Λιβύη: Ένταση των μαχών γύρω από την Τρίπολη

Οι μάχες εντάθηκαν νότια της πρωτεύουσας της Λιβύης, τη στιγμή που ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ προειδοποιούσε ενώπιον των κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας εναντίον «της έναρξης ενός μακρόχρονου και αιματηρού πολέμου».

Έξι εβδομάδες και πλέον μετά την έναρξη της επίθεσης στην Τρίπολη, ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ, ο ισχυρός άνδρας της ανατολικής Λιβύης, και ο αυτοανακηρυγμένος Λιβυκός Εθνικός Στρατός (ΛΕΣ) του είναι πάντα αντιμέτωποι με σφοδρή αντίσταση από μέρους ένοπλων ομάδων που δηλώνουν πίστη στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ), η οποία αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα και έχει έδρα την πρωτεύουσα.

Η μάχη αυτή «μπορεί να οδηγήσει στον μόνιμο διχασμό της χώρας», τόνισε ο Γασάν Σαλάμε στους πρεσβευτές των χωρών-μελών του ΣΑ. «Η Λιβύη βρίσκεται στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου», πρόσθεσε. Ζήτησε εξάλλου από το ΣΑ του ΟΗΕ να σταματήσει τη ροή των όπλων που φθάνουν στη χώρα, ενώ κανόνια ηχούσαν νότια της πρωτεύουσας.

Οι κρότοι καθώς βαρύ πυροβολικό έβαλλε ακούγονταν ως το κέντρο της Τρίπολης, καθώς νότια της λιβυκής πρωτεύουσας εκτυλίσσονταν οι σφοδρότερες συγκρούσεις από την αρχή του ιερού για τους μουσουλμάνους μήνα του Ραμαζανιού, την 6η Μαΐου. Οι εχθροπραξίες επικεντρώνονταν στο Σαλαχουντίν, νότιο προάστιο της λιβυκής πρωτεύουσας όπου τα στρατεύματα της ΚΕΕ κέρδισαν έδαφος, όπως υποστήριξε ο εκπρόσωπός τους Μουστάφα αλ Μετζίι.

Από την έναρξη της επίθεσης των δυνάμεων του στρατάρχη Χάφταρ την 4η Απριλίου, στις μάχες έχουν καταγραφεί 510 νεκροί και 2.467 τραυματίες, σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο απολογισμό που δόθηκε στη δημοσιότητα προχθές Δευτέρα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).

Ενώ, κατά εκτιμήσεις του ΟΗΕ, πάνω από 75.000 άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και πάνω από 100.000 άλλοι έχουν παγιδευτεί εξαιτίας των μαχών στα όρια της Τρίπολης. Τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας να κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός αψηφούν μέχρι τώρα και οι δύο πλευρές.

Σύμφωνα με διπλωμάτες, στη συζήτηση που έγινε κεκλεισμένων των θυρών, μετά τη δημόσια φάση της συνεδρίασης του ΣΑ, συζητήθηκε μια ιδέα που έχει ρίξει στο τραπέζι η Γαλλία, να χωριστούν οι αντιμαχόμενοι στα όρια της Τρίπολης και να δημιουργηθεί ένας «διάδρομος».

Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε πλευρά θα κληθεί να «οπισθοχωρήσει» και θα δημιουργηθεί μια γραμμή διαχωρισμού τους την οποία θα επιτηρεί ένας διεθνής μηχανισνός που μένει να οριστεί, διευκρίνισε διπλωμάτης. Στις αρχές Μαΐου, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε να δημιουργηθεί μια «γραμμή εκεχειρίας, υπό διεθνή επίβλεψη», κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον επικεφαλής της ΚΕΕ, τον Φάγεζ ας Σάρατζ.

Όμως ο Σάρατζ έχει πει επανειλημμένα ότι δεν θα υπάρξει κατάπαυση του πυρός για όσο τα στρατεύματα του Χάφταρ δεν αποσύρονται στις θέσεις τους πριν από την επίθεσή τους, στο νότιο και στο ανατολικό τμήμα της Λιβύης. Σήμερα οι στρατιωτικές θέσεις των δύο αντίπαλων πλευρών είναι σχεδόν παγιωμένες στα νότια προάστια της Τρίπολης, μολονότι οι δυνάμεις της ΚΕΕ απέσπασαν κάποια εδάφη που είχε κυριεύσει ο ΛΕΣ, χάρη στην αντεπίθεση που εξαπέλυσαν την 20ή Απριλίου.

Παράλληλα, έχουν αναφερθεί πολλές παραδόσεις ποσοτήτων οπλισμού στις δύο πλευρές, παρά το εμπάργκο όπλων που επιβάλλει ο ΟΗΕ στη χώρα από το 2011. Ο στρατάρχης Χάφταρ υποστηρίζεται κυρίως από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο, ενώ η Τουρκία και το Κατάρ στηρίζουν την ΚΕΕ.

Σε αυτή τη σύρραξη οι θέσεις των δυτικών κρατών, ιδίως των ΗΠΑ, αλλά και της Ρωσίας, μοιάζουν αμφίσημες. Μολονότι όλα τα κράτη-μέλη του ΣΑ δημόσια εξέφρασαν την υποστήριξή τους στον Σαλάμε, στη συνέχεια, στο κομμάτι της συνεδρίασης που διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών, έγινε πολύ πιο καθαρό ποιος στηρίζει ποιον, είπε διπλωμάτης που ήταν παρών.

«Κυνική φάρσα»

Στην πλευρά των ΗΠΑ, μια τηλεφωνική συνδιάλεξη στα μέσα Απριλίου μεταξύ του ρεπουμπλικάνου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Χαλίφα Χάφταρ προκάλεσε έντονη σεναριολογία για το ότι η Ουάσινγκτον διάλεξε πλευρά. Σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, η Μόσχα κάθε άλλο παρά κρύβει την υποστήριξή της στον στρατάρχη Χάφταρ.

Στο δημόσιο τμήμα της συνεδρίασης, ο Γασάν Σαλάμε καταδίκασε έντονα το γεγονός ότι όπλα φθάνουν μαζικά στη Λιβύη. Χωρίς να τις κατονομάσει, υπογράμμισε ότι υπάρχουν «χώρες [οι οποίες] τροφοδοτούν αυτή την αιματηρή σύρραξη» και πρόσθεσε πως «τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να βάλουν τέλος» σε αυτό. «Χωρίς έναν ισχυρό μηχανισμό που θα επιβάλλει την εφαρμογή του, το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη θα μετατραπεί σε κυνική φάρσα», επέμεινε.

Πριν από λίγες εβδομάδες, ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ επέκρινε τις αποκλίνουσες προσεγγίσεις της διεθνούς κοινότητας, που δεν κατάφερε τον Απρίλιο να συνεννοηθεί και να εγκρίνει το βρετανικό σχέδιο απόφασης του ΣΑ που αξίωνε να κηρυχθεί εκεχειρία. «Όλα τα μέρη πρέπει να συμμετάσχουν και πάλι σε διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ», σημείωσε ο Αμερικανός πρεσβευτής στα Ηνωμένα Έθνη Τζόναθαν Κόεν.