Η Αυστραλία πετάει στα σκουπίδια και τα ελικόπτερα Tiger

Η διαδικασία αντικατάστασης των Tiger με νέα AH-64E Apache Guardians βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και η Ουκρανία αναζητά επιπλέον επιθετικά ελικόπτερα εδώ και αρκετό καιρό. Σύμφωνα με άρθρα αυστραλιανών ΜΜΕ, η Καμπέρα εξετάζει το ενδεχόμενο να παραδώσει στο Κίεβο τα 22 Airbus Helicopters Tiger.

Η αυστραλιανή κυβέρνηση προετοιμάζει, επί του παρόντος, το επόμενο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία, το οποίο είναι πιθανό να περιλαμβάνει σημαντική αύξηση των δαπανών επί αυτής, αν και τα επιθετικά ελικόπτερα φαίνεται ότι θα δοθούν ξεχωριστά. Τα τελευταία σημαντικά είδη στρατιωτικού υλικού που παρείχε η Αυστραλία στην Ουκρανία ήταν 49 άρματα μάχης M1A1 Abrams, τα οποία η Καμπέρα ανακοίνωσε ότι θα δωρίσει τον Οκτώβριο του 2024.

Η Αυστραλία παρήγγειλε 22 Tiger σε διαμόρφωση Ένοπλου Ελικοπτέρου Αναγνώρισης (ARH) το 2001 και αυτά τέθηκαν σε υπηρεσία το 2004, αν και η τελική επιχειρησιακή τους ικανότητα δεν δηλώθηκε μέχρι το 2016, καθώς υπήρχαν ακόμη 76 ελλείψεις σε δυνατότητες που έπρεπε να διορθωθούν. Το Tiger ARH αντιμετώπιζε συνεχώς δυσκολίες με υψηλότερο από το αναμενόμενο κόστος συντήρησης και χαμηλότερη από την αναμενόμενη διαθεσιμότητα.

Τον Ιανουάριο του 2021, το αυστραλιανό υπουργείο Άμυνας επιβεβαίωσε ότι η χώρα θα παρήγγειλε το AH-64E για να αντικαταστήσει το Tiger ARH από το 2025. Αντιμετώπισε τον ανταγωνισμό από το Bell AH-1Z Viper και τα Airbus Helicopters Tiger Mk III, μια αναβάθμιση του υπάρχοντος ARH. Η τότε Αυστραλή υπουργός Άμυνας Λίντα Ρέινολντς, περιέγραψε το AH-64E ως «την πιο θανατηφόρα, πιο επιβιώσιμη και με τον χαμηλότερο κίνδυνο επιλογή, που πληροί όλες τις απαιτήσεις ικανότητας, υποστήριξης σε όλη τη διάρκεια ασφάλειας και πιστοποίησης».

Τον Ιούνιο του 2021, η Ουάσινγκτον ενέκρινε την πώληση 29 AH-64E στην Αυστραλία, με εκτιμώμενο κόστος 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το πακέτο περιλάμβανε επίσης 16 ραντάρ ελέγχου πυρός AN/APG-78 Longbow και διάφορα όπλα, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων AGM-114R Hellfire και πυραύλων με λέιζερ Advanced Precision Kill Weapon System (APKWS). Από τότε, o αυστραλιανός στρατός έχει εκπονήσει το σχέδιό για την απόσυρση του Tiger ARH.

Τα άχρηστα MRH90…

Ο αυστραλιανός στρατός επιβεβαίωσε ότι θα συνεχίσει να λειτουργεί το Tiger ARH σε κάποιες αποστολές μέχρι το 2027, ενώ μεταβαίνει στο AH-64E. Έχει παραδεχτεί ότι μπορεί να χρειαστεί να “κανιβαλίσει” κατά την διαδικασία ορισμένα από τα αεροσκάφη για ανταλλακτικά, ώστε να διατηρήσει τα υπόλοιπα σε πτήση.

Τα δύο πρώτα αυστραλιανά AH-64E ξεκίνησαν τις πτητικές λειτουργίες στη βάση τους στο Townsville μόλις την περασμένη εβδομάδα. Στο μεταξύ Αυστραλοί αξιωματούχοι φέρονται να έχουν δηλώσει ότι το χρονοδιάγραμμα για την απόσυρση των Tiger θα μπορούσε να επισπευσθεί. Όσο για την Ουκρανία, έχει ήδη εκφραστεί επίσημο ενδιαφέρον για την απόκτηση του ανεπιθύμητου Tiger ARH.

Πέρυσι, ο Βασίλ Μιροσνιτσένκο, πρέσβης της Ουκρανίας στην Αυστραλία, δήλωσε στο Defence Connect ότι η χώρα θα ήταν «ευγνώμων» για τα Tiger. «Θα μας ενδιέφερε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση και για κάτι που θα βοηθήσει», πρόσθεσε. Ο Μιροσνιτσένκο ανέφερε επίσης ότι ένα προηγούμενο αίτημα για πρώην ελικόπτερα MRH90 Taipan του Αυστραλιανού Στρατού απορρίφθηκε από την Καμπέρα.

Η θλιβερή ιστορία της Αυστραλίας με το MRH90 είναι κάτι στο οποίο αναφερθήκαμε στο παρελθόν. Επικαλούμενη δυσκολίες συντήρησης και διαθεσιμότητας, η Αυστραλία ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο του 2021 ότι εγκαταλείπει τον στόλο των MRH90 και τα αντικαθιστά με UH-60 Black Hawk αμερικανικής κατασκευής.

Το NH90 είχε εισέλθει σε αυστραλιανή υπηρεσία το 2008, και ο στόλος των 46 ελικοπτέρων αποσύρθηκε μια δεκαετία νωρίτερα από το προβλεπόμενο. Έτσι, τα όσα από τα ελικόπτερα παρέμεναν, διαλύθηκαν ανεπίσημα και κυριολεκτικά θάφτηκαν. Αυτό από μόνο του δείχνει ανησυχητικά σημάδια για τα αεροπορικά μέσα που κατασκευάζονται από ευρωπαϊκές κοινοπραξίες.

Τα Tiger στην Ουκρανία

Σε περίπτωση που ο στόλος των Tiger ARH, ή ένα μέρος του, δωρηθεί στην Ουκρανία, τα ελικόπτερα ενδέχεται να χρειαστούν κάποιες τροποποιήσεις για να διασφαλιστεί ότι θα λειτουργούν όπως απαιτείται. Μια περαιτέρω αναβάθμιση του Tiger προσφέρθηκε στην Αυστραλία από την Airbus, αλλά τελικά απορρίφθηκε υπέρ των νέων AH-64E.

Ανεξάρτητα από αυτό, η εισαγωγή του Tiger στην ουκρανική υπηρεσία θα ήταν μια μακρά διαδικασία, που θα απαιτούσε εκπαίδευση των πληρωμάτων και των συντηρητών. Υπάρχει ένα γαλλο-γερμανικό κέντρο εκπαίδευσης για το Tiger στη Γαλλία, αλλά έχει προγραμματιστεί να σταματήσει τις δραστηριότητές του το 2028.

Τα Tiger θα χρειαστούν επίσης υποδομές, ανταλλακτικά και όπλα. Ο κύριος οπλισμός του Tiger ARH ήταν ο αντιαρματικός πύραυλος AGM-114 Hellfire, ένα όπλο που μέχρι στιγμής έχει μεταφερθεί στην Ουκρανία μόνο με τη μορφή της έκδοσης παράκτιας άμυνας, από τη Σουηδία.

Ενώ μένει να επιβεβαιωθεί εάν η Ουκρανία θα αποκτήσει το Tiger ARH, είναι ενδιαφέρον ότι υπάρχει συνεχές ουκρανικό ενδιαφέρον για την απόκτηση νέων επιθετικών ελικοπτέρων κάποιου είδους, για να συμπληρώσει τον στόλο των σοβιετικής εποχής Mi-24 Hind, ο οποίος έχει ενισχυθεί από παραδόσεις από την Τσεχία και την Πολωνία.

Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, οι βαριές απώλειες επιθετικών ελικοπτέρων σε αυτή τη σύγκρουση έχουν οδηγήσει σε επανειλημμένους ισχυρισμούς σχετικά με την εγγενή ευπάθεια των ελικοπτέρων, όταν αντιμετωπίζουν πιο προηγμένες αεράμυνες και drones. Η απόφαση της Νότιας Κορέας να ματαιώσει μια επόμενη αγορά 36 AH-64E αποδόθηκε από πολλούς στο ότι η Σεούλ πήρε μαθήματα από την Ουκρανία. Είναι μια συζήτηση που εξετάσαμε λεπτομερέστερα εκείνη την εποχή.

Η Σεούλ επαναπροσδιορίζει

«Τα drones και τα έξυπνα συστήματα επαναπροσδιορίζουν τα σύγχρονα πεδία μάχης», εξήγησε ο Γιου Γιονγκ-γεόν, βουλευτής με το Κόμμα Λαϊκής Δύναμης. «Αντί να προσκολληθούμε σε ακριβές παλαιές πλατφόρμες, πρέπει να επενδύσουμε σε δυνατότητες που αντικατοπτρίζουν το μέλλον του πολέμου». Η χρησιμότητα του επιθετικού ελικοπτέρου είχε αμφισβητηθεί από πολλούς αναλυτές, πολύ πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι άχρηστο. Όμως, σημαίνει ότι η λογική πίσω από το πόσοι πόροι διοχετεύονται σε αυτήν την κατηγορία αεροσκαφών πρέπει να επανεκτιμηθεί με βάση τις κραυγαλέες πραγματικότητες του σημερινού χώρου μάχης, πόσο μάλλον τι μπορούμε να προβλέψουμε για αυτό του αύριο.

Η μεγαλύτερη ανησυχία, φυσικά, είναι η βιωσιμότητα. Παραδοσιακά, ένα επιθετικό ελικόπτερο λειτουργεί χαμηλά και αργά, σε κοντινή απόσταση από τον στόχο του, γεγονός που μπορεί να το θέσει σε πολύ υψηλά επίπεδα κινδύνου. Αναμφίβολα, οι απειλές που εμφανίζονται από αναδυόμενα σημεία, όπως τα φορητά συστήματα αεράμυνας (MANPADS), τα κινητά συστήματα πυραύλων εδάφους-αέρος και το αντιαεροπορικό πυροβολικό, καθιστούν το σύγχρονο πεδίο μάχης τόσο απρόβλεπτο, όσο και θανατηφόρο.

Υπάρχουν, ωστόσο, τακτικές και έννοιες συνδυασμένων όπλων που μπορούν τουλάχιστον να μετριάσουν αυτές τις απειλές, οι οποίες στην πραγματικότητα υπάρχουν για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του σύγχρονου επιθετικού ελικοπτέρου. Αλλά αυτά τα είδη απειλών όχι μόνο έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, αλλά έχουν γίνει και πιο επικίνδυνα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τον πολλαπλασιασμό των δυνατοτήτων ραντάρ παρατήρησης και των προηγμένων συστημάτων αεράμυνας μεγάλης εμβέλειας που αποτελούν τεράστιες απειλές για τα επιθετικά ελικόπτερα.

Η πιστότητα των αισθητήρων και οι προηγμένες δυνατότητες δικτύωσης των επίγειων συστημάτων αεράμυνας βελτιώνονται και συμπληρώνονται από μια σειρά τεχνολογίας αντιαεροπορικών πυραύλων. Στο παρελθόν, τα πληρώματα επιθετικών ελικοπτέρων μπορεί να ήταν σε θέση να εκμεταλλευτούν τον ορίζοντα του ραντάρ και το ανάγλυφο του εδάφους, αλλά αυτές οι εξελίξεις σημαίνουν ότι αυτό έχει καταστεί δυσκολότερο.

Η συμφωνία Ουκρανίας-Bell Textron

Υπάρχουν επίσης νέες απειλές, όπως τα φθηνά πυρομαχικά που μπορούν να καταρρίψουν ελικόπτερα ως στόχους ευκαιρίας ή να εκτοξευθούν και να τα καταδιώξουν επί τούτου. Αυτά τα όπλα αποτελούν επίσης μια αυξανόμενη και εξαιρετικά δυναμική απειλή. Αυτά περιλαμβάνουν νέα όπλα μεγαλύτερης εμβέλειας, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων και αεροπορικών εκτοξευόμενων αντιμέτρων (ALE).

Η τελευταία είναι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα κατηγορία. Τα αντίμετρα που μπορούν να δράσουν επιθετικά, να παραπλανήσουν και να παρεμποδίσουν την αεράμυνα, ενισχύουν περαιτέρω την επιβίωση έναντι ορισμένων απειλών. Σήμερα, τα πληρώματα επιθετικών ελικοπτέρων επωφελούνται όλο και περισσότερο από βελτιωμένη επίγνωση της κατάστασης και τα ενσωματωμένα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου.

Όσον αφορά τους περιορισμούς που επιβάλλονται από την εμβέλεια και την ταχύτητα, αυτό δεν αποτελεί πλέον πρόβλημα στην Ουκρανία. Άλλωστε, τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία κάνουν εκτεταμένη χρήση επιθετικών ελικοπτέρων, μη εξαιρουμένων και αυτών του ιπτάμενου πυροβολικού, πολύ κοντά στην εμπροσθοφυλακή των δικών τους στρατευμάτων. Και οι δύο πλευρές φάνηκαν γενικά πρόθυμες να αναλάβουν τους κινδύνους για να εξασφαλίσουν αεροπορική υποστήριξη, όπου χρειάζεται.

Εν τω μεταξύ, η Ουκρανία υπέγραψε πρόσφατα επιστολή προθέσεων (LOI) με την Bell Textron «για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση τομέων συνεργασίας». Αυτό περιλαμβάνει τον σχεδιασμό για την πιθανή προμήθεια ελικοπτέρων AH-1Z και UH-1Y Venom στο πλαίσιο ενός προγράμματος Πώλησης Ξένων Στρατιωτικών Υπηρεσιών (FMS). Σε αυτό το στάδιο, η LOI δεν αποτελεί συμφωνία αγοράς, αλλά απλώς σηματοδοτεί αμοιβαίο ενδιαφέρον για απόκτηση ελικοπτέρων, κάποια στιγμή στο μέλλον.

Τα επιθετικά ελικόπτερα αντέχουν

Εάν μπορούσε να επιτευχθεί η εισαγωγή ενός σύγχρονου επιθετικού ελικοπτέρου θα αποτελούσε τεράστια ώθηση για την Ουκρανία. Τόσο το AH-1Z όσο και το Tiger είναι ταχύτερα, πιο ευέλικτα και καλύτερα εξοπλισμένα με εξοπλισμό αυτοπροστασίας από τα Mi-8 και Mi-24, που εκτελούν σήμερα αποστολές εγγύς αεροπορικής υποστήριξης για τον ουκρανικό Στρατό. Και οι δύο τύποι διαθέτουν επίσης σύγχρονους κατευθυνόμενους πυραύλους, οι οποίοι δεν είναι διαθέσιμοι στα ελικόπτερα της σοβιετικής εποχής, αν και έχουν προμηθευτεί πυραύλους με καθοδήγηση λέιζερ. Πιο προηγμένα επιθετικά ελικόπτερα θα ήταν επίσης ιδανικές πλατφόρμες για τον ρόλο αναχαίτισης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ειδικά ενάντια σε μπαράζ ρωσικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών τύπου Shahed.

Για άλλη μια φορά, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο στόλος Tiger ARH του Αυστραλιανού Στρατού θα έχει μια δεύτερη ευκαιρία στην Ουκρανία. Ωστόσο, το γεγονός ότι η Αυστραλία προμηθεύεται το AH-64E για να αντικαταστήσει τον στόλο Tiger, και με την Ουκρανία να αναζητά περισσότερα ελικόπτερα μάχης, το επιθετικό ελικόπτερο γενικά, παρά τις προβλέψεις περί του αντιθέτου, απέχει πολύ από το να πεθάνει.