Είναι η κλιματική κρίση ταξικό ζήτημα;

Μια από τις πρόσφατα “θαμμένες” ειδήσεις είναι και η εμπεριστατωμένη και καλά τεκμηριωμένη έρευνα της ΜΚΟ “Oxfam”, που αποκάλυψε ότι την ώρα που ο μέσος κάτοικος του πλανήτη ευθύνεται για την εκπομπή 2 μόνο κιλών CO₂ καθημερινά, ένας τυπικός εκπρόσωπος από το 1% των πλουσιότερων ανθρώπων του παγκόσμιου πληθυσμού προκαλεί στο ίδιο χρονικό διάστημα 800 κιλά – καταστροφικών για το κλίμα – εκπομπών CO₂. Σύμφωνα με την έκθεση, αυτή η δυσθεώρητη απόκλιση (1:400) από τους μεγιστάνες του πλούτου υπάρχει για δύο βασικούς λόγους:

• Πρώτον, επειδή ο υπερπολυτελής, υπερκαταναλωτικός και ακόρεστος τρόπος ζωής των υπερπλουσίων είναι γενικώς πολύ πιο πέρα από τις δυνατότητες της ανθρωπότητας και
• δεύτερον, λόγω της υπερεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων στις επαγγελματικές τους δραστηριότητες και της “τάσης να επενδύουν σε πιο ρυπογόνες βιομηχανίες”.

Η ανάλυση του οικολογικού αποτυπώματος του υπερπλούτου από την εν λόγω ΜΚΟ περιελάμβανε 308 δισεκατομμυριούχους επενδυτές, που κατέχουν τουλάχιστον το 10% των μετοχών σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες.  Στην έρευνα αποκαλύφτηκε ότι, μόνο πέρυσι, οι συγκεκριμένοι “επενδυτές” ήταν υπεύθυνοι για 586 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO₂. Μια τεράστια ποσότητα, που κατά κεφαλήν αντιστοιχούν σε 346.000 φορές περισσότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Για να επιτευχθεί ο στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για αύξηση της θερμοκρασίας μόνο κατά 1,5 °C, θα πρέπει σε ατομικό επίπεδο οι εν λόγω 308 μεγιστάνες του πλούτου να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά 97%! Αντίθετα, εάν όλη η ανθρωπότητα ζούσε θεωρητικά στους ρυθμούς των υπερπλουσίων (ταχύτερα, περισσότερα, μεγαλύτερα, πιο όμορφα, πιο εξεζητημένα), τότε σε μόλις τρεις μήνες ο στόχος των 1,5 °C θα ήταν γεγονός.

Η έρευνα της “Oxfam” τεκμηριώνει όμως και την δαιδαλώδη διαπλοκή μεταξύ “μεγάλης επιχειρηματικότητας” και των δημόσιων “ελεγκτικών” και “ρυθμιστικών” αρχών. Οι παγκόσμιες οικονομικές ελίτ, παρά τα όσα λέγονται, σπανίως ενδιαφέρονται για αυστηρότερη περιβαλλοντική νομοθεσία, επιδιώκουν μέσω της διαπλοκής τους με τις κυβερνήσεις, την πολιτική ισχύ τους και τα πανίσχυρα λόμπι, που διαθέτουν πιο “χαλαρούς” ελέγχους και “ευνοϊκούς όρους επενδύσεων”, ασκούν ακατάπαυστα πολυέξοδες εκστρατείες παραπληροφόρησης και προβαίνουν συχνά σε παρενοχλητικές αγωγές κατά των επικριτών τους, οι οποίοι συχνά με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά φιμώνονται.

Τα συμπεράσματα και οι προτάσεις

Το συμπέρασμα της Oxfam είναι σαφέστατο: Η ακόρεστη ενεργειακή και καταναλωτική πείνα της εύπορης παγκόσμιας ελίτ δεν γνωρίζει όρια. Εάν δεν περιοριστούν όμως άμεσα οι τεράστιες εκπομπές σε CO₂ και η οικονομική και πολιτική ισχύ των υπερπλούσιων, τότε, στα επόμενα χρόνια, «μια πλήρης κλιματική κατάρρευση είναι αναπόφευκτη». Εξίσου σαφέστατες είναι και προτάσεις της Oxfam προς τους κυβερνώντες:

• Πιο δίκαιη φορολόγηση στον πλούτο, στα εισοδήματα, στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, στα υπερκέρδη, στα είδη πολυτελείας, συμπεριλαμβανομένων των επιβαρύνσεων για τις κλιματικές ζημιές,
• αυστηρότερους κανονισμούς για τις κεφαλαιαγορές και τις επενδυτικές εταιρείες,
• περιορισμό του λόμπινγκ και των δωρεών σε ΜΜΕ και κόμματα,
• μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένης και της προστασίας όσων επηρεάζονται δυσανάλογα από την κλιματική κρίση.

Αυτό που είναι όμως ξεκάθαρο είναι και η ταξική διάσταση μιας απειλής, που αφορά πλούσιους και φτωχούς. Μπορεί όλοι σε αυτόν τον πλανήτη να αναπνέουμε τον ίδιο αέρα, ωστόσο η ατμόσφαιρα μολύνεται πολύ περισσότερο από τους λίγους κι “εκλεκτούς”: τους πλούσιους. Και είναι αυτοί που προφανώς έχουν πολύ περισσότερες δυνατότητες και τα μέσα να προσαρμοστούν χωρίς ιδιαίτερες απώλειες προς μια “κλιματική κατάρρευση”, την οποία κάποιοι φτωχοί ήδη βιώνουν.

Τώρα, αν υπάρχει παγκοσμίως έστω μια κυβέρνηση που να έχει την θέληση και την ισχύ να εφαρμόσει – έστω σε κάποιο βαθμό – όλες τις παραπάνω προτάσεις, είναι το μέγα ζητούμενο. Και μάλλον θα παραμείνει ζητούμενο και για τα επόμενα χρόνια. Άδικος κόσμος, ταξικός, “διαβολικά” πλασμένος, για να παραφράσουμε και λίγο τον εθνικό μας ποιητή!