Συζητείται να αποκρύπτονται στοιχεία δικογραφίας με μια σειρά αιτιολογίες

Διαφωνίες και συζητήσεις προκαλεί το άρθρο 18 του νομοσχεδίου – οδηγίας της ΕΕ που θεσπίζει την δυνατότητα «αιτιολογημένου αποκλεισμού κατηγορουμένου από μέρος ή το σύνολο των στοιχείων μιας ποινικής δικογραφίας» υπό κάποιες συνθήκες. Μερικές από τις συνθήκες αυτές είναι ασαφείς και αφήνουν περιθώριο για αυθαιρεσίες ή και συγκαλύψεις.

Ως συνθήκες που μπορεί να αιτιολογούν την απόκρυψη αναφέρονται «το ενδεχόμενο η αποκάλυψη να ενδέχεται να θέσει σε άμεσο και σοβαρό κίνδυνο τη ζωή ή τα θεμελιώδη δικαιώματα άλλου προσώπου ή είναι απολύτως απαραίτητη για την προστασία σημαντικού δημοσίου συμφέροντος και ιδίως να θέσει σε κίνδυνο τη διεξαγωγή έρευνας ή να βλάψει σοβαρά την εθνική ασφάλεια».

Το άρθρο τέθηκε στο επίκεντρο των νομικών φορέων κατά την ακρόασή τους, στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, στο νομοσχέδιο «Καθορισμός αδικημάτων και κυρώσεων σε βάρος φυσικών και νομικών προσώπων για παραβίαση των περιοριστικών μέτρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενσωμάτωση Οδηγίας (ΕE) 2024/1226 και Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1673 σχετικά με τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων»

Ο εκπρόσωπος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών Αθανάσιος Ζούπας ζήτησε την απόσυρση της διάταξης, λέγοντας ότι η επαναφορά της «αποτελεί οπισθοδρόμηση και δεν συνάδει με το νομικό πολιτισμό μας». Η διάταξη αυτή είχε περιληφθεί και το 2014 στο άρθρο 101 του παλαιού Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και καταργήθηκε το 2019 με το νέο Κώδικα και δεν εφαρμόστηκε ποτέ. «Δεν είναι δυνατόν να δίνεται το δικαίωμα ακόμα και σε έναν αστυνομικό, σε έναν που ασκεί προανάκριση ή και προκαταρκτική εξέταση, να στερεί από τον ύποπτο το θεμελιωδέστερο δικαίωμα του, της πρόσβασης στο σύνολο της δικογραφίας, προκειμένου να προετοιμάσει την υπεράσπισή του», είπε ο κ. Ζούπας.

Πρόσθεσε πως «η επαναφορά της ρύθμισης αυτής είναι μια κερκόπορτα για την παραβίαση των αρχών του ποινικού μας δικαίου, αλλά και για την ίδια μας τη δημοκρατία, γι΄ αυτό, όχι μόνο πρέπει να την κλείσουμε, αλλά να την σφραγίσουμε».

Ο έτερος εκπρόσωπος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και μέλος του ΔΣΑ, Θεόδωρος Μαντάς, από την πλευρά του, προσθετικά, εκτίμησε πως έτσι όπως εισάγεται η διάταξη «θα βρεθούμε μπροστά σε έναν τεράστιο όγκο προσφυγών στο Δικαστικό Συμβούλιο, με το οποίο θα ζητούν οι συνήγοροι υπεράσπισης, οι κατηγορούμενοι, την ακυρότητα της διαδικασίας ή της προδικασίας, αντίστοιχα, με πρακτικό αποτέλεσμα να έχουμε υπέρμετρη καθυστέρηση από κει και μετά στην εξέλιξη της ποινικής διαδικασίας».

Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Ποινικού Δικαίου, μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών (Salzburg) Χρίστος Μυλωνόπουλος, εξέφρασε και αυτός από την πλευρά του εντονότατες, όπως είπε, επιφυλάξεις για το άρθρο 18, το οποίο, όπως ανέφερε, «απηχεί την παλιά ρύθμιση του γερμανικού νόμου που είχε θεσπιστεί χωρίς επιτυχία για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας της ομάδας Μπάαντερ-Μάινχοφ». Εκτίμησε πως «η διάταξη αυτή θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα και στο εσωτερικό δίκαιο και έναντι του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, χωρίς να λύνει κανένα».

Ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων Ηλίας Αναγνωστόπουλος, συντάχθηκε με τις αντιρρήσεις σχετικά με το άρθρο 18, λέγοντας ότι «η διάταξη αυτή είναι αστυνομικού προσανατολισμού, δεν ταιριάζει καθόλου σε φιλελεύθερο Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο και πρακτικά δε, θα δημιουργήσει προβλήματα». Επισήμανε ότι οι όροι «δημόσιο συμφέρον» ή «εθνική ασφάλεια», είναι ασαφείς, δεν μπορεί αυτά να τα κρίνει ακόμη και κάποιος αστυνομικός που διεξάγει μια προανάκριση, ούτε όμως είναι εφικτό, το δικαστικό συμβούλιο μέσα στο πενθήμερο που πρέπει να απολογηθεί ένας κατηγορούμενος, να αποφασίσει εάν ορθώς ή όχι του αποκλείεται η πρόσβαση στη δικογραφία και να εκδοθεί το βούλευμα. Ο κ. Αναγνωστόπουλος εξέφρασε, μεταξύ άλλων, αντιρρήσεις και για τις ρυθμίσεις της εισαγωγής της ποινικής ευθύνης των νομικών προσώπων.

Ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος και εισαγγελέας πρωτοδικών Θεολόγος Δελλήβεης- Δομένικος, απεναντίας συντάχθηκε με το άρθρο και με τις διατάξεις της Οδηγίας, λέγοντας πως «πρόκειται για ένα συνεκτικό και αποτρεπτικό πλαίσιο κανόνων, που ενισχύει την αποτελεσματικότητα του διοικητικού μας συστήματος εντός του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης και παράλληλα διασφαλίζει τη συμμόρφωση της χώρας με τις ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις, προωθώντας την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς εντός της Ένωσης». Το απόγευμα της Δευτέρας αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση το νομοσχέδιο επί της Αρχής και η συζήτηση επί των άρθρων.