Πρόβλημα για τον Κυριάκο η μετατόπιση Βενιζέλου στην γραμμή Καραμανλή-Σαμαρά

Η εικόνα του Κυριάκου Μητσοτάκη ως ηγεμόνα ενός πανίσχυρου πολιτικού συστήματος αρχίζει πλέον να ξεθωριάζει. Για πρώτη φορά από το 2019, ο πρωθυπουργός δεν βρίσκεται αντιμέτωπος μόνο με την κριτική της αντιπολίτευσης και των πολιτών, αλλά (και αυτό είναι το κρίσιμο) με μια συντονισμένη απόρριψη από κορυφαίες προσωπικότητες του πολιτικού κόσμου. Η απομόνωση που βιώνει δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας συγκυριακής φθοράς, αλλά ένδειξη βαθύτερης κρίσης εμπιστοσύνης στο εσωτερικό της κεντροδεξιάς οικογένειας. Συν αυτά, η παρέμβαση Βενιζέλου σηματοδοτεί ένα ρήγμα στον κεντρώο χώρο.

Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με τον Κώστα Καραμανλή και τον Αντώνη Σαμαρά, αυτές έχουν περάσει πλέον σε επίπεδο ανοιχτής ρήξης. Δεν πρόκειται για απλή πολιτική διαφωνία. Πρόκειται για ευθεία καταγγελία κατά της κυβέρνησης του, με περιγραφές που το παρομοιάζουν ευθέως με καθεστώς. Και οι δύο πρώην πρωθυπουργοί χρησιμοποιούν όλο και πιο σκληρή γλώσσα, μιλώντας για φαινόμενα θεσμικής εκτροπής, για κυβερνητικές πρακτικές που υπονομεύουν την κοινοβουλευτική τάξη και για ένα μοντέλο εξουσίας που λειτουργεί με λογική συγκεντρωτισμού και αδιαφάνειας.

Η στάση τους έχει ιστορικό βάρος, καθώς δεν αφορά μια εσωκομματική πτέρυγα που απλώς “γκρινιάζει”, αλλά δύο προσωπικότητες που επηρεάζουν ακόμα στελέχη και ψηφοφόρους. Όταν αυτοί γυρίζουν την πλάτη, το μήνυμα είναι σαφές μιας και μεταδίδουν πως θεωρούν ότι η κυβέρνηση έχει ξεπεράσει κόκκινες γραμμές.

Οι μαζικές και συχνά χυδαίες διαδικτυακές επιθέσεις από τον στρατό των Kyriakistas στα social κατά των δύο πρώην πρωθυπουργών είναι άκρως ενδεικτικές, ενώ στο κάδρο αυτών των επιθέσεων μπαίνει και ο Νίκος Δένδιας, ο μόνος υπουργός που βρέθηκε στην εκδήλωση και είναι κοινό μυστικό πως έχει ανοίξει “περπατησιά” για την επόμενη μέρα στη ΝΔ.

Αλλάζει τις ισορροπίες ο Βενιζέλος

Όμως, στο κάδρο μπαίνει πλέον και ένα ακόμα πρόσωπο, εξίσου καθοριστικό, αν και εκτός ΝΔ: Ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Ένας πολιτικός με αποτύπωμα στον χώρο που επιδιώκει να εκπροσωπεί ο Κυριάκος… Τον οποίο ο Μητσοτάκης πίστεψε ότι μπορούσε να ενσωματώσει, τουλάχιστον σε επίπεδο πολιτικής εγγύτητας, ώστε να προσελκύσει την “πασοκική πτέρυγα” ενός κεντρώου ακροατηρίου. Είναι χαρακτηριστικό πως σε μέρος των διαδικτυακών Kyriakistas μπορείς να δεις μέχρι και απογοήτευση που ο Βενιζέλος παρέστη σε αυτό το… παλαιοκομματικό πάνελ!

Ωστόσο, οι τελευταίες παρεμβάσεις του Ευάγγελου Βενιζέλου, και κυρίως τα όσα είπε στην εκδήλωση για τα 15 χρόνια της “Δημοκρατίας”, δείχνουν ότι οι αποστάσεις του από την κυβέρνηση έχουν μετατραπεί σε ευθεία ευθυγράμμιση με τη γραμμή Καραμανλή-Σαμαρά. Γραμμή που περιλαμβάνει ανησυχία για θεσμούς, κριτική για τις υποκλοπές, προβληματισμούς για την ποιότητα του κράτους δικαίου.

Αυτή η σύμπλευση δεν είναι τυχαία. Ο Βενιζέλος δεν μιλάει ποτέ χωρίς πολιτικό σχέδιο. Η στάση του αντανακλά την εκτίμησή του ότι το σύστημα Μητσοτάκη βρίσκεται σε φάση αποσύνθεσης και ότι η επόμενη ημέρα, είτε έρθει απότομα, είτε σταδιακά, θα χρειαστεί πρόσωπα κύρους, με θεσμικό έρεισμα και ευρύτερη αποδοχή. Δεν λέμε ότι ο ίδιος θεωρεί εαυτόν “φαβορί” για έναν τέτοιο ρόλο. Λέμε όμως ότι αντιλαμβάνεται πως η συγκυρία δημιουργεί παράθυρα επιρροής, σε μια εποχή όπου ο παραδοσιακός δικομματισμός αμφισβητείται και αναζητείται συχνά μια “υπέρβαση” από το πολιτικό κέντρο.

Απομόνωση Μητσοτάκη

Μέσα σε αυτή τη νέα γεωμετρία, ο Μητσοτάκης μοιάζει ολοένα και πιο μόνος. Οι παραδοσιακοί πυλώνες της συντηρητικής παράταξης όχι μόνο δεν τον στηρίζουν, αλλά καταγγέλλουν τις πρακτικές του. Οι Κεντρώοι που περίμενε να προσελκύσει απομακρύνονται. Και στο εσωτερικό του κόμματός του, παρά τη σιωπή πολλών, υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι η πολιτική κυριαρχία του δεν είναι πια δεδομένη.

Η κρίση που βλέπουμε δεν είναι απλώς επικοινωνιακή, αλλά βαθύτατα πολιτική και θεσμική. Όταν τρεις βαριά υπογραφές της ελληνικής πολιτικής ζωής (Καραμανλής, Σαμαράς, Βενιζέλος) ευθυγραμμίζονται στην κριτική τους, το μήνυμα δεν αφορά μόνο τον πρωθυπουργό. Αφορά το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Και προαναγγέλλει ότι η εποχή μετά τον Μητσοτάκη ίσως να έχει αρχίσει ήδη.