Η Τουρκία αρχίζει να αποστασιοποιείται ενεργειακά από τη Ρωσία

Οι νέες κυρώσεις των ΗΠΑ, της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου στοχεύουν στη μείωση των ρωσικών εσόδων από το πετρέλαιο, τα οποία χρηματοδοτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Τουρκία, αν και δεν συμμετέχει στις κυρώσεις, βρίσκεται υπό έμμεση πίεση:
Εξαρτάται ενεργειακά από τη Ρωσία, αλλά θέλει να διατηρήσει ανοιχτές τις εμπορικές της σχέσεις με τη Δύση.

Η προσαρμογή των διυλιστηρίων της (Tupras, SOCAR STAR) σε μη ρωσικές προμήθειες είναι πρακτική ένδειξη συμμόρφωσης προς το δυτικό περιβάλλον, χωρίς επίσημη συμμετοχή στις κυρώσεις. Η δε απόφαση του SOCAR Turkey Aegean Refinery (STAR) να αγοράσει τέσσερα φορτία από το Ιράκ και το Καζακστάν έχει διπλό μήνυμα:

• Οικονομικό: διαφοροποίηση προμηθειών για να μειωθεί ο κίνδυνος κυρώσεων.
• Πολιτικό: ένα διυλιστήριο που ανήκει στην κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν (σύμμαχος της Ρωσίας στον Καύκασο) δείχνει να μειώνει την εξάρτησή του από το ρωσικό πετρέλαιο.

Αυτό συνιστά συμβολικό πλήγμα για τον Πούτιν, καθώς δείχνει διάβρωση της ρωσικής επιρροής ακόμη και σε χώρες του μετασοβιετικού χώρου.

Μείωση ρωσικού μεριδίου

Η Tupras, ο μεγαλύτερος ενεργειακός παίκτης της Τουρκίας, ακολουθεί μια πιο ρεαλιστική στρατηγική: Αυξάνει τις αγορές μη ρωσικού πετρελαίου (Ιράκ, Βραζιλία, Αγκόλα) και σχεδιάζει να σταματήσει πλήρως τη χρήση ρωσικού αργού σε ένα από τα δύο διυλιστήριά της, ώστε να συνεχίσει νόμιμα τις εξαγωγές καυσίμων στην Ευρώπη, που απαγορεύει ρωσικό πετρέλαιο στα προϊόντα.
Πρόκειται για προληπτική προσαρμογή στο ευρωπαϊκό κανονιστικό περιβάλλον, που δείχνει ότι η Τουρκία δεν θέλει να χάσει πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.

Τα στοιχεία της Kpler δείχνουν σαφή μεταβολή: Το 47% των εισαγωγών αργού το 2025 προέρχεται από τη Ρωσία (317.000 βαρέλια/ημέρα) έναντι 57% το 2024 (333.000 bpd) η δε συνολική εισαγωγή πετρελαίου αυξήθηκε, αλλά η ρωσική συμμετοχή μειώνεται.
Αυτό αποδεικνύει δομική διαφοροποίηση, όχι απλώς προσωρινή αντικατάσταση φορτίων.

Η μετατόπιση αυτή δεν σημαίνει ρήξη της Τουρκίας με τη Ρωσία, αλλά δείχνει τον πραγματισμό και την επιθυμία της Άγκυρας να
διατηρήσει τη θέση της ως ενεργειακός κόμβος μεταξύ Ανατολής και Δύσης, να αποφύγει την έκθεσή της σε δευτερογενείς κυρώσεις,
να παραμείνει εμπορικά συμβατή με τις ευρωπαϊκές αγορές και να εκμεταλλευθεί τη συγκυρία για καλύτερες τιμές και όρους.

Η Τουρκία, με λίγα λόγια, προσαρμόζεται γεωοικονομικά, χωρίς να παίρνει ανοιχτή πολιτική θέση – κάτι που συνάδει με την εξωτερική πολιτική Ερντογάν των τελευταίων ετών: Ισορροπία μεταξύ Μόσχας και Δύσης, με γνώμονα το συμφέρον της χώρας.