Γιατί η Exxon επέλεξε να κάνει γεώτρηση δυτικά της Κέρκυρας

Οι πρόσφατες ανακαλύψεις μεγάλων κοιτασμάτων στο Ισραήλ, στην Κύπρο, στην Αίγυπτο, αλλά και οι προβλεπόμενες στην Ελλάδα και Λιβύη, έστρεψαν το ενδιαφέρον των μεγάλων πετρελαϊκών εταιριών στην περιοχή για την αξιοποίηση και την μεταφορά τους. Ενώ προηγουμένως η Ελλάδα αγωνιζόταν να μεταβεί γρήγορα στην πράσινη ανάπτυξη με αξιοποίηση των ΑΠΕ, το νέο διεθνές ενδιαφέρον για υδρογονάνθρακες την μεταμόρφωσε σε μια πολύφερνη νύφη και κολοσσοί, όπως η Exxon Mobil και η Chevron, έτρεξαν να υποβάλλουν τα διαπιστευτήριά τους.

Η πρόσφατη σύναξη της P-TEC με την παρουσία Αμερικανών, αλλά και Ευρωπαίων υπουργών και σημαντικών επιχειρηματικών παραγόντων επιβεβαίωσαν το αυξανόμενο ενδιαφέρον. Εκτός της μεταφοράς του αμερικανικού LNG προς τα ευρωπαϊκά κέντρα κατανάλωσης, αναδύθηκε ξαφνικά η σπουδαιότητα του θαλασσοτεμαχίου 2, που η πρόσφατη είσοδος της Exxon Mobil στο συνεργατικό σχήμα, αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για την επιτάχυνση μιας πρώτης θαλάσσιας γεώτρησης στο Ιόνιο μετά από 40 χρόνια (σχ.1 – κόκκινος κύκλος).

Θα ήταν χρήσιμο συνεπώς να απαντήσουμε στην ερώτηση: Γιατί το θαλασσοτεμάχιο 2; Το θαλασσοτεμάχιο 2, όπως φαίνεται στον συνημμένο χάρτη βρίσκεται δυτικά της Κέρκυρας και σε απόσταση 30 περίπου ναυτικών μιλίων από αυτήν (σχ.1). Το δυτικό του όριο συμπίπτει με την γραμμή οριοθέτησης ΑΟΖ με την Ιταλία, που έγινε το 2020 και έχει εμβαδόν 2.422 τετρ. χλμ.

Απετέλεσε ένα από τα 20 θαλασσοτεμάχια, που προκηρύχθηκαν το 2014 στο Ιόνιο και κατοχυρώθηκε τον Μάρτιο του 2018 σε κοινοπραξία των εταιριών Total (50%), Edison (25%) και ΕΛΠΕ (25%). Το 2020, η εταιρία Total αποφάσισε να αποχωρήσει και το ποσοστό της εξαγόρασε η Energean. Το 2021, χωρίς να έχει γίνει ουσιαστική ερευνητική πρόοδος, η Energean αγόρασε το ποσοστό της Edison και με τον τρόπο αυτό η μερίδια των ποσοστών διαμορφώθηκαν στο 75% η Energean και 25% η Helleniq Energy.

Οι ενεργειακές κινήσεις

Παράλληλα το 2013, η εταιρία PGS διεξήγαγε σεισμική έρευνα σε μια ευρύτερη περιοχή του Ιονίου, εμβαδού 225.000 τετρ. χλμ. (σχ.3) με διαφορετικές πυκνότητες σεισμικών γραμμών, ανάλογα με τις περιοχές ενδιαφέροντος. Η έρευνα αυτή πλούτισε με νέα και ακριβέστερα γεωμορφολογικά στοιχεία, ιδιαίτερα στην περιοχή του θαλασσοτεμαχίου 2 (σχ.3).

 

Ο πλούτος αυτών των αρχικών δεδομένων ήταν η θρυαλλίδα που ώθησε την Energean να προχωρήσει το 2023 σε μια νέα σεισμική έρευνα τριών διαστάσεων, έκτασης 2.244 τετρ. χλμ. στην περιοχή του θαλασσοτεμαχίου (σχ.4), εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον της και την πρόθεσή της για περαιτέρω αξιοποίηση.

Mετά και την παρέλευση του αποδεκτού χρόνου επεξεργασίας των συλλεχθέντων πληροφοριών, ακολούθησε ένα διάστημα αδράνειας. Από δημοσιογραφικές πληροφορίες προέκυπτε ότι η καθυστέρηση οφειλόταν στο ότι η εταιρία αναζητούσε κάποιον συνεταίρο, για να αναλάβουν από κοινού τα κοστοβόρα έξοδα μιας γεώτρησης και πιθανώς την περαιτέρω ανάπτυξη. Και ενώ η επιστημονική κοινότητα ανέμενε με τις εργασίες του P-TEC να ανακοινωθούν τα επόμενα βήματα για την πιθανή γεώτρηση και αξιοποίηση των θαλασσοτεμαχίων που είχε η Exxon Mobil δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, ξαφνικά ανακοινώθηκε ότι:

• Η Exxon Mobil εισέρχεται σαν συνεταίρος στο οικόπεδο 2 και λαμβάνει ένα ποσοστό 60% που παραχωρήθηκε από την Energean 45% και από την Helleniq 15%, διαμορφώνοντας την νέα ποσοστιαία συμμετοχή ως εξής: Exxon Mobil 60%, Energean 30%, Helleniq 10% .
• Εκτός απροόπτου η γεώτρηση στην περιοχή αυτή θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του 2026 ή στις αρχές του 2027.

Γιατί επελέγη το θαλασσοτεμάχιο 2

Θα ήταν χρήσιμο να εξετάσουμε το γιατί επελέγη το δύο (2) και τι συνέπειες μπορεί να έχει ο νέος προγραμματισμός. Πρώτον, οι πετρελαϊκές εταιρίες όταν θέλουν να αναπτύξουν μια πετρελαιοπιθανή περιοχή, ενδιαφέρονται για πολιτική σταθερότητα, για καθαρούς τίτλους ιδιοκτησίας του θαλασσοτεμαχίου, για υπάρχουσες υποδομές υποστήριξης. Το γεγονός ότι το θαλασσοτεμάχιο 2 βρίσκεται σε οριοθετημένη ελληνική ΑΟΖ, καλύπτοντας τις βασικές απαιτήσεις, ενισχύει το ενδιαφέρον γι’ αυτό.

Μικρότερα δε βάθη θάλασσας (τα ανακοινωθέντα περίπου 850 μέτρα) και κατά συνέπεια τα μικρότερα κόστη γεώτρησης, φαίνεται να συνέβαλαν επίσης στην απόφαση. Το σχήμα 5 δείχνει την βυθομετρία της περιοχής (ισοβαθείς ανά 200 μέτρα και οι bold ανά 1000 μέτρα).

 

Τρίτον, οι συνέργειες με τα συνορεύοντα θαλασσοτεμάχια της Ιταλίας d 84 F.R-EL, F.R 44. GM, F.R 45. GM, δημιουργούν προοπτικές ευρύτερων εκμεταλλεύσεων, με το δεδομένο ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη η μία εκ των εταιριών (Energean) έχει ήδη ανανεώσει την συμμετοχή της σε αυτά (σχ.6).

 

Τέλος, οι μικρότερες αποστάσεις με λιμάνια εφοδιασμού, αλλά και οι πιθανές αναπτύξεις αγωγών προώθησης των πιθανών ανακαλύψεων αέριων υδρογονανθράκων δημιουργεί ακόμη μια θετική παράμετρο (Ηγουμενίτσα, Πρέβεζα, Αστακός αλλά και η Πάτρα).  Σε παλαιότερες δε επεξεργασίες υπαρχόντων σεισμικών ερευνών στην περιοχή είχαν εντοπιστεί δύο πετρελαιοπιθανές περιοχές, με τις ονομασίες “Πύρρος” και “Αχιλλέας” στο όριο της ΑΟΖ με την Ιταλία και σε στενή επαφή με το θαλασσοτεμάχιο 2.

Το γεγονός αυτό ενισχύει το ενδιαφέρον, αλλά και την πιθανότητα η σχεδιαζόμενη γεώτρηση από την κοινοπραξία το 2027, που έχει ήδη λάβει την ονομασία “Ασωπός 1” να εστιάζεται στα δυτικά και νοτιοδυτικά του θαλασσοτεμαχίου. Το ίδιο προκύπτει από την εξέταση της βυθομετρίας, δεδομένου ότι τα εξαγγελθέντα 850 μέτρα της αναμενομένης γεώτρησης βρίσκονται ανατολικά της ισοβαθούς των 1000 μέτρων (bold γραμμή – σχ. 5).

Επιπλέον, θέματα που έχουν να κάνουν με την γενικότερη στρατηγική της Exxon Mobil, κυρίως λόγω της συμμετοχής της και σε άλλα θαλασσοτεμάχια της Ελλάδας, της Κύπρου αλλά και της Λιβύης, φαίνεται να διαδραμάτισαν6 ρόλο.

Οι επιπτώσεις της ανακάλυψης

Ένα γεγονός που πιθανόν να έχει ουσιαστικές επιπτώσεις από την ενεργοποίηση του θαλασσοτεμαχίου 2, είναι η ανακάλυψη ή όχι κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε αυτό. Σε αρνητική περίπτωση, αυτό θα έχει και μια επίπτωση στη αξιακή υποβάθμιση του Ιονίου, με πιθανές συνέπειες στους μελλοντικούς προγραμματισμούς της Exxon και Chevron, αλλά και στην μελλοντική συμμετοχή άλλων πετρελαϊκών εταιριών. Τα οφέλη βέβαια θα είναι σημαντικά σε περίπτωση ανακάλυψης σημαντικών ποσοτήτων, που θα λειτουργήσουν σαν μοχλοί υπεραξίας για όλη την περιοχή.

Στο Ελληνικό κράτος εναπόκειται να διαφυλάξει με φρόνηση και υπευθυνότητα αυτήν την ευνοϊκή συγκυρία, να αποφύγει τις παλινωδίες του παρελθόντος, να εκτονώσει τις αντιδράσεις των περιβαλλοντικών και άλλων οργανώσεων, επιβάλλοντας και παρακολουθώντας τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους, που ήδη ισχύουν, να βοηθήσει στην επιτάχυνση των συντάξεων και εγκρίσεων των απαιτούμενων περιβαλλοντικών μελετών, να αποτρέψει τις καθυστερήσεις από πιθανές δικαστικές περιπέτειες και να παραχωρήσει λιμάνι υποστήριξης στις σχεδιαζόμενες δραστηριότητες.

Το δόγμα “drill baby drill”, που ο αμερικανικός παράγοντας κατέστησε αναπάντεχα επίκαιρο, ίσως μεταλλασσόμενο στην Ελληνική συγκυρία θα πρέπει να είναι για εμάς “think baby think”, ώστε μελλοντικά να απολαύσουμε τα οφέλη που θα προκύψουν από την συνετή διαχείριση. Το διακύβευμα είναι πραγματικά σημαντικό.

Η Ελλάδα έχει να κάνει θαλάσσιες γεωτρήσεις στη περιοχή του Ιονίου από το 1981, όταν ανακαλύφθηκε το μικρό και αναξιοποίητο ακόμη κοίτασμα του Κατακόλου. Η παρουσία της Exxon Mobil ενισχύει τις Ελληνικές προσπάθειες, τα σημαντικά γεωλογικά ευρήματα από τις πρόσφατες αλλά και παλαιότερες σεισμικά, παρά το αναφερόμενο μεγάλο ρίσκο 15%-18%, τροφοδοτούν τις ελπίδες για την ανακάλυψη υδρογονανθράκων και τις μεταλλάσσουν σε πιθανές βεβαιότητες.