Το χρονικό της απελευθέρωσης του Παρισιού το 1944

Μεταξύ των Συμμάχων ξεχώριζαν οι Γάλλοι, οι οποίοι πάσχιζαν να ξεπλύνουν την ντροπή της ήττας από τους Γερμανούς το 1940. Το Παρίσι είχε πέσει στα χέρια του Χίτλερ χωρίς να προβάλλει ιδιαίτερη αντίσταση στις 14 Ιουνίου του 1940. Οι Γερμανοί είχαν σεβαστεί τα μνημεία της γαλλικής πρωτεύουσας. Η ξέφρενη νυχτερινή ζωή της πόλης συνεχίζονταν απρόσκοπτα και πολλοί Γερμανοί αξιωματικοί είχαν εγκλωβιστεί σε μια ζώνη άνεσης που τους παρείχε απολαύσεις που ήταν αδιανόητες για την ιδιαίτερή τους πατρίδα στη Γερμανία.

Οι Γερμανοί στρατιώτες απαγορεύονταν ακόμα και να καπνίζουν δημόσια στα χρόνια που το Παρίσι ήταν στην κατοχή τους. Την ημέρα η ζωή της μεγάλης πόλης των 4.000.000 ήταν γεμάτη αγωνία για την έκβαση του πολέμου αλλά τη νύχτα η κοσμική ζωή είχε μείνει ανέπαφη, παρά τις ελλείψεις τροφίμων. Τα συμμαχικά αεροπλάνα πετούσαν πάνω από το Παρίσι μόνο ως διερχόμενα σμήνη με αποστολές σε άλλα μέρη στρατηγικής σημασίας.

Η αντίσταση κατά των Γερμανών είχε αρχίσει να αναπτύσσεται παρά το γεγονός ότι δεν υποστηρίχθηκε αρκετά από τους Συμμάχους. Η γαλλική αντίσταση ήταν διαιρεμένη ανάμεσα σε ομάδες εθνικιστών και κομμουνιστών, οι οποίες είχαν διαφορετικά σχέδια και προσδοκίες για τις μεταπολεμικές εξελίξεις. Όταν έγινε η απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία, οι Γερμανοί έστειλαν στο μέτωπο όλες τις μάχιμες μονάδες που στάθμευαν στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού.

Έτσι είχαν μείνει περίπου 20.000 άνδρες βοηθητικών μονάδων και επιτελικών θέσεων, μαζί με ελαφρά οπλισμένες μονάδες αστυνόμευσης για την υπεράσπιση του Παρισιού. Ο Χίτλερ εκείνο το καλοκαίρι είχε στείλει έναν έμπιστό του στρατηγό στο Παρίσι για να οργανώσει αντίσταση μέχρις εσχάτων και αν χρειαστεί να καταστρέψει ολοσχερώς τη γαλλική πρωτεύουσα σε περίπτωση ήττας. Είναι γεγονός ότι η καχυποψία του Χίτλερ απέναντι στους στρατηγούς του, μετά την αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα εναντίον στις 20 Ιουλίου, του είχε περιορίσει την ευχέρεια των επιλογών του.

Οι Σύμμαχοι, μετά από μια εργώδη απόβαση είχαν καταφέρει με αιχμή του δόρατος την 3η αμερικανική στρατιά που διοικούσε ο στρατηγός Τζορτζ Σμιθ Πάτον, να περικυκλώσουν από τα δυτικά τα υπολείμματα των τεθωρακισμένων μεραρχιών του Χίτλερ στο θύλακα της Falaise. Ο δρόμος ήταν ανοιχτός για το Παρίσι από το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου. Όμως ο αντικειμενικός σκοπός των συμμάχων ήταν η προώθησή του προς το Ρήνο. Το Παρίσι δεν ήταν στρατιωτικός στόχος και προηγούνταν η εξουδετέρωση και η κατάληψη της περιοχής του Ρουρ, όπου εντοπίζονταν νευραλγικές βιομηχανικές εγκαταστάσεις, που υποστήριζαν τη ναζιστική πολεμική μηχανή.

Το Παρίσι θα περικυκλώνονταν έτσι ώστε να πέσει στα χέρια των συμμάχων κατά τον Οκτώβρη του 1944, μετά την υπερφαλάγγιση των Γερμανών και τη συντριβή των δυνάμεών τους πολλά χιλιόμετρα πιο ανατολικά από τη γαλλική πρωτεύουσα. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την αποφυγή καταστροφών μέσα στην πόλη του φωτός και την εξοικονόμηση τροφίμων παρακάμπτοντας την ανάγκη υποστήριξης των αμάχων Παριζιάνων, για τους οποίους οι φήμες έλεγαν ότι λιμοκτονούσαν.

Η μεσολάβηση

Όμως, το Παρίσι ήταν ένας στόχος ύψιστης ψυχολογικής σημασίας. Η γαλλική αντίσταση είχε αρχίσει από τις 17 Αυγούστου να στήνει οδοφράγματα σε διάφορα σημεία της πόλης και καλούσε τους Παριζιάνους με το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης “όλοι στους δρόμους και στα οδοφράγματα”. Οι Γερμανοί είχαν περιοριστεί σε απομονωμένους θυλάκους μέσα στην πόλη. Είχαν συγκεντρώσει περίπου 4.000 Γάλλους ομήρους και πολιτικούς κρατούμενους, τους οποίους τις τελευταίες ημέρες τους φύλαγαν στριμωγμένους στα τρένα για να τους μεταφέρουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στα ανατολικά.

Ο Γερμανός στρατηγός Ντίτριχ φον Χόλτιτς ήξερε ότι η υπεράσπιση του Παρισιού ήταν χαμένη υπόθεση και γνώριζε καλά τις οδηγίες που είχε πάρει από το Χίτλερ. Τότε, ως από μηχανής θεός εμφανίστηκε ο πρέσβης της Σουηδίας, ο οποίος ως αντιπρόσωπος μιας ουδέτερης χώρας πήρε την πρωτοβουλία να μεσολαβήσει ανάμεσα στους εμπόλεμους.

Η γαλλική αντίσταση και η γερμανική διοίκηση βρήκαν ένα πεδίο συνεννόησης με την καταλυτική παρουσία του Σουηδού πρέσβη. Παράλληλα οι σύμμαχοι πλησίαζαν το Παρίσι από τη Δύση και το Νότο. Η μεραρχία των Γάλλων με διοικητή το στρατηγό Φιλίπ Λεκλέρκ εκβιάζοντας την ανώτατη στρατιωτική διοίκηση των Συμμάχων προχώρησε προσεγγίζοντας το Παρίσι με στόχο την άμεση απελευθέρωσή του. Η θριαμβευτική υποδοχή από τις μάζες των Παριζιάνων ήταν κάτι ανεπανάληπτο.

Οι σύμμαχοι αναγκάστηκαν να επιβραδύνουν την προέλαση τους προς το Ρήνο, δίνοντας πολύτιμο χρόνο στους Γερμανούς να ξεγλιστρήσουν από το Παρίσι, χωρίς να προκαλέσουν καταστροφές, εγκαταλείποντας όλους τους αιχμαλώτους τους, καθώς οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι είχαν κηρύξει γενική απεργία.