Ρουμκαλέ – Γκαζιαντέπ: Όταν η ιστορία συναντά το νερό
18/09/2025
Με ιστορία που εκτείνεται από την παλαιολιθική εποχή έως τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή και την οθωμανική περίοδο, το Γκαζιαντέπ συγκαταλέγεται ανάμεσα στις αρχαιότερες συνεχώς κατοικημένες πόλεις του κόσμου. Πέρα όμως από την ιστορική του σημασία, η πόλη ξεχωρίζει και για την πλούσια γαστρονομία της. Στα φημισμένα της προϊόντα περιλαμβάνονται τα φιστίκια, ενώ θεωρείται η πατρίδα του μπακλαβά.
Οι παραδοσιακές αγορές της πόλης προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία για κάθε λάτρη του καλού φαγητού. Στην καρδιά της πόλης δεσπόζει το εντυπωσιακό κάστρο, που προσθέτει έναν ακόμη λόγο για να επισκεφθεί κανείς το Γκαζιαντέπ. Μία από τις πιο εντυπωσιακές τοποθεσίες της περιοχής είναι το Ρουμκαλέ, που βρίσκεται ανάμεσα στον ποταμό Ευφράτη και το ρέμα Μερζιμέν. Το κάστρο χτίστηκε πάνω σε λόφο που περιβάλλεται από βράχους, ενώ στα ερείπιά του διακρίνονται αρχιτεκτονικά στοιχεία της Ύστερης Ρωμαϊκής περιόδου και του Μεσαίωνα.
Το Ρουμκαλέ, γνωστό και ως Κάστρο Ρουμκαλέ, βρίσκεται πάνω σε έναν βραχώδη χερσότοπο νότια του οικισμού Μπεγεντίκ, στη νοτιοανατολική Τουρκία. Στα τουρκικά, το όνομά του σημαίνει κυριολεκτικά «Κάστρο των Ρωμαίων». Το κάστρο υψώνεται σε σημείο όπου συναντιούνται το ρέμα Μερζιμέν και ο Ευφράτης, και παρότι η περιοχή ήταν στρατηγικά σημαντική ήδη από την εποχή των Ασσυρίων, τα σημερινά κτίσματα είναι κυρίως ελληνιστικής και ρωμαϊκής προέλευσης.
Οι κατασκευαστές έκαναν εντυπωσιακή χρήση της φυσικής μορφολογίας, κόβοντας σχεδόν κάθετα τον βράχο κάτω από τα τείχη, καθιστώντας το απόρθητο. Αν και ονομάζεται κάστρο, πιθανότερα λειτουργούσε ως οχυρωμένος οικισμός και σημαντικό μεθοριακό φρούριο, με δύο πύλες—δυτική προς το ρέμα και ανατολική προς τον Ευφράτη—και μία μεγάλη, λαξευτή ξηρή τάφρο που προστάτευε την νότια χερσαία πρόσβαση.
Ο Απόστολος Ιωάννης, η Βίβλος και οι κατακτητές
Σύμφωνα με τις παραδόσεις, ο Απόστολος Ιωάννης εγκαταστάθηκε στο Ρουμκαλέ κατά τη ρωμαϊκή εποχή για να διαδώσει τον Χριστιανισμό. Φημολογείται ότι διατηρούσε ένα αντίγραφο της Βίβλου σε μια σπηλιά μέσα στο κάστρο, από το οποίο γίνονταν αντίγραφα που αργότερα μεταφέρθηκαν από εκεί στη Βηρυτό.
Κατά τον Μεσαίωνα, το Ρουμκαλέ κατακτήθηκε διαδοχικά από Βυζαντινούς και Αρμένιους πολέμαρχους. Τον 12ο αιώνα, όταν ήταν γνωστό ως Χρομγκλά, έγινε έδρα Αρμένιου επισκόπου, ενώ το 1179 φιλοξένησε σύνοδο και μεταξύ 1203 και 1293 υπήρξε κατοικία των Αρμένιων Πατριαρχών. Το 1293 καταλήφθηκε από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου, οι οποίοι το μετονόμασαν σε Κάστρο των Μουσουλμάνων και αργότερα το αποκάλεσαν Kale-i Zerrin, δηλαδή Χρυσή Ακρόπολη, χωρίς όμως να ανακτήσει την παλιά του αίγλη. Τον 17ο αιώνα καταλήφθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι μετατρέψανε μια εκκλησία του 12ου αιώνα σε τζαμί.
Το φράγμα και το νερό
Η κατασκευή του φράγματος Μπιρετζίκ στον Ευφράτη το 2001 δημιούργησε μια τεχνητή λίμνη που αγκαλιάζει τη βάση του βράχου του κάστρου. Το νερό αναδεικνύει τον χερσότοπο, τονίζοντας την ιδιαίτερη μορφή και προσδίδοντας στο τοπίο μια μοναδική γοητεία και γαλήνη.
Το Ρουμκαλέ δεν είναι επισκέψιμο, καθώς πραγματοποιούνται εργασίες στερέωσης και ανακατασκευής στα εσωτερικά και τα εξωτερικά του τείχη. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να απολαύσει κανείς τη θέα πανοραμικά από ειδικά διαμορφωμένη γυάλινη πλατφόρμα/ταράτσα στην απέναντι όχθη του ρέματος. Το λιμανάκι πιο κάτω αποτελεί δημοφιλή προορισμό για εκδρομές τα Σαββατοκύριακα, με μπάρμπεκιου και βαρκάδες στη λίμνη.
Ευτυχώς, η λεγόμενη ξενοδοχειακή και τουριστική “ανάπτυξη” δεν έφτασε ακόμη στο Ρούμκαλε· έτσι το τοπίο παραμένει αυθεντικό, παρθένο και ιδανικό για όποιον αναζητά πεζοπορία, επαφή με τη φύση και ηρεμία.