Φλερτάρουν με εγκλήματα πολέμου οι ΗΠΑ – Τι κάνουν με το ξένο πετρέλαιο στη Συρία
06/11/2019
Γράφει ο David Welna –
Μτφρ. Βαγγέλης Γεωργίου
Ο Πρόεδρος Τραμπ έκανε μια πολιτική στροφή στη Συρία. Είπε τώρα πως οι αμερικανικές δυνάμεις, τις οποίες είχε υποσχεθεί να αποσύρει, θα έχουν μια νέα αποστολή: την εξασφάλιση των πετρελαϊκών πηγών της νοτιοανατολικής Συρίας. Κάτι τέτοιο όμως δημιουργεί κάποια ερωτήματα ως προς το τι σκοπεύει να κάνει με το πετρέλαιο της περιοχής. Ο Τραμπ φάνηκε να έχει εμμονή με τα αδρανή κοιτάσματα πετρελαίου στη Συρία τις εβδομάδες που ακολούθησαν την ανακοίνωσή του να αποσύρει τα στρατεύματα από την περιοχή. “Κρατάμε το πετρέλαιο, να το θυμάστε αυτό”, δήλωσε ο Trump πρόσφατα σε συγκέντρωση αρχηγών αστυνομίας στο Σικάγο. “Θέλουμε να διατηρήσουμε το πετρέλαιο. 45 εκατ. δολάρια το μήνα, κρατάμε το πετρέλαιο, εξασφαλίζουμε το πετρέλαιο”.
Ο Τραμπ αναφέρθηκε στα κοιτάσματα της επαρχίας Deir el-Zour της Συρίας, την οποία οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις την απέσπασαν από το Ισλαμικό Κράτος το 2017. Στην περιοχή βρίσκονται τα ¾ των αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου της Συρίας, των οποίων η παραγωγή έχει καταρρεύσει τα τελευταία δέκα χρόνια περισσότερο από 90%. Οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους είχαν εξασφαλίσει σημαντικά έσοδα από άλλα πετρέλαια στον Βορρά μέσω του λαθρεμπορίου με τη γειτονική Τουρκία.
Την Κυριακή, 27 Οκτωβρίου, ο Τραμπ ανέφερε και πάλι τα πετρέλαια της Συρίας με αφορμή την ανακοίνωση της εξόντωσης του ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους Abu Bakr al-Baghdadi. «[Το πετρέλαιο της Συρίας] μπορεί να μας βοηθήσει, διότι θα πρέπει να είμαστε σε θέση να πάρουμε ένα μέρος του», δήλωσε ο Τραμπ, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στον Λευκό Οίκου. «Και αυτό που σκοπεύω να κάνω, ίσως είναι να συμφωνήσω με μια Exxon Mobil ή μια από τις μεγάλες μας εταιρείες να πάνε εκεί και να το κάνουν σωστά».
Στο πλευρό του Τραμπ, για άλλη μια φορά, φάνηκε να είναι ο γερουσιαστής Lindsey Graham «Αυτό δεν παραβιάζει κανέναν νόμο, κατά την άποψή μου», δήλωσε ο Graham μετά από τις παρατηρήσεις του Τραμπ. «Από αυτό βγαίνουν όλοι κερδισμένοι (win-win): Η Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις θα πάρουν περισσότερα χρήματα εάν μπορούμε να εκσυγχρονίσουμε τις πετρελαιοπηγές. Δεν πηγαίνουμε εκεί για να πλουτίσουμε την Αμερική – είμαστε εκεί για να βοηθήσουμε τους συμμάχους μας, να στερήσουμε στους εχθρούς μας πηγές που θα τους καταστήσουν ισχυρότερους με την πάροδο του χρόνου και τελικά -πράγματα θεμιτό- να μειώσουμε το κόστος για για εμάς».
Η κατάργηση του κόστους των στρατιωτικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ στη Συρία με την πώληση του πετρελαίου της χώρας –το οποίο τυχαίνει να είναι συριακής ιδιοκτησίας-– εγείρει σοβαρές αμφιβολίες σε έναν εμπειρογνώμονα. «Ο Τραμπ δεν κάνει καμία αναφορά για το ποιος κατέχει το πετρέλαιο και αυτό είναι βασικό ερώτημα», λέει ο James Graham Stewart, καθηγητής Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του British Columia. «Το δεύτερο ερώτημα είναι τι ακριβώς σχεδιάζει να κάνει ο Τραμπ με το πετρέλαιο».
Το παράδειγμα των Ναζί
Έχει πολύ μεγάλη διαφορά, προσθέτει ο Stewart, να προστατεύουν οι ΗΠΑ το πετρέλαιο της Συρίας για λογαριασμό των νόμιμων κατόχων του και άλλο να το παίρνουν δίχως τη συγκατάθεση των ιδιοκτητών. «Το πρώτο να ήταν ενδεχομένως αποδεκτό, αλλά το δεύτερο θα ήταν έγκλημα πολέμου».
Ο Stewart παραθέτει πολλές διεθνείς συμφωνίες που δεσμεύουν τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης της Γενεύης, σύμφωνα θεωρείται λεηλασία-έγκλημα πολέμου η λήψη αγαθών κατά τη διάρκεια του πολέμου χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη τους. Ο Stewart αναφέρει μάλιστα και ένα κακό προηγούμενο. «Ένας εναγόμενος στη Νυρεμβέργη, ονόματι Walther Funk, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Continental Oil Company, καταδικάστηκε για λεηλασία πετρελαίου από όλη την κατεχόμενη Ευρώπη, ακριβώς επειδή ο γερμανικός στρατός το άρπαξε για τους σκοπούς της ναζιστικής στρατιωτικής μηχανής» λέει ο Stewart.
Κορυφαίος στρατιωτικός αξιωματούχος των ΗΠΑ επιβεβαίωσε τη Δευτέρα 28 Οκτωβρίου ότι ένας απροσδιόριστος αριθμός αμερικανικών στρατευμάτων και “μηχανοκίνητων δυνάμεων” (άρματα μάχης ή οχήματα Bradley Fighting) ανακατανέμονται στις πετρελαιοπηγές της Deir el-Zour. Αλλά δεν είπε τίποτα για κατάσχεση πετρελαίου.
«Ο βασικός σκοπός της εξασφάλισης αυτών των πετρελαϊκών πηγών είναι να εμποδίσουμε την πρόσβαση στα πετρέλαια στο Ισλαμικό Κράτος προκειμένου να τα αποτρέψουμε να αναγεννηθεί, επειδή εξακολουθούμε να είμαστε αφοσιωμένοι στην εκστρατεία εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Και δεν θέλουμε να επαναδραστηριοποιηθεί [διότι] μεγάλο μέρος των εσόδων του είναι από το πετρέλαιο». δήλωσε ο αρχηγός Επιτελείων Στρατού των ΗΠΑ στρατηγός Mark Milley στους δημοσιογράφους στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Υπήρξε μια αποτυχημένη προσπάθεια πέρυσι αρπαγής μερικών από τα πλούσια σε πετρέλαιο εδάφη της ανατολικής Συρίας. Αλλά εκείνοι που συμμετείχαν σε αυτήν την επίθεση ήταν Ρώσοι μισθοφόροι και σύμμαχοί τους δυνάμεις του Άσαντ, όχι το Ισλαμικό Κράτος. Υπό την κυβέρνηση Ομπάμα, όταν τα κοιτάσματα πετρελαίου ήταν ακόμα υπό κρατικό έλεγχο, οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν αεροπορικές επιδρομές για να καταστρέψουν τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας πετρελαίου.
Μα το Ισλαμικό Κράτος ηττήθηκε
Ο υπουργός Άμυνας Mark Esper κλήθηκε στο Πεντάγωνο να ενημερώσει εάν η νέα στρατιωτική αποστολή των ΗΠΑ στη Συρία περιλαμβάνει την προστασία αυτών των πετρελαϊκών πηγών είτε από τους Ρώσους, οι οποίοι είναι σήμερα η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη στη Συρία, είτε από τις κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας. «Η σύντομη απάντηση είναι, ναι, αυτό κάνει τώρα. Επειδή σε αυτή την περίπτωση θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις έχουν πρόσβαση στους πόρους – για να μπορούν να εξασφαλίσουν τις φυλακές, για να μπορούν να εξοπλιστούν, προκειμένου να μας βοηθήσουν στην αποστολή κατά του Ισλαμικού Κράτους» απάντησε ο Esper.
Παραμένει ασαφές πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή η εκστρατεία καταπολέμησης του Ισλαμικού Κράτους. Ο Τραμπ ισχυρίστηκε αυτόν το μήνα, ότι οι ΗΠΑ έχουν νικήσει το Ισλαμικό Κράτος και έχουν καταλάβει πάνω από το 100% του χαλιφάτου του στη Συρία και το Ιράκ. Οι ΗΠΑ έχουν δικαιολογήσει την εισβολή τους στη Συρία αναφέροντας την «εξουσιοδότηση χρήσης στρατιωτικής ισχύος» του 2001 (Authorization for Use of Military Force-AUMF), η οποία στόχευε στην Αλ Κάιντα και τους υποστηρικτές της.
«Πρέπει να έχεις συναίνεση πάνω σε νομική βάση για ότι κάνεις», λέει ο Brett McGurk, ο οποίος παραιτήθηκε στα τέλη του περασμένου έτους από ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ στον συνασπισμό που αγωνίζεται ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. «Και η μόνη νομική βάση, ο μοναδικός νομικός λόγος που είμαστε εκεί, είναι το Ισλαμικό Κράτος», δήλωσε ο McGurk στην Andrea Mitchell του MSNBC. «Γνωρίζω αρκετά καλά αυτό το ζήτημα – θα είναι πολύ δύσκολο να εκμεταλλευτούμε νόμιμα αυτούς τους πόρους, οπότε δεν είμαι σίγουρος για το τι έχει στο μυαλό του ο πρόεδρος, αλλά δεν φαίνεται να έχει πολύ νόημα».
Ποιός δικαιούται τα έσοδα
Ένας εμπειρογνώμονας στο δίκαιο των ένοπλων συγκρούσεων εξηγεί ότι η φύλαξη εγκαταστάσεων πετρελαίου μπορεί να είναι ένας έγκυρος στρατιωτικός στόχος. «Αν και εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενο μεταξύ ορισμένων πανεπιστημιακών και άλλων, το να εμποδίσεις σε μια τρομοκρατική ομάδα να έχει πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους που συμβάλλει στην αποτελεσματικότητά της να συμμετέχει σε εχθρικές επιχειρήσεις είναι ένας σωστός στρατιωτικός στόχος» έγραψε ο καθηγητής Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Duke και ε.α πτέραρχος Charles Dunlap.
«Όσον αφορά το ποιος δικαιούται τα έσοδα που μπορούν να προέλθουν από πετρέλαια που προστατεύονται από τις ΗΠΑ ή άλλους συμμάχους» προσθέτει ο Charles Dunlap «αυτό είναι ιδιαίτερα περίπλοκο σε περίπτωση σύγκρουσης με τρομοκράτες και όχι κράτη». Η κυβέρνηση του Άσαντ δεν έχει ούτε προσκαλέσει ούτε εξουσιοδοτήσει τις δυνάμεις των ΗΠΑ να επιχειρούν στην επικράτειά του, μια παράλειψη που ο καθηγητής Stewart θεωρεί εντυπωσιακή. «Δεν είναι σαν οι φυσικοί πόροι να μην ανήκουν σε κανέναν ούτε ότι μια οποιαδήποτε ένοπλη ομάδα μπορεί αν το αποφασίσει να βαλθεί να αρπάξει τους πόρους μιας περιοχής» λέει.
Οι ΗΠΑ δεν κήρυξαν πόλεμο στο καθεστώς Άσαντ, παρόλα αυτά, η κατοχή των πετρελαίων της Deir el-Zour από τις αμερικανικές δυνάμεις στην πραγματικότητα στερεί το πετρέλαιο από την νόμιμη κυβέρνηση, λέει ο ακαδημαϊκός Joshua Landis του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμα. «Ο κύριος λόγος για τις ΗΠΑ για να κρατήσουν αυτό το πετρέλαιο είναι να εμποδίσουν τον Άσαντ να το έχει», λέει ο Landis. «Δεν πρόκειται για το Ισλαμικό Κράτος – πρόκειται για μια υψηλότερη πολιτική στη Συρία, για να βλάψει το καθεστώς Άσαντ και να εξασφαλιστεί ένα μέσο μόχλευσης για τους Αμερικανούς στην περιοχή». Εάν συμβαίνει αυτό, η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε ενδεχομένως να εμπλακεί σε έναν ευρύτερο πόλεμο, όλα στο όνομα της προστασίας ενός μέρους των πετρελαίων της Μέσης Ανατολής.
