Πως η στρατιωτική πολιτική του Ερντογάν έβλαψε το brand name “Τουρκία”
07/11/2019
Γράφει ο Michael Mackenzie –
Μτφρ. Βαγγέλης Γεωργίου
Η στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία υπήρξε καταστροφή για τις δημόσιες σχέσεις παγκοσμίως. Έφερε δημιούργησε κατηγορίες εναντίον της τουρκικής κυβέρνησης για γενοκτονία, εθνοκάθαρση, λεηλασία και στήριξη της τρομοκρατίας από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Προκάλεσε τέτοιο κύμα καταδίκης που σπάνια έχουν προκαλέσει ακόμα και οι χειρότεροι παραβάτες ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι Τούρκοι αξιωματούχοι δεν έχουν κάνει απολύτως τίποτα για να αλλάξουν αυτές τις αντιλήψεις στο εξωτερικό, ενώ στην πατρίδα, τα τουρκικά ΜΜΕ ως αντίποινα, απλώς εξαντλούνται με τετριμμένα παράπονα κατά της Δύσης.
Εν τω μεταξύ, ο κίνδυνος δημιουργίας μεγαλύτερης εχθρότητας εναντίον της Τουρκίας από τις εξοργιστικές δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων είναι πανταχού παρών. Από τότε που η Τουρκία εισέβαλε στη Συρία στις 9 Οκτωβρίου, μια λέξη κυριαρχεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: η «γενοκτονία». Αυτή ήταν η λέξη που χρησιμοποίησαν οι Κούρδοι ηγέτες εχθροί της Τουρκίας για την επιχείρηση «Πηγή της Ειρήνης» και έπιασε. Οι επικεφαλίδες των μεγάλων ειδήσεων δημιούργησαν φόβους για γενοκτονία στη βόρεια Συρία από την ημέρα που ξεκίνησε η επιχείρηση και ένας γερουσιαστής των ΗΠΑ έφερε την υπόθεση στο Κογκρέσο χρησιμοποιώντας τον ίδιο όρο.
Αυτό πάει πολύ για τους Τούρκους αξιωματούχους, οι οποίοι έχουν επανειλημμένα τονίσει ότι η στρατιωτική επιχείρησή στρέφεται ενάντια σε μια ένοπλη ομάδα που θεωρούν τρομοκράτες και όχι τους Κούρδους της περιοχής. Επιπλέον, οι ΗΠΑ υποστήριζαν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) παρά τις αντιρρήσεις της Τουρκίας εδώ και χρόνια ενώ οι αμερικανικές αντιφατικές πολιτικές, όπως έγραψε η Lara Seligman στο περιοδικό Foreign Policy, οδήγησαν στο σημερινό χάος.
Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι η Τουρκία συνδέθηκε στο μυαλό του κόσμου με γενοκτονία. Το θέμα πιέστηκε περαιτέρω όταν η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ μιας μη δεσμευτικής απόφασης για την αναγνώριση των μαζικών σφαγών των Αρμενίων ως “γενοκτονία” τις τελευταίες μέρες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Τουρκία έδωσε μάχες για δεκαετίες για να αποτρέψει μια τέτοια ψηφοφορία, αλλά η στρατιωτική επιχείρηση “Πηγή της Ειρήνης” διέγραψε μονοκοντυλιά σε έναν μήνα όλα αυτά τα χρόνια προσπαθειών των Τούρκων.
Ήπια αντίδραση Τουρκίας
Η απάντηση σε αυτό το ψήφισμα στην Τουρκία ήταν σχετικά ήπια, με τον Ερντογάν να αφιερώνει μόνο λίγα λεπτά σε πρόσφατη ομιλία του για να απορρίψει το ψήφισμα και να επιμείνει ότι η χώρα του δεν δέχεται μαθήματα από τον λαό που προκάλεσε γενοκτονία εις βάρος των Ιθαγενών Ινδιάνων. Οι εφημερίδες απέφευγαν το θέμα στις πρώτες σελίδες τους στις 30 και 31 Οκτωβρίου ενώ η εφημερίδα Ortadoğu, δημοσίευσε μια φωτογραφία θύματος βασανιστηρίων στην ιρακινή φυλακή Abu Ghraib –που διευθυνόταν από τις ΗΠΑ– ρωτώντας: «ποιος είναι άραγε ο πραγματικός δράστης γενοκτονίας». Αυτές οι αντιδράσεις είναι τόσο καλά “φορεμένες” στην πατρίδα, που κατάντησαν να είναι γραφικές επαναλήψεις μια λιτανείας που δεν πείθει πολλούς στο εξωτερικό.
Ενώ ο Άσαντ επί δέκα χρόνια βομβάρδιζε τον ίδιο του τον λαό, ενώ η Κίνα ακολουθεί μια πολιτική που αποσκοπεί στην εξόντωση του πολιτισμού εκατομμυρίων μουσουλμάνων -των Ουιγούρων- και ενώ όλα δείχνουν ότι η σαουδική κυβέρνηση οργάνωσε τη δολοφονία δημοσιογράφου στο ίδιο της το προξενείο, μόνο η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση προκάλεσε αξιοσημείωτη και συντονισμένη αποστροφή από τα δυτικά ΜΜΕ.
Αυτό φαίνεται να καθοδηγείται εν μέρει από δηλώσεις, οι οποίες έχουν δοθεί ανώνυμα, από σημερινούς και πρώην αξιωματούχους της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ όπως ο Brett McGurk, ο πρώην απεσταλμένος που επικεφαλής του συνασπισμού κατά του Ισλαμικού Κράτους, που είδε τη στρατηγική που χτίστηκε γύρω από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις να καταρρέει. Ο McGurk καταδίκασε έντονα τη στρατιωτική επιχείρηση και την απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ.
Την μέρα που τα τουρκικά στρατεύματα πέρασαν τα συριακά σύνορα, ο Brett McGurk δημοσίευσε στο twitter, υποδηλώνοντας ότι η Τουρκία υποστήριξε τουλάχιστον σιωπηρά το Ισλαμικό Κράτος. Αυτό έχει γίνει μια άλλη συνηθισμένη κατηγορία εναντίον της Τουρκίας αυτό το μήνα, ιδιαίτερα όταν ο ηγέτης του Ισλαμκού Κράτους Abu Bakr al-Baghdadi σκοτώθηκε σε επιχείρηση των ΗΠΑ μόλις 5 χλμ από τα σύνορα με την Τουρκία.
Κακή εικόνα στο εξωτερικό
Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ διερευνούν τώρα αν υπάρχουν σχέσεις μεταξύ τουρκικών υπηρεσιών και Ισλαμικού Κράτους, γράφει το Bloomberg. Είτε βρούν είτε δεν βρούν στοιχεία που να τους συνδέουν είναι αδιάφορο: φαίνεται ότι διαμορφώνεται μια συναίνεση ότι η Τουρκία του Ερντογάν έχει χρηματοδοτήσει και συνεργάζεται με το Ισλαμικό Κράτος, βασισμένη κυρίως σε μαρτυρίες από αιχμάλωτους τζιχαντιστές και περιστασιακά στοιχεία που σχετίζονται με τις συνοριακές πολιτικές της Τουρκίας σε όλη τη συριακή διαμάχη.
Αυτή είναι η γραμμή που έχουν ακολουθήσει εδώ και καιρό Κούρδοι ακτιβιστές, Τούρκοι αξιωματούχοι που διώκονται από την κυβέρνηση Ερντογάν για τους δεσμούς τους με το κίνημα Gülen, εχθροί της Τουρκίας στην Αίγυπτο και τον Κόλπο και αντι-ιμπεριαλιστές αριστεριστές που υποστηρίζουν τον Άσαντ.
Αυτή η εικόνα ενισχύθηκε από την αφθονία των βίαιων εικόνων και των βιντεοσκοπήσεων συμμάχων των Τούρκων, τον Εθνικό Στρατό της Συρίας (πρώην Ελεύθερος Συριακός Στρατός), και οι οποίες παρουσιάστηκαν ως απόδειξη ότι η Τουρκία υποστηρίζει ακραίους τζιχαντιστές. Τώρα, αυτή η άποψη έχει υιοθετηθεί ευρέως από προσωπικότητες, όπως εκείνη της Αμερικανίδας συνταγματάρχη Tulsi Gabbard, μια αριστερή Δημοκρατικός που διεκδικεί το προεδρικό χρίσμα, αλλά συζητιέται επίσης και από τύπο του αμερικανικού κατεστημένου όπως το New Republic.
Ο κόσμος δεν πείθεται
Ακόμη και το Al Jazeera, το δίκτυο ειδήσεων που ανήκε στους ισχυρότερους περιφερειακούς συμμάχους της Τουρκίας στο Κατάρ, εξόργισε την Άγκυρα με την αρνητική του κάλυψη της στρατιωτικής επιχείρησης. Αυτό προκάλεσε αντίδραση του τουρκικού δικτύου TRT World, το οποίο κατηγόρησε το αντίστοιχο του Κατάρ ότι διέδιδε ψέματα όταν είπε «ότι η Τουρκία θέλει να καταλάβει τη γη για επεκτατικούς λόγους και ότι οι στόχοι της Τουρκίας είναι σύμφωνοι με αυτούς των εξτρεμιστών».
Οι Τούρκοι αξιωματούχοι σίγουρα θα εξακολουθήσουν να διαμαρτύρονται για την άδικη μεταχείριση που λαμβάνουν στο εξωτερικό και αυτό μπορεί να ενισχύσει το αίσθημα πολιορκίας που έχει καλλιεργήσει ο Ερντογάν στον τουρκικό λαό τα τελευταία χρόνια. Η πλειονότητα των κόσμου όμως στο εξωτερικό έχει ήδη σχηματίσει άλλη άποψη για την στρατιωτική επιχείρηση.
Ο αντίκτυπος αυτού του γεγονότος γίνεται ήδη σαφής: Η Βουλή των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ ψήφισε συντριπτικά υπέρ ενός νομοσχεδίου για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία και ο ηγέτης της πλειοψηφίας της Γερουσίας κ. Mitch McConnell –που είχε αμφιβολίες για την επιβολή κυρώσεων- θα νιώσει την πίεση όταν η ψηφοφορία έρθει στη Γερουσία. Εάν περάσουν οι κυρώσεις, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει σοβαρές και μακροπρόθεσμες ζημίες στην οικονομία της Τουρκίας, καθώς και μέτρα που εστιάζουν προσωπικά τον Ερντογάν και τους υπουργούς του υπουργικού συμβουλίου.
Η διαδεδομένη αηδία από την τουρκική επίθεση θα κάνει επίσης πολύ πιο δύσκολο για τον Τούρκο πρόεδρο να εξασφαλίσει τη διεθνή χρηματοδότηση που επιδιώκει για το σχέδιό του να χτίσει νέους οικισμούς για τους Σύριους πρόσφυγες στην “ασφαλή ζώνη”. Αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά στις μακροπρόθεσμες ηθικές και διπλωματικές επιπτώσεις που θα έχουν οι αμέτρητες διεθνείς ειδήσεις που συνδέουν την Τουρκία με γενοκτονία, τους τζιχανσιστές και την τρομοκρατία.
