Τί δείχνουν οι ύμνοι του πρέσβη Μπάρακ για την Τουρκία

Συγκεκριμένα, ο Μπάρακ, ο οποίος σημειωτέον είναι δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας και στενός φίλος του Ντόναλντ Τραμπ, εξέφρασε την άποψη ότι η διένεξη γύρω από την τουρκική αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400, καθώς και το ζήτημα της επανένταξης της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 «θα επιλυθούν μέσα στους επόμενους τέσσερις έως έξι μήνες». Επίσης, αναφέρθηκε στις εξαιρετικές σχέσεις μεταξύ του Ερντογάν και του Τραμπ, λέγοντας πως «το ωραίο είναι ότι έχουμε ένα κολλητιλίκι ανάμεσα στους δύο προέδρους μας».

Απέρριψε, δε, τις κατηγορίες ότι ο Ερντογάν έχει νεο-οθωμανικές επιδιώξεις, διατρανώνοντας πως «η πεποίθησή μας, η πεποίθηση των ΗΠΑ, είναι ότι δεν ενδιαφέρεται για την επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Επιπλέον, σημείωσε ότι οι μύδροι του Τούρκου προέδρου κατά του Νετανιάχου είναι “απλώς ρητορική”. Παρεμπιπτόντως, τα τελευταία δύο χρόνια, ο γράφων έχει κάνει επανειλημμένα αναφορά περί βερμπαλισμών του Ερντογάν, όσον αφορά την κριτική του προς τον πρωθυπουργό του Ισραήλ για τη γενοκτονία στη Γάζα.

Μάλιστα, ο Αμερικανός πρέσβης εκτίμησε ότι «με τη λήξη [του πολέμου] της Γάζας, που αποτελεί ένα δραματικό βήμα προς τα εμπρός, νομίζω ότι κάποια στιγμή θα δείτε την Τουρκία και το Ισραήλ να βρίσκουν μια σχέση». Συν τοις άλλοις, ο Μπάρακ κάλεσε τον Νετανιάχου να επιτρέψει στην Τουρκία να συμμετάσχει στη διεθνή δύναμη επιτήρησης της εκεχειρίας στη Γάζα, τονίζοντας ότι «αν συμβούλευα προσωπικά τον Νετανιάχου, θα έλεγα ότι αυτό είναι ένα από τα πιο λαμπρά πράγματα που θα μπορούσε να κάνει, επειδή η Τουρκία έχει μια πολύ καλή σχέση, μια σχέση που έχει επικριθεί, με τη Χαμάς».

Τόνισε, επίσης, τη σημασία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ, λέγοντας ότι είναι «ο μεγαλύτερος σύμμαχος μας στο ΝΑΤΟ, εκτός από την Αμερική». Εξήρε, δε, τον ρόλο της Άγκυρας στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, την οποία σημειωτέον καταπατά το Ισραήλ, ξεκαθαρίζοντας ότι «ειλικρινά, η Τουρκία, στο τέλος αυτών των συζητήσεων, παρενέβη για να κάνει την τελική συζήτηση με τη Χαμάς δίπλα-δίπλα με το Κατάρ, κάτι που μας έσωσε. Πραγματικά έφερε τις ΗΠΑ σε ένα σημείο λήψης αποφάσεων».

Σαν να μην έφταναν τα ανωτέρω, ο Μπάρακ χαρακτήρισε ως “τρέλα” την επιλογή της Ευρώπης να αντιτίθεται στην απόκτηση από την Τουρκία προηγμένων πολεμικών εξοπλισμών, από τη στιγμή που η πρώτη επιθυμεί η Άγκυρα να έχει ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα. Προφανώς, ο Μπάρακ αδιαφορεί για τις ελληνικές εκπεφρασμένες ανησυχίες. Πέραν τούτου, ο Αμερικανός πρέσβης υπονόησε ότι η Τουρκία έχει αδικηθεί, ισχυριζόμενος πως «δεν είναι και τόσο σεβαστή από την Ευρώπη… Η Ευρώπη εξακολουθεί να μην τους θέλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κι οι Τούρκοι είναι εργατικοί, επιμελείς κι έξυπνοι».

Τι σημαίνει να είσαι δεδομένος

Τούτων δοθέντων, το να είναι κάποιος απολύτως δεδομένος στον διεθνή προσανατολισμό του, ήτοι να ευθυγραμμίζεται απαρέγκλιτα και πάντοτε με τις επιθυμίες των ισχυρότερων συμμάχων του (η κατ’ ευφημισμόν αποκληθείσα πολιτική της “Σωστής Πλευράς της Ιστορίας”), προσφέροντας κάθε είδους διευκολύνσεις, ακόμη κι αν αυτό αντιβαίνει στα εθνικά συμφέροντά του, δεν εξασφαλίζει νομοτελειακά ανταμοιβές, αμοιβαιότητα, αφοσίωση και παροχή προστασίας από τους τελευταίους, αλλά απεναντίας ενέχει και τον κίνδυνο σε ορισμένες περιπτώσεις να αγνοήσουν κυνικά τα συμφέροντά του, αφ’ ης στιγμής δεν τον λαμβάνουν σοβαρά υπόψη.

Το ίδιο ισχύει, όταν ο ένας μετά τον άλλον υπουργό σπεύδουν να συναντηθούν με νέο πρέσβη συγκεκριμένης συμμαχικής χώρας, για να υποβάλουν μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες τα σέβη τους. Εν ολίγοις, η ατολμία κι η εν γένει σταθερή εφεκτικότητα στην παραμικρή διαφοροποίηση από την κυρίαρχη γραμμή των μεγάλων συμμάχων μάλλον προκαλεί περισσότερο την περιφρόνησή τους, παρά τον σεβασμό τους, ιδίως σήμερα επί προεδρίας Τραμπ, η οποία υπολογίζει μονάχα όσα κράτη έχουν, αλλά και επιδεικνύουν, ισχύ στο διεθνές σύστημα, ανεξάρτητα από το τι είδους πολιτικό σύστημα διαθέτουν.

Η Τουρκία και τα αμερικανικά συμφέροντα

Εν πάση περιπτώσει, είναι γεγονός ότι ο ίδιος ο Τραμπ έχει εκφράσει αρκετές φορές δημοσίως τα ιδιαιτέρως φίλια αισθήματά του προς το πρόσωπο του Ερντογάν. Εντούτοις, οι εγχώριοι οπαδοί του Αμερικανού προέδρου επιχειρούν κάθε φορά να βρουν, αν όχι να σκαρφιστούν, κρυφά νοήματα ή αμφισημίες στους ύμνους του, προκειμένου να μπορούν να ερμηνευθούν με λιγότερο αρνητικό τρόπο στη χώρα μας. Κι, όμως, ματαιοπονούν, καθότι τους διαψεύδει συνεχώς ίδια η αμερικανική κυβέρνηση.

Μάλιστα, ο Τραμπ δεν έχει περιοριστεί μόνο στα καλά λόγια προς τον Ερντογάν, αλλά έχει κάνει κι αρκετές σημαντικές κινήσεις προς όφελος του Τούρκου επιστήθιου φίλου του κατά το παρελθόν. Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ, σε πολλές περιπτώσεις, ακολούθησε ή έστω προσπάθησε να ακολουθήσει μια πολιτική ευνοϊκή για τα συμφέροντα της Άγκυρας, αν όχι ολότελα φιλοτουρκική.

Οφείλουμε να μην παραβλέψουμε το γεγονός ότι η Τουρκία εξακολουθεί να αποτελεί πολύτιμη σύμμαχο των ΗΠΑ, αφού αποτελεί ανάχωμα του Ιράν, συμβάλλει καταλυτικά στην ενεργειακή ασφάλεια του Ισραήλ, διαμετακομίζοντας ακατάπαυστα αζέρικο πετρέλαιο προς το εβραϊκό κράτος και φιλοξενεί στο Κιούρετσικ το νατοϊκό σταθμό ραντάρ έγκυρης προειδοποίησης επιθέσεων με βαλλιστικούς πυραύλους, που έχει ως πασιφανή -ανομολόγητο- σκοπό την ενίσχυση της άμυνας του Ισραήλ εναντίον του Ιράν, όπως φέρεται να χρησιμοποιήθηκε τοιουτοτρόπως πρόσφατα.

Ο, δε, Τραμπ διαφαίνεται να αντιλαμβάνεται τον Ερντογάν ως έναν οιονεί περιφερειακό χωροφύλακα και εξυπηρετητή σημαντικών αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή, ήτοι η καταλυτική συνδρομή της Άγκυρας στην ανατροπή του Άσαντ κι η επακόλουθη εδραίωση ενός φιλοτουρκικού καθεστώτος στη Δαμασκό, με μη εχθρικό προς το Ισραήλ προσανατολισμό, η περιφερειακή ανάσχεση του Ιράν, η άσκηση αποτελεσματικής διπλωματικής πίεσης στη Χαμάς για την απελευθέρωση όλων των Ισραηλινών ομήρων κι η αδιάλειπτη εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας του Ισραήλ μέσω του αγωγού Μπακού-Τσεϊχάν.

Ο Τραμπ χρειάζεται την Τουρκία

Ο Τραμπ θα χρειαζόταν ενδεχομένως έτι περαιτέρω τον ανωτέρω ρόλο της Τουρκίας, αν κατόρθωνε κάποια στιγμή να πραγματώσει τον εκπεφρασμένο σκοπό του να μειώσει τη στρατιωτική παρουσία της χώρας του στη Δυτική Ασία, κάτι που υπό τις παρούσες συνθήκες όμως, φαντάζει μάλλον δύσκολο, καθώς από αυτήν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η ασφάλεια του εβραϊκού κράτους. Μιλώντας για τον Τούρκο πρόεδρο τον Οκτώβριο, ο Τραμπ παραδέχθηκε ότι «είναι σκληρό καρύδι, αλλά είναι φίλος μου. Και κάθε φορά που τον χρειάστηκα, ήταν εκεί για μένα, οπότε θέλω απλώς να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο Ερντογάν… δεν μας απογοητεύει ποτέ… Είναι καταπληκτικός».

Παρόλο που η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν είναι να πατάει σε δύο βάρκες, στις κρίσιμες καμπές ακολουθεί συχνά πολιτικές που “τυγχάνουν” να ευνοούν τους αμερικανικούς σχεδιασμούς στην περιοχή, χωρίς παράλληλα να κόβει γέφυρες με το άλλο γεωπολιτικό στρατόπεδο. Δηλωτικό αυτού του γεγονότος είναι ακολουθητέα πολιτική της Τουρκίας στην Ουκρανία, στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για τη Γάζα, στη Συρία, στο Ιράκ, στον “Πόλεμο των 12 Ημερών” και στον Νότιο Καύκασο.

Συνεπώς, η Τουρκία διευκολύνει σημαντικά αμερικανικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή. Όσον αφορά τον στενό συνεργάτη του, τον Τομ Μπάρακ, πραγματοποίησε προσφάτως κι άλλη μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, εν προκειμένω στην εφημερίδα “Καθημερινή”, στην οποία έκανε ανησυχητικές προτάσεις για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών, που δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ως αυθόρμητες και κατ’ επέκταση τυχαίες.