“Πνίγεται” η Gen Z στην Ελλάδα: 6 στους 10 εξαρτώνται οικονομικά από την οικογένειά τους

Η έρευνα «Νέοι και Εργασία 2025», που διενεργήθηκε από το ΙΝΕ ΓΣΕΕ σε συνεργασία με την εταιρεία ALCO, εστιάζει ειδικότερα στη στάση των νέων έως 29 ετών απέναντι στην εργασία, στην εκπαίδευση και στο μέλλον, αναδεικνύοντας την αδυναμία της ελληνικής αγοράς εργασίας να αξιοποιήσει και να συγκρατήσει το δυναμικό της Generation Z (GenZ).

Παράταση της εξάρτησης από την οικογένεια, διάχυτο burnout και ψυχική κόπωση, χάσμα ανάμεσα στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας, χαμηλή ικανοποίηση από τις επαγγελματικές προοπτικές και έντονη διάθεση μετανάστευσης είναι ορισμένα μόνο από τα ευρήματα που σκιαγραφούν με μελανά χρώματα τις συνθήκες που βιώνουν οι νέοι εργαζόμενοι.

Όπως προκύπτει, η νέα γενιά εργαζομένων που ανήκουν στη δημογραφική ομάδα της GenZ βιώνει μια παράταση της εξάρτησης από την οικογένεια όχι ως επιλογή αλλά αναγκαιότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις το 20% των νέων εργαζόμενων ζουν μόνοι τους. Βάσει της έρευνας, το 45% των νέων εξακολουθεί να ζει με την οικογένειά του (το ποσοστό αυτό γι αυτούς που εργάζονται με μερική απασχόληση ανεβαίνει στο 65%) και το 30% με φίλο ή σύντροφο. Μόλις το 30% συμβάλλει οικονομικά στο ενοίκιο ή στα έξοδα στέγασης.

Την ίδια ώρα, το 70% δηλώνει ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούν για τις βασικές ανάγκες και το 62% αναγνωρίζει οικονομική εξάρτηση από τους γονείς. Το φαινόμενο συνδέεται με χαμηλούς μισθούς, ακριβή στέγαση και κοινωνικό κράτος που χρειάζεται ενίσχυση. Η οικονομική αυτονομία μετατίθεται χρονικά και μαζί της καθυστερεί η μετάβαση στην ενήλικη ζωή: δημιουργία νοικοκυριού, οικογένειας ή επαγγελματικής ταυτότητας. Όπως σημειώνει το Ινστιτούτο, πρόκειται για μια γενιά που εργάζεται χωρίς να μπορεί να ζήσει ανεξάρτητα, εγκλωβισμένη ανάμεσα στην απασχόληση και στην προσπάθεια αυτονόμησης.

Απογοητευτικά είναι και τα ευρήματα στο σκέλος της σύνδεσης της αγοράς με την εκπαίδευση. Το 38% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι η εργασία του δεν σχετίζεται με τις σπουδές ή την κατάρτισή του. Επιπλέον, το 49% δηλώνει ότι η εκπαίδευσή του δεν το προετοίμασε επαρκώς για την αγορά εργασίας.

Πάντως το 86% της GenZ δηλώνει ισχυρή διάθεση για συνεχιζόμενη μάθηση, ενώ το 65% δηλώνει ότι αισθάνεται μεγάλη επάρκεια σε ό,τι αφορά τις αναγκαίες ψηφιακές δεξιότητες για την εργασία του. Το χάσμα ανάμεσα στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας αποτυπώνει όχι μόνο μια θεσμική ασυνέχεια, αλλά και την ανωριμότητα του παραγωγικού συστήματος και των επιχειρήσεων να απορροφήσουν το ανθρώπινο δυναμικό της νέας γενιάς.

6 στους 10 βιώνουν εξουθένωση

«Καμπανάκι» κρούουν και τα ευρήματα που αφορούν την εργασιακή καθημερινότητα και την πίεση που βιώνουν οι νέοι εργαζόμενοι: Είναι ενδεικτικό ότι το 60% δηλώνει ότι βιώνει εξουθένωση στην εργασία του ενώ το 46% αισθάνεται ότι η δουλειά του επιβαρύνει την υγεία ή τον ύπνο του. Το 62% δηλώνει ότι η εργασία επηρεάζει αρνητικά την προσωπική του ζωή ενώ η θετική ισορροπία ζωής–εργασίας καταγράφεται ιδιαίτερα χαμηλά στο 21%. Η συνολική ικανοποίηση από την εργασία κυμαίνεται στο 35%, ενώ άγχος – στρες δηλώνει ότι αντιμετωπίζει το 53%.

Όπως επισημαίνει το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, η Generation Z εισέρχεται σε έναν κόσμο εργασίας που μεταθέτει τη φροντίδα και την ψυχική ανθεκτικότητα στο άτομο. Η πίεση της απόδοσης, τα διευρυμένα ωράρια και η μειωμένη συλλογική προστασία οδηγούν σε διάχυτο burnout και ψυχική κόπωση. Η άποψή τους για έλλειψη προσωπικού χρόνου και η θόλωση των ορίων μεταξύ εργασίας και προσωπική ζωής συνθέτουν ένα νέο είδος εργασιακής αποξένωσης: οι νέοι εργάζονται περισσότερο, αλλά νιώθουν λιγότερο συνδεδεμένοι με αυτό που κάνουν. Η ποιότητα της εργασίας μετατρέπεται έτσι σε κρίσιμο παράγοντα ψυχικής υγείας.

Δεν βλέπουν προοπτικές στη χώρα

Αποθαρρυντικά είναι τα ευρήματα και στο πεδίο των επαγγελματικών προοπτικών. Είναι ενδεικτικό ότι το 72% των νέων εργαζομένων δηλώνει ότι δεν διαβλέπει επαγγελματικές προοπτικές στη χώρα και μόνο το 9% δηλώνει ικανοποιημένο από τις επαγγελματικές του προοπτικές. Μάλιστα το 46% δηλώνει το ενδιαφέρον του να εργαστεί στο εξωτερικό. Το 79% πιστεύει πως η γενιά των γονιών του έζησε καλύτερες εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες, ενώ φτο 65% πιστεύει ότι δεν είναι εφικτό να δημιουργήσει οικογένεια με τις παρούσες συνθήκες εργασίας του.

Τα δεδομένα για την GenZ σκιαγραφούν μια γενιά με περιορισμένη εμπιστοσύνη στο παρόν και συγκρατημένη πίστη στο μέλλον. Η χαμηλή ικανοποίηση από τις επαγγελματικές προοπτικές και η έντονη διάθεση μετανάστευσης αποτυπώνουν ένα «συναισθηματικό και επαγγελματικό ρήγμα» ανάμεσα στους νέους και την ελληνική αγορά εργασίας. Παράλληλα, αναδεικνύεται η εξοικείωση προς την τεχνητή νοημοσύνη, δείχνοντας μια γενιά που κατανοεί τις αλλαγές αλλά ανησυχεί ότι δεν θα επωφεληθεί από αυτές. Τέλος, η αδυναμία συγκρότησης οικογένειας υπό τις παρούσες εργασιακές συνθήκες αποκαλύπτει πως η επισφάλεια δεν περιορίζεται στο επαγγελματικό επίπεδο κινδυνεύοντας να μετατρέψει την αβεβαιότητα σε σταθερά ζωής.