Γιατί είναι μάλλον απίθανο να δώσει ο Τραμπ Tomahawk στο Κίεβο

Προηγουμένως, ο Ρώσος πρόεδρος είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο να παραλάβει η Ουκρανία πυραύλους Tomahawk Land Attack Missile (TLAM) από τις ΗΠΑ. Στην συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπαινίχθηκε επίσης ότι η χώρα του θα εισαγάγει σύντομα ένα νέο πυρηνικό όπλο. Ερωτηθείς αν οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τους Tomahawk ως διαπραγματευτικό χαρτί στις ειρηνευτικές συνομιλίες που βρίσκονται σε αδιέξοδο, ο Ρώσος ηγέτης έδωσε μια λακωνική απάντηση: «Η απάντησή μας είναι η ενίσχυση του συστήματος αεράμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας». Ο Πούτιν δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες.

Βέβαια, σχεδόν μετά από σχεδόν από τέσσερα χρόνια πολέμου και τις εκτεταμένες επιθέσεις μεγάλου βεληνεκούς της Ουκρανίας βαθιά μέσα στη Ρωσία, οι οποίες διευρύνουν δραστικά τη ζήτηση για αντιαεροπορικά συστήματα, η ρωσική αεράμυνα αποδείχτηκε πως έχει πολλά προβλήματα. Προηγουμένως, ο Πούτιν είχε πει για το ενδεχόμενο παράδοσης Tomahawk: «Αυτό θα οδηγήσει στην καταστροφή των σχέσεων μας, ή τουλάχιστον τις θετικές τάσεις που έχουν αναδυθεί σε αυτές τις σχέσεις». Ωραία όλα αυτά, αλλά υπάρχει ένα ερώτημα: Πόσα Tomahawk έχουν οι ΗΠΑ και πόσα μπορούν να διαθέσουν;

Τα χαρακτηριστικά των Tomahawk

Το Tomahawk είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές δυνατότητες επίθεσης του Αμερικανικού Ναυτικού και χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των πολέμων στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Συρία. Ο εν λόγω πύραυλος χρησιμοποιείται από τότε που αναπτύχθηκε (στα τέλη της δεκαετίας του 1970). Από τότε έχει υποστεί σειρά από αναβαθμίσεις. Για παράδειγμα, πρόσφατα προστέθηκαν τεχνολογίες που βοηθούν στην αύξηση της καταστροφικής του ακρίβειας, αλλά διατηρεί τον ίδιο βασικό σχεδιασμό.

Μια σημαντική βελτίωση του Tomahawk είναι οι δυνατότητες δικτυοκεντρικού πολέμου, με χρήση πολλών δεδομένων από πολλαπλούς αισθητήρες (αεροσκάφη, UAV, δορυφόρους, χερσαία τμήματα, πλοία) για να βρει τον στόχο του. Μπορεί επίσης να στέλνει δεδομένα από τους αισθητήρες του σ’ αυτές τις πλατφόρμες. Το σύστημα πυροδότησής τους είναι επίσης σχεδόν το ίδιο. Οι πύραυλοι (βάρους 1.300 κιλών και μήκους 5,56 μέτρων) εκτοξεύονται με 920 χλμ./ώρα από τα καταδρομικά, τα αντιτορπιλικά και τα υποβρύχια που τους μεταφέρουν.

Τοποθετούνται σ’ έναν σωλήνα εκτόξευσης στα πλοία και εκτοξεύονται χρησιμοποιώντας τον ενσωματωμένο πυραυλοωθητήρα τους. Αλλά μόλις φτάσουν στον αέρα, ανοίγουν τα φτερά τους (μήκους 2,67 μέτρων), τα οποία τους επιτρέπουν να κινούνται αθόρυβα, κοντά στο έδαφος, μέχρι να πλήξουν τον στόχο τους. Πέραν της εκρηκτικής κεφαλής φέρουν και μια σειρά από τεχνολογίες GPS και άλλα εργαλεία χαρτογράφησης, δορυφορικές συνδέσεις και ένα σύστημα πλοήγησης και σύνδεσης που σημαίνει ότι μπορούν να περιφέρονται στον αέρα, περιμένοντας το μήνυμα ότι πρέπει να πετάξουν σε συγκεκριμένες τοποθεσίες μόλις φτάσουν.

Το αμερικανικό απόθεμα

Η κοινή λογική λέει ότι το Tomahawk, αφού ήταν τόσο δημοφιλές όπλο για τόσα χρόνια, θα πρέπει να υπάρχει εν αφθονία στα αμερικανικά αποθέματα. Όμως, για περισσότερα από δύο χρόνια, το Αμερικανικό Ναυτικό εκτοξεύει τους πυραύλους πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να τους αντικαταστήσει η αμυντική βιομηχανία. Οι πρώτες αμερικανικές επιθέσεις του 2024 στην Υεμένη ξόδεψαν περισσότερους από 80 Tomahawk για να χτυπήσουν 30 στόχους, σύμφωνα με το Αμερικανικό Ναυτικό.

Είναι επίσης σαφές πως σε ό,τι αφορά τα αποθέματα και την παραγωγή πυραύλων, οι ΗΠΑ δεν είναι καθόλου προετοιμασμένες να εμπλακούν σε μια διαρκή άμεση σύγκρουση με έναν ομότιμο αντíπαλο, όπως η Κίνα. Μια έκθεση του Ιουλίου 2024 αποκαλύπτει ότι η ομάδα κρούσης του αεροπλανοφόρου Dwight D. Eisenhower έριξε 135 πυραύλους Tomahawk, πέραν των αντιαεροπορικών πυραύλων και άλλων πυρομαχικών που χρησιμοποίησε. Και αυτές οι εκτοξεύσεις σε πυραύλους δεν περιλαμβάνουν αυτούς που χρησιμοποιήθηκαν εκείνη την περίοδο από πολεμικά πλοία που δεν συνδέονταν με την ομάδα του Eisenhower.

Δεν γνωρίζουμε σε πραγματικό επίπεδο πόσοι πύραυλοι έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα. Στην πραγματικότητα, τα δημοσιευθέντα στοιχεία αποτελούν πολύ συντηρητικές εκτιμήσεις. Επιπλέον, δεν γνωρίζουμε τα ακριβή αποθέματα τέτοιων όπλων, καθώς σχετικές πληροφορίες είναι απόρρητες. Πάντως, σύμφωνα με μια έκθεση του Heritage Foundation, μέχρι το 2023, το Πεντάγωνο είχε προμηθευτεί περίπου 9.000 Tomahawk. Την ίδια περίοδο, το αμερικανικό Ναυτικό εκτόξευσε τουλάχιστον 2.900.

Λιγότεροι από 4.000

Ας ρίξουμε περισσότερο φως στα αμερικανικά αποθέματα πυραύλων: Η Wall Street Journal εκτιμά ότι, αν ληφθούν υπόψη οι ασκήσεις εκπαίδευσης και η απόσυρση παλαιότερων όπλων, μόνο περίπου 4.000 είχαν απομείνει από το 2020. Έκτοτε οι ΗΠΑ έχουν παράγει μόνο άλλα 250 περίπου Tomahawk. Επομένως, με δεδομένο τον μεγάλο αριθμό πυραύλων που έχουν δαπανηθεί το 2023 και το 2024, το αμερικανικό πυραυλικό απόθεμα συνεχίζει να εξαντλείται.

Η ετήσια προμήθεια πυραύλων Tomahawk από το Ναυτικό, για παράδειγμα, υπολείπεται κατά πολύ των αναγκών του στόλου. Εάν και τα 73 αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke είναι διαθέσιμα, η προμήθεια 70 Tomahawk από το Ναυτικό για το οικονομικό έτος 2022 επιτρέπει σε καθένα να εκτοξεύσει μόνο 0,96 Tomahawk! Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν περίπου 4.000 Tomahawks στην κατοχή του Ναυτικού. Εάν το 20% των κυψελών κάθετου συστήματος εκτόξευσης στον αμερικανικό στόλο επιφανείας και το 100% των κυψελών VLS στον στόλο υποβρυχίων είναι εξοπλισμένα με Tomahawks και επίσης εάν το 80% του στόλου επιφανείας των ΗΠΑ, το 60% των αμερικανικών υποβρυχίων επίθεσης και το 33% των αμερικανικών στρατηγικών υποβρυχίων είναι αναπτυγμένα για μια σύγκρουση, τότε το Ναυτικό μπορεί να εκτοξεύσει περίπου 2.300 Tomahawks χωρίς επαναγέμιση.

Συνοψίζοντας, το απόθεμα Tomahawk του Αμερικανικού Ναυτικού φαίνεται να είναι τόσο χαμηλό, που πιθανότατα δεν θα μπορεί ούτε για μία επιπλέον φορά να ξαναφορτώσει όλα τα πλοία του! Αυτά δεν είναι όπλα που παράγονται ταχέως. Σήμερα, υπάρχει μια χρονική καθυστέρηση δύο ετών μεταξύ των παραγγελιών και των παραδόσεων. Σύμφωνα δε με πληροφορίες η παραγωγή βρίσκεται στο μέγιστο της δυναμικότητάς της, ενώ το Αμερικανικό Ναυτικό χρησιμοποιεί τους πυραύλους ταχύτερα, από ό,τι μπορούν να αντικατασταθούν εδώ και αρκετά χρόνια.

Οι παραγγελίες δεν καλύπτουν τα κενά

Η έγκριση (CJ&A) του αμερικανικού Ναυτικού, που δημοσιεύθηκε στις αρχές Οκτωβρίου, ενέκρινε την προμήθεια 837 πυραύλων Maritime Strike Tomahawk από την Raytheon Missiles and Defense για ναυτικά πλήγματα,  έως το οικονομικό έτος 2028. Στην παραγγελία περιλαμβάνεται και η επακόλουθη υποστήριξη και πρόσθετες δυνατότητες που βρίσκονται τώρα σε εξέλιξη για την οικογένεια πυραύλων Block V Tomahawk. Αυτές περιλαμβάνουν τροποποιήσεις για την τοποθέτηση των πυραύλων σε επίγειους εκτοξευτές του Στρατού και των Πεζοναυτών.

Η αιτιολόγηση είναι ξέχωρη από τυχόν πρόσθετες εξουσιοδοτημένες αγορές που έχουν διατεθεί από το Κογκρέσο για το αμερικανικό Ναυτικό, τους πελάτες του DOD και τους πιθανούς ξένους πελάτες μέσω προγραμμάτων Foreign Military Sales (FMS) έως το οικονομικό έτος 2028. Όμως, περιλαμβάνει εκείνες τις αγορές που έχουν εγκριθεί από το Κογκρέσο, προσθέτοντας αποθέματα στη λίστα προμηθειών πυραύλων Tomahawk σε ολόκληρο τον στόλο. Το αμερικανικό Ναυτικό διέταξε την αναβάθμιση 96 πυραύλων Tomahawk τον Ιούλιο και η Ολλανδία ζήτησε έως και 200 πυραύλους Tomahawk τον Μάιο.

Το CJ&A εγκρίνει επακόλουθες εργασίες για βελτιώσεις στη γραμμή παραγωγής, ανάπτυξη λογισμικού και υλικού Ultra 1.2 (αναβάθμιση απαξίωσης του επεξεργαστή αναζήτησης), δοκιμές πλήρους περιβαλλοντικής προστασίας για τις ηλεκτρομαγνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη διόρθωση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν σε αναπτυξιακές και λειτουργικές δοκιμές, μεταξύ άλλων στοιχείων γραμμής. Αξιοσημείωτο είναι ότι η έγκριση προαπαιτεί επίσης όλες τις τροποποιήσεις στο Maritime Strike Tomahawk που προβλέπονται για να επιτραπούν οι εκτοξεύσεις από το Σώμα Πεζοναυτών και τους εκτοξευτές του Στρατού των ΗΠΑ. Ο Στρατός λειτουργεί επίσης το σύστημα Mid-Range Capability (MRC) που θα εκτοξεύει Maritime Strike Tomahawk. Οπότε, βάση των προαναφερθέντων, η όποια παραχώρηση Tomahawk στην Ουκρανία φαντάζει απίθανη και μόνο για τους παραπάνω λόγους.