Γιατί η Χαμάς παίζει με τα νεύρα του Ισραήλ

Παρακολουθώντας την κλιμακούμενη ένταση στην Λωρίδα της Γάζας, φαίνεται πως η Χαμάς “παίζει με την φωτιά”. Η ισλαμική οργάνωση που ελέγχει τη Γάζα, προχώρησε σε μία πρωτοφανή πρόκληση κατά του εβραϊκού κράτους, εκτοξεύοντας εκατοντάδες ρουκέτες κατά του Ισραήλ. Η πυραυλική επιδρομή προκάλεσε τραυματισμούς αρκετών πολιτών και σοβαρές υλικές ζημιές.

Η ισλαμική οργάνωση εκτόξευσε την επίθεση κατά του Ισραήλ, προφανώς γνωρίζοντας ότι θα ακολουθήσουν πολεμικά αντίποινα. Πόσο μάλλον όταν η επίθεση έγινε μεταξύ των σημαντικότερων ημερολογιακών επετείων της εβραϊκής ιστορίας. Στις 2 του μηνός ήταν η Παγκόσμια Μέρα Ολοκαυτώματος και στις 14 του ερχόμενου μήνα είναι η επέτειος της ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ. Η επίθεση της Χαμάς έγινε μόλις το περασμένο Σάββατο.
Τίποτα δεν προμήνυε την ένοπλη δράση της οργάνωσης.

Στις 6 Απριλίου πραγματοποιήθηκαν ογκώδεις διαδηλώσεις στη Γάζα, κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ, για την “Ημέρα της Επιστροφής” των Παλαιστίνιων προσφύγων. Όμως τότε η Χαμάς επέδειξε αυτοσυγκράτηση. Η ισλαμική οργάνωση τήρησε την εκεχειρία που υπέγραψε με το Τελ Αβίβ, μία εκεχειρία που επιτεύχθηκε με μεσολάβηση της Αιγύπτου. Τώρα η Χαμάς μοιάζει να “τρελάθηκε”, όσο και αν αυτός ο ισχυρισμός μοιάζει υπερβολικός.

Καταρχήν με την επίθεση της, φέρνει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση του Καΐρου. Το καθεστώς Σίσι, αν και σύμμαχος του Ισραήλ, δεν αντιμετωπίζει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Τον περασμένο Νοέμβριο μεσολάβησε για άλλη μία επίτευξη εκεχειρίας ανάμεσα στο Ισραήλ και την ισλαμική οργάνωση. Μία εκεχειρία που είχε χαιρετιστεί ως “νίκη” από τη Χαμάς και προκάλεσε σοβαρή κυβερνητική κρίση στο Ισραήλ.

Ηθικοί αυτουργοί Ιράν και Τουρκία

Η Αίγυπτος, ακόμα μία φορά, αποπειράθηκε να μεσολαβήσει για επίτευξη εκεχειρίας. Όμως το Κάιρο είναι εμφανώς σε δύσκολη θέση. Διότι η Χαμάς δεν αρκέστηκε στην εκτόξευση ορισμένων ρουκετών κατά του Ισραήλ, η επίθεση της ήταν σφοδρότατη. Στην ουσία δεν προκαλεί μόνο το Ισραήλ, αλλά και την Αίγυπτο. Διακινδυνεύει να χαρακτηριστεί “τρομοκρατική οργάνωση” από το Κάιρο, όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Το Ισραήλ έδειξε αιφνιδιασμένο από την επίθεση. Ως αντίποινα χτύπησε εκατοντάδες στόχους στην Γάζα, με τον πρωθυπουργό Νετανιάχου να προειδοποιεί πως τα “πλήγματα μαζικής κλίμακας” θα συνεχιστούν. Φαίνεται μάλιστα ότι η ισραηλινή κυβέρνηση θεωρεί το Ιράν και την Τουρκία ως “ηθικούς αυτουργούς της επίθεσης”. Το Ισραήλ, δεν πλήττει μόνο στόχους της Χαμάς αλλά και της οργάνωσης της Ισλαμικής Τζιχάντ, όπως ανέφερε στις δηλώσεις του ο ίδιος ο Ισραηλινός πρωθυπουργός.

Η Τζιχάντ είναι μία ακραία παλαιστινιακή οργάνωση, η οποία χρηματοδοτείται από το Ιράν. Μεταξύ των θυμάτων από τα αντίποινα του Ισραήλ είναι ένας στρατιωτικός διοικητής της Χαμάς που είχε οικονομικές διασυνδέσεις με τους Ιρανούς. Πάντως ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου αποφεύγει να κατηγορήσει ευθέως το Ιράν, για να μην κλιμακώσει την ένταση με την Τεχεράνη. Ταυτόχρονα η ισραηλινή αεροπορία βομβάρδισε τα γραφεία του τουρκικού πρακτορείου ειδήσεων Anadolu στην Γάζα.

Όπως αναμένονταν, η ενέργεια αυτή εξαγρίωσε τον Τούρκο πρόεδρο, αναζωπυρώνοντας την “βεντέτα” του με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει μετατραπεί στον μεγαλύτερο υποστηρικτή της Χαμάς και είναι δημοφιλής στους οπαδούς της οργάνωσης. Πάντως τους τελευταίους μήνες μοιάζει να “παραμελεί” την Γάζα, μιας και το ενδιαφέρον του είναι στραμμένο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ψήφος εμπιστοσύνης Χαμάς σε Νετανιάχου

Το Τελ Αβίβ επέτρεψε στις αρχές Απριλίου, τη ζώνη αλιείας των Παλαιστινίων στην Γάζα στα 15 ναυτικά μίλια. Ήταν μία ασυνήθιστη κίνηση καλής κίνησης, με δεδομένη την ακραία ατζέντα της κυβέρνησης Νετανιάχου. Είναι ένας λόγος που η επίθεση της Χαμάς είναι εντελώς ακατανόητη. Δίνει το τέλειο άλλοθι στο Ισραήλ να συνεχίσει τον ασφυκτικό αποκλεισμό της Γάζας. Όμως η επίθεση μοιάζει ακατανόητη για έναν επιπλέον λόγο.

Ουσιαστικά νομιμοποιεί την ακραία ατζέντα του Μπέντζαμιν Νετανιάχου και των ακροδεξιών συμμάχων του, η οποία αρνείται τη δημιουργία ενός Παλαιστινιακού κράτους. Μόνιμη επωδός του Ισραηλινού πρωθυπουργού είναι πως δεν θα επαναλάβει το λάθος του Αριέλ Σαρόν στη Γάζα. Ήταν ο πολιτικός μέντορας του σημερινού πρωθυπουργού που απέσυρε τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής και διέλυσε τους εβραϊκούς εποικισμούς. Για τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου ήταν ένα μεγάλο λάθος του Σαρόν που οδήγησε στην κυριαρχία της Χαμάς στην Γάζα.

Μπορεί βάσιμα να ισχυριστεί, ότι έχει περιορίσει τις εντάσεις με τους Άραβες στις περιοχές όπου υπάρχει ισχυρή παρουσία των κατοχικών δυνάμεων, δηλαδή στην Δυτική Όχθη, στην Ιερουσαλήμ ακόμα και στο Γκολάν στην Συρία. Τα προβλήματα περιορίζονται στη Γάζα, λόγω της ανόδου της Χαμάς, όπου οι δυνάμεις κατοχής έχουν αποσυρθεί. Η επίθεση ενισχύει τους πάγιους ισχυρισμούς της ισραηλινής δεξιάς που αρνείται την οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με την Χαμάς.

Επομένως, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει το έναυσμα να σκληρύνει περαιτέρω την στάση του έναντι των Παλαιστινίων. Οι αντιδράσεις που παρατηρήθηκαν ακόμα και στο εσωτερικό του Ισραήλ για την εκλογική συμμαχία του Νετανιάχου με κόμματα της εξτρεμιστικής ισραηλινής δεξιάς, προφανώς και θα περιοριστούν.

Οξυγόνο για Χαμάς η αντιπαράθεση με Ισραήλ

Νεότεροι ισχυρισμοί της ισλαμικής οργάνωσης μιλούν για σύναψη νέας εκεχειρίας με το Ισραήλ, ακόμα μία φορά με την μεσολάβηση της Αιγύπτου. Για κατάπαυση του πυρός μίλησε και ο ηγέτης της Χαλέντ Μεσάλ. Η Χαμάς μπορεί να “παίζει με την φωτιά”, αλλά γνωρίζει πως τα στρατιωτικά αντίποινα του Ισραήλ μπορεί να πάρουν τρομακτική έκταση.

Από τα τέλη του περασμένου Μαρτίου παρατηρήθηκαν ογκώδεις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για τις συνθήκες ζωής στην Γάζα. Η διαμαρτυρία δεν στράφηκε μόνο κατά του Ισραήλ αλλά συμπεριέλαβε και τη Χαμάς, γεγονός που πανικόβαλε την οργάνωση. Αρχικά αποπειράθηκε να καταστείλει τις διαδηλώσεις, δείχνοντας ένα απεχθές καθεστωτικό πρόσωπο. Στην πορεία άλλαξε τακτική, ζητώντας “συγνώμη” για την βίαιη καταστολή των διαδηλωτών!

Από τότε αρχίσει να προκαλεί το Ισραήλ, εσκεμμένα, με “ελεγχόμενα πολεμικά επεισόδια”. Από τον Απρίλιο παρατηρούμε μία συγκεκριμένη αλληλουχία γεγονότων. Ξεκινούν ορισμένες εκτοξεύσεις ρουκετών από την Χαμάς στο Ισραήλ. Ακολουθούν τα αναμενόμενα αντίποινα των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων. Έπεται η επίτευξη εκεχειρίας, πάντα με την αιγυπτιακή μεσολάβηση.

Ουσιαστικά είναι ένα κυνικό παιχνίδι εξουσίας της ισλαμικής οργάνωσης. Κρατώντας “ζωντανή” την αντιπαράθεση με το εβραϊκό κράτος, συσπειρώνει τους υποστηρικτές της. Όμως η επαναδραστηριοποίηση της οργάνωσης, δίνει το ιδανικό άλλοθι στο Ισραήλ να μονιμοποιήσει τα τετελεσμένα της κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη. Πάντως η οργάνωση δεν έχει άδικο αν θεωρεί πως η προοπτική παλαιστινιακού κράτους στην ουσία είναι “κενό γράμμα”.

Η ακραία ατζέντα της κυβέρνησης Νετανιάχου και η αμέριστη στήριξη που έχει από την κυβέρνηση Τραμπ έχει, εκ των πραγμάτων, τορπιλίσει τις διαπραγματεύσεις. Αυτό το γνωρίζει η Χαμάς, όπως γνωρίζει πολύ καλά πως οι ρουκέτες που εκτοξεύει δεν απειλούν στα σοβαρά το Ισραήλ, με δεδομένη την υπεροπλία του.

Αυτό που ενδιαφέρει την Χαμάς είναι να διαιωνίσει την εξουσία της στη Γάζα, ακόμα και αν χρειαστεί να “παίξει με τα νεύρα” των Ισραηλινών. Είναι όμως ένα επικίνδυνο παιχνίδι, γιατί το Ισραήλ μπορεί να κλιμακώσει την ένταση με τρομακτικά πολεμικά αντίποινα. Και σε αυτή την περίπτωση η Χαμάς δεν μπορεί να υπολογίζει ούτε στο Ιράν, ούτε στον Ερντογάν, ούτε φυσικά στα υπόλοιπα αραβικά κράτη.