικό επιχείρημα δια στόματος Άδωνι ότι “έχουμε την πλειοψηφία και εμείς αποφασίζουμε” (το οποίο προσεχώς αναμένεται να διανθιστεί με το “ποιος ασχολείται ποια με αυτά;”) ουσιαστικά επιβεβαιώνει την Έκθεση των V-Dem και τους Λεβίτσκι-Ζιμπλάτ, εξ’ ου και το άρθρο κόλαφος του Politico: «Παρόλο που κατονομάστηκαν ως ύποπτοι από τους Ευρωπαίους εισαγγελείς, οι δύο υπουργοί είναι πιθανό να διαφύγουν της δικαιοσύνης επειδή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εμποδίζει μια πλήρη έρευνα».

Τέμπη

Επιπλέον, για το Μαξίμου οι Βορίδης-Αυγενάκης είναι “κάτι διαφορετικό” από τους Κώστα Αχ. Καραμανλή και Χρήστο Τριαντόπουλο, για τους οποίους επιλέχθηκε η απ’ ευθείας παραπομπή στο Δικαστικό Συμβούλιο με την κατηγορία του πλημμελήματος, επειδή έτσι πάλι αποφάσισε η πλειοψηφία! Στην περίπτωση τους είχαμε παράκαμψη της Προανακριτικής διαδικασίας, γεγονός που κατά τον Ευάγγελο Βενιζέλο και το σύνολο σχεδόν των συνταγματολόγων, συνιστά «καταστρατήγηση του Συντάγματος» – σαν ένας για παράδειγμα κατηγορούμενος για κάποιο αδίκημα να ζητήσει και να γίνει αποδεκτή η απευθείας προφυλάκιση του, παρακάμπτοντας την ανακριτική διαδικασία!

Μπορεί η κυβέρνηση να οχυρώνεται πίσω από την θέση του Νίκου Αλιβιζάτου που υποστήριξε την απ’ ευθείας παραπομπή των δύο υπουργών στο Δικαστικό Συμβούλιο, υπό την προϋπόθεση όμως της συναίνεσης της αντιπολίτευσης. Κάτι το οποίο ουδόλως συνέβη στην περίπτωση των Καραμανλή και Τριαντόπουλου, αλλά από ότι φαίνεται στη ΝΔ αρκεί η στήριξη από τα απομεινάρια των Σπαρτιατών…

Υποκλοπές και δημοκρατία

Μάλιστα, το Μαξίμου χάρη μας έκανε που παρέπεμψε Καραμανλή και Τριαντόπουλο για πλημμέλημα, λόγω των εκτεταμένων κοινωνικών αντιδράσεων, γιατί αν δεν υπήρχαν αυτές, η υπόθεση θα είχε πάρει τον δρόμο των υποκλοπών, του πολύκροτου σκανδάλου με την παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων, δημοσιογράφων, υπουργών, ακόμα και του ΑΓΕΕΘΑ. Η δε ταυτόχρονη παρακολούθηση των επικοινωνιών  προσώπων από την ΕΥΠ («νομότυπα» κατά το κυβερνητικό αφήγημα) αλλά παρανόμως μέσω του διαβόητου Predator, αποδόθηκε σε “σύμπτωση”!

Σε συνέχεια της νόθευσης της δημοκρατικής διακυβέρνησης, ήλθε και η παρέμβαση του διορισμένου από τον πρωθυπουργό εισαγγελέα για την παρεμπόδιση του ελέγχου των υποκλοπών από την αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή, στέλνοντας το μήνυμα ότι οι Ανεξάρτητες Αρχές είναι ανεκτές από την εκτελεστική εξουσία μόνο αν δεν είναι ανεξάρτητες, αλλά προέκτασή της. Όταν ο πρώην πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος προσπάθησε να κάνει το καθήκον του, κατασυκοφαντήθηκε από την κυβέρνηση (και μάλιστα από τον βουλευτή που προέδρευσε των Εξεταστικών για τις υποκλοπές και τα Τέμπη, που προκάλεσε αρνητική εντύπωση με το σύνολο της συμπεριφοράς του).

Όπως έχει γράψει για τις υποκλοπές ο Πάσχος Μανδραβέλης, που μόνο σαν “συριζαίος” δεν μπορεί να κατηγορηθεί: «Οι πολίτες είδαν μια Βουλή ανίσχυρη να εξετάσει το παραμικρό στην αρμόδια επιτροπή· άκουσαν δημοσίους υπαλλήλους της ΕΥΠ να δηλώνουν υπεράνω του Συντάγματος και ότι δεν θα λογοδοτούσαν σε κανέναν· διαπίστωσαν ότι ο Άρειος Πάγος αρχειοθετεί στο άψε-σβήσε τρανταχτές υποθέσεις, χωρίς να κάνει την παραμικρή έρευνα και να μην καλεί ουσιώδεις μάρτυρες· είδαν την κυβέρνηση να μην εφαρμόζει αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας· άκουσαν αλαζόνες υπουργούς να εξαπολύουν από την TV μισές αλήθειες και πολλά ψέματα»…

Ως κερασάκι στην τούρτα και ως απόδειξη του πως η κυβέρνηση βλέπει τους θεσμούς, είναι ο νόμος που ψήφισε και κατόπιν παρότρυνσης και προτροπής της ΕΕ, που προέβλεπε μια κάποια ανεξαρτησία στην επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης – ώστε η χώρα μας να μην αποτελεί εξαίρεση στην ευρωπαϊκή πρακτική – τον οποίο όμως τελικά δεν εφάρμοσε(!) διορίζοντας την δικαστική ηγεσία που η ίδια ήθελε, προκαλώντας την αντίδραση μέχρι και της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων!

Αλλά μόνιμη επωδός για την κυβέρνηση είναι η καθεστωτική αλαζονεία: Από το “40 τα ‘κατό” και το “ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται για τις υποκλοπές”, φτάσαμε στις αήθεις επιθέσεις στην Ευρωπαία Εισαγγελέα, “την Ρουμάνα που δεν θα μας πει πως θα εφαρμόζουμε το Σύνταγμα μας”, για το οποίο η κυβέρνηση φαίνεται να εκφράζει τον δέοντα σεβασμό της μόνο στις διατάξει του Συντάγματος για την ασυλία των υπουργών!

Η μία υπονόμευση των θεσμών θα φέρει την επόμενη, η μία παραβίαση του Συντάγματος θα φέρει την άλλη – λόγω και της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης και του σταθερού δημοσκοπικού προβαδίσματος της ΝΔ – με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε «σε πορεία αυταρχισμού» όπως περιγράφει η Έκθεση, σε μία δημοκρατία “κέλυφος” που λειτουργεί επιμέρους και φαινομενικά. Και αν κάτι προκαλεί εντύπωση είναι όλοι αυτοί οι “ακροκεντρώοι” που σιωπούν, οι οποίοι κατά τα άλλα κόπτονται για τους θεσμούς και την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας…