Άμεση κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη ζητά ο ΟΗΕ

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ απηύθυνε έκκληση χθες Παρασκευή να κηρυχθεί επειγόντως κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη, όπου περίπου 1.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους δεκάδες μετανάστες, έχουν σκοτωθεί τους τρεις μήνες που διαρκούν οι εχθροπραξίες ανάμεσα στα αντίπαλα στρατόπεδα γύρω από την Τρίπολη.

Τα κράτη-μέλη του ΣΑ «υπογραμμίζουν την ανάγκη όλα τα μέρη να προχωρήσουν επειγόντως σε αποκλιμάκωση και να δεσμευθούν σε μια κατάπαυση του πυρός», αναφέρει ανακοίνωσή του, η διαπραγμάτευση επί της οποίας άρχισε την Τετάρτη, την επομένη της σφαγής πενήντα και πλέον μεταναστών σε κέντρο κράτησης στο προάστιο Τατζούρα της λιβυκής πρωτεύουσας.

Το κείμενο «καταδικάζει» την αεροπορική επιδρομή που έγινε τη 2α Ιουλίου και στοίχισε τη ζωή, σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο απολογισμό του ΟΗΕ, σε 53 μετανάστες, ανάμεσά τους παιδιά, που κρατούνταν στην Τατζούρα, προάστιο της Τρίπολης στα χέρια της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (ΚΕΕ) του Φάγεζ ας Σάρατζ, που αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα. Η ΚΕΕ κατηγόρησε τις δυνάμεις του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, του ισχυρού άνδρα της ανατολικής Λιβύης, ότι προχώρησαν στο πλήγμα. Ο αυτοαποκαλούμενος Λιβυκός Εθνικός Στρατός (ΛΕΣ) του Χάφταρ το διέψευσε.

Από την 4η Απριλίου, οι δυνάμεις του στρατάρχη Χάφταρ διεξάγουν επιχείρηση ευρείας κλίμακας με σκοπό να καταλάβουν την Τρίπολη, την έδρα της ΚΕΕ. Οι χερσαίες μάχες και οι αεροπορικές επιδρομές στη μάχη για την Τρίπολη έχουν αναγκάσει σύμφωνα με τον ΟΗΕ περίπου 100.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, σε μια χώρα η οποία σπαράσσεται μετά το 2011 από συγκρούσεις για την εξουσία και κατά μεγάλο μέρος της είναι παραδομένη σε παραστρατιωτικές οργανώσεις που εφαρμόζουν η καθεμία τον δικό της νόμο.

Έκκληση να σταματήσουν οι «ξένες επεμβάσεις»

Το Συμβούλιο Ασφαλείας εκφράζει ακόμη στο ίδιο κείμενο ανησυχία για την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Λιβύη και — νέο στοιχείο σε σύγκριση με προηγούμενες ανακοινώσεις του για την κρίση — ζητεί από τα κράτη μέλη του ΟΗΕ «να μην επεμβαίνουν στη σύρραξη και να μη λαμβάνουν μέτρα που την επιδεινώνουν».

Από την έναρξη της επίθεσης των δυνάμεων του Χάφταρ, όπλα και πυρομαχικά παραδίδονται σε αφθονία στα αντίπαλα στρατόπεδα, γεγονός που αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του εμπάργκο όπλων το οποίο επιβλήθηκε στη Λιβύη το 2011. Το ΣΑ υπενθυμίζει στα κράτη μέλη του ΟΗΕ ότι υποχρεούνται να «τηρούν πλήρως» το εμπάργκο αυτό.

Η ΚΕΕ του Σάρατζ υποστηρίζεται από την Τουρκία και το Κατάρ. Η Ιταλία μοιάζει επίσης να τάσσεται υπέρ της. Κατά τη διάρκεια συνάντησής του στην Κωνσταντινούπολη με τον επικεφαλής της ΚΕΕ, ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απαίτησε να τερματιστούν οι «παράνομες επιθέσεις» του στρατάρχη Χάφταρ και εξέφρασε εκ νέου την υποστήριξή του στον Σάρατζ και την κυβέρνησή του.

Ο στρατάρχης Χάφταρ επωφελείται από την υποστήριξη της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενώ διαθέτει επίσης στήριξη, τουλάχιστον στο πολιτικό επίπεδο, των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Η Γαλλία έχει κατηγορηθεί επίσης ότι τον υποστηρίζει, κάτι που το Ελιζέ αρνείται.

Πρόσφυγες «σε κίνδυνο»

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), «350 μετανάστες, ανάμεσά τους 20 γυναίκες και τέσσερα παιδιά, συνεχίζουν πάντα να κρατούνται» στο κέντρο στην Τατζούρα, όπου ένα από τα πέντε υπόστεγα που βομβαρδίστηκε καταστράφηκε τελείως.

Οι υπηρεσίες του ΟΗΕ και οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν εκφράσει αναρίθμητες φορές την ανησυχία τους για την τύχη των μεταναστών και των προσφύγων «σε κίνδυνο μέσα στα κέντρα κράτησης που βρίσκονται κοντά σε εμπόλεμες ζώνες». Ο ΟΗΕ και οι ΜΚΟ υπενθυμίζουν επίσης την εναντίωσή της στη μεταφορά των μεταναστών που συλλαμβάνονται στη θάλασσα πίσω στη Λιβύη, όπου υφίστανται «αυθαίρετη κράτηση» ή παραδίδονται στο έλεος παραστρατιωτικών.

Παρά την μόνιμη έλλειψη ασφάλειας από το 2011 και μετά η Λιβύη παραμένει σημαντικός κόμβος διέλευσης για τους μετανάστες, κατά μεγάλο μέρος τους από την Αφρική, που επιδιώκουν να φθάσουν στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, στα κέντρα κράτησης στη χώρα αυτή βρίσκονται ακόμη 5.700 πρόσφυγες και μετανάστες, εκ των οποίων 3.300 βρίσκονται σε ευάλωτη θέση εξαιτίας των εχθροπραξιών.

«Κατάρριψη» αεροσκάφους

Οι δυνάμεις του Χάφταρ, που προέλασαν ταχύτατα από τα οχυρά τους στην ανατολική Λιβύη, βρέθηκαν αντιμέτωπες με τη σθεναρή αντίσταση των παραστρατιωτικών ομάδων που δηλώνουν πίστη στην ΚΕΕ. Οι ομάδες αυτές πέρασαν στην αντεπίθεση και κατέλαβαν στα τέλη Ιουνίου την πόλη Γαριάν, που ο στρατάρχης είχε μετατρέψει σε προκεχωρημένο κέντρο διοίκησης επιχειρήσεων, περίπου εκατό χιλιόμετρα από την Τρίπολη.

Τα δύο στρατόπεδα ανταλλάσσουν καθημερινά αεροπορικά πλήγματα και έχουν χάσει πολλά αεροσκάφη. Το βράδυ της Πέμπτης ο εκπρόσωπος του ΛΕΣ, ο Άχμεντ αλ Μισμάρι, ανακοίνωσε ότι καταρρίφθηκε αεροσκάφος L39 Albatros κοντά στην πόλη Ταρχούνα, βάση μετόπισθεν του ΛΕΣ, 80 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Τρίπολης. Ο εκπρόσωπος των δυνάμεων της ΚΕΕ επιβεβαίωσε ότι «χάθηκε» η επαφή με ένα L39, χωρίς να υπεισέλθει σε περισσότερες λεπτομέρειες.

Εκμεταλλευόμενες τις διεθνείς διαιρέσεις για την κατάσταση στη Λιβύη, οι δύο αντίπαλες πλευρές μοιάζουν αποφασισμένες να συνεχίσουν τη σύγκρουσή τους και πεπεισμένες ότι μπορούν να επικρατήσουν χάρη στη στήριξη που έχουν εξασφαλίσει.