“Νo jets for Turkey” – Η επιστολή των 40 Αμερικανών βουλευτών στον Ρούμπιο

Η αμερικανική διακυβέρνηση βασίζεται σε ένα πλουραλιστικό μοντέλο, που έχει ως αφετηρία του τον επηρεασμό της κεντρικής κυβέρνησης από την ισχυρή και δυναμική σε κινητικότητα κοινωνία των πολιτών. Έτσι, δραστηριοποιούνται στην εξωτερική πολιτική φορείς, κυβερνητικοί και κοινωνικοί, ομάδες και πολίτες, με στόχο τον άμεσο επηρεασμό της κυβέρνησης, την έμμεση δημιουργία πλειοψηφικών ρευμάτων και την αναζήτηση συμμάχων σε τοπική ή εθνική βάση.

Το πλουραλιστικό σύστημα των ΗΠΑ διαχέεται στην εξωτερική πολιτική (παράδειγμα η επιστολή των 40 Αμερικανών βουλευτών στον Ρούμπιο κατά της παράδοσης μαχητικών jets στην Τουρκία).

Κογκρέσο

Το Κογκρέσο είναι ο κατεξοχήν θεσμικός φορέας στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής. Βουλευτές και γερουσιαστές παίρνουν θέση για ορισμένα θέματα, όχι σε κομματική βάση, αλλά με κριτήρια όπως τις ιδεολογικές πεποιθήσεις τους, των προτιμήσεων και τάσεων των ψηφοφόρων τους, των πολιτικών συσχετισμών της πολιτείας τους και των προσωπικών παραστάσεων και διασυνδέσεων. Το νομοθετικό σώμα, τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχύσει σημαντικά τα ερείσματα του στον επηρεασμό λήψης αποφάσεων στις διεθνείς υποθέσεις απέναντι στην εκτελεστική εξουσία και κεφαλαιοποιεί τη σχέση του με την κινητοποίηση της κοινωνίας σε αυτό το χώρο.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία, ανάμεσα στα αλλά, εγκρίνουν την στρατιωτική ενίσχυση τρίτων χωρών, με τη μορφή εξαγωγής οπλικών συστημάτων. Το Κογκρέσο επανειλημμένα παρεμβαίνει στη χάραξη και στον έλεγχο της εξωτερικής πολιτικής, τροποποιώντας και εμποδίζοντας ακόμα και τις προεδρικές πρωτοβουλίες ή λαμβάνοντας δικές του.

Ομάδες συμφερόντων/πίεσης

Λόγω του αποκεντρωμένου πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ, δίνεται η δυνατότητα στην κοινωνία πολιτών για συμμετοχή στην παραγωγή πολιτικής. Η δραστηριότητα των ομάδων/πίεσης συμφερόντων – αυτή καθ’ αυτή η προσπάθεια επηρεασμού του πολιτικού συστήματος εκ μέρους της, επιδιώκοντας την επίτευξη των τεθέντων στόχων – είναι το λεγόμενο “lobbying”.

Η δράση τους είναι πολυεπίπεδη, καθώς στοχεύουν σε όλους τους θεσμικούς φορείς εξουσίας, στο Κογκρέσο, στην προεδρία και στον γραφειοκρατικό μηχανισμό, καθώς και στην κοινή γνώμη, στους διαμορφωτές της ή στις δεξαμενές σκέψεις της εξωτερικής πολιτικής. Από τις σημαντικότερες ομάδες πίεσης είναι αυτές με εθνικό χαρακτήρα, όπως το εβραϊκό και το ελληνικό λόμπι. Οι οργανωμένες εθνοτικές ομάδες πιέζουν είτε για τη διαμόρφωση θετικής πολιτικής, που βοηθάει τα συμφέροντα των χωρών προέλευσης, είτε για να αποτρέψουν την παραγωγή συγκεκριμένης πολιτικής που θα στραφεί εναντίον μιας συγκεκριμένης χώρας.

Η επιστολή των 40 βουλευτών

H πρωτοβουλία “No jets for Turkey” βρίσκεται στην τρίτη φάση της, ύστερα από την επιτυχία αποβολής της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35 (πρώτη φάση 2017-2020) και την αναστολή πώλησης και αναβάθμισης νέων και παλαιών F-16 (δεύτερη φάση 2021-2024). Το ελληνοαμερικανικό λόμπι μέσω του Hellenic Caucus (Ελληνική Πτέρυγα) του Κογκρέσου, που αριθμεί 130 μέλη, κινητοποιεί για ακόμη μια φορά τους νομοθέτες, ώστε να παραμείνει σε ισχύ ο νόμος CAATSA, μην επιτρέποντας στην Τουρκία να ενταχθεί εκ νέου στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των αμερικανικών μαχητικών πέμπτης γενεάς.

Οι πιο σημαντικές ομογενειακές οργανώσεις (AHEPA, HALC και ΑHI) ένωσαν δυνάμεις στην εθνική αυτή προσπάθεια. Η μεγάλη επιτυχία έγκειται στο ότι είναι με την επίσημη συνδρομή και του εβραϊκού λόμπι (AJC και CUFI), καθώς και του αντίστοιχου Αρμενίων και Κούρδων. Την επιστολή των 40 Βουλευτών υποστηρίζουν, επίσης, και δυο επιδραστικές δεξαμενές σκέψεις (FDD Action και MEF), κάνοντας το όλο εγχείρημα μοναδικό.

Εν αναμονή της επίσημης αντίδρασης από τον Μάρκο Ρούμπιο και της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, ενδιάμεσες εκλογές έρχονται (Νοέμβριος 2026). Όσοι υποστηρίζουν την πρωτοβουλία αυτή έχουν σημαντική επιρροή και αυτό λαμβάνεται υπόψη από το Λευκό Οίκο, που επιθυμεί διακαώς να διατηρήσει την πλειοψηφία στη Βουλή και τη Γερουσία. Θα διακινδυνεύσει η 47η προεδρία τη διάρρηξη της σχέσης αυτής, προτιμώντας τα βρώμικα εκατομμύρια δολάρια του ανύπαρκτου πια τουρκικού λόμπι στην Ουάσιγκτον και την “προσωπική χημεία” με τον δικτάτορα Ταγίπ Ερντογάν; (αστάθμητη μεταβλητή η επιρροή του στρατιωτικό-βιομηχανικού συμπλέγματος).