Πατήρ Γεώργιος Μεταλληνός: Ένας ιερωμένος που τίμησε τα ράσα του

Έφυγε σε ηλικία 79 ετών ο πατήρ Γεώργιος Μεταλληνός, ένας σπάνιος θεολόγος, ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών. Ήταν μια από τις σπάνιες προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας, με ξεκάθαρη ματιά και αυτόνομο λόγο.

Τον πατέρα Γεώργιο τον γνώρισα κάπου γύρω στο 1987, όταν με πρωτοβουλία της συζύγου του Βαρβάρας, καθηγήτριας στα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία και άλλων άξιων καθηγητριών, οργανώθηκε μια πρώτη και εξαιρετική εκδήλωση για τον ελληνισμό της Σοβιετικής Ένωσης και την τραγική ιστορία του Πόντου. Ήταν τότε που μόλις άρχιζε να γίνεται γνωστή μέσα από τα πρώτα δημοσιεύματα.

Την εποχή εκείνη η Ελλάδα κοιμόταν “τον ύπνο του δικαίου”, όσον αφορά τα ζητήματα του Πόντου και της Γενοκτονίας. Πόσο μάλλον για την ιστορία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ και τις σταλινικές διώξεις. Το μεγάλο προσφυγικό κύμα των ομογενών της σοβιετικής κατάρρευσης, που λειτούργησε ως καταλύτης συνειδήσεων, δεν είχε ακόμα ξεκινήσει…

Προέβαλε τον Ελληνισμό της ΕΣΣΔ

Όλα τα επόμενα εκείνα χρόνια, προσπαθήσαμε προσπαθήσαμε με τον πατέρα Γεώργιο να προβάλλουμε τον άγνωστο στους Ελλαδίτες σημαντικό αυτόν εξωελλαδικό πληθυσμό. Ο ίδιος συμμετείχε στις πρώτες άτυχες προσπάθειες του 1988-89 να δημιουργήσουμε έναν Όμιλο Μελέτης του Ελληνισμού της Σοβιετικής Ένωσης.

Επίσης μας βοήθησε και με την πολύ μεγάλη βοήθεια του γόνου των Γαβράδων της Πελοποννήσου και τότε πρωτοπρεσβύτερου πατήρ Ιγνάτιου Γεωργακόπουλου που υπηρετούσε στη Μητρόπολη Πειραιά (και νυν μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού), να ξεκινήσουμε μια εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή στην Πειραϊκή Εκκλησία με τίτλο -αν θυμάμαι καλά- “Αφιέρωμα στον ελληνισμό της Ανατολής”. Η εκπομπή αυτή κράτησε περίπου μια 10ετία με εμένα. Συνεχίστηκε από τον άξιο Μανώλη Δεληγιαννάκη-Εγγλέζο.

Σ’ όλες αυτές τις πρώιμες δράσεις, η συμπαράσταση του πατρός Γεωργίου Μεταλληνού ήταν πολύτιμη. Συμμετείχε σε εκδηλώσεις για τον Πόντο και τους Έλληνες της τέως ΕΣΣΔ. Προσπαθούσε και ο ίδιος με κάθε τρόπο να προβάλλει τα όσα εκείνη τη στιγμή προσπαθούσαμε να καταγράψουμε και να αναδείξουμε.

Στον αντίποδα του εθνοφυλετισμού

Ήταν μια πολύ σημαντική μορφή στο χώρο της ορθόδοξης θεολογίας. Βαθύτατος γνώστης της εκκλησιολογικής γραμματείας, επηρεασμένος από τις προσεγγίσεις του πατέρα Ρωμανίδη βρέθηκε στον αντίποδα του εθνοφυλετισμού που σάρωσε της Ελλαδική Εκκλησία. Έκανε πράξη την καταδίκη του εθνοφυλετισμού στη ζωή της Εκκλησίας, όπως αποφασίστηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1872. Να σημειώσουμε ότι η τάση αυτή εμφανίστηκε πολύ πρώιμα στις Σλαβικές Εκκλησίες, οι οποίες ανέπτυξαν έναν ιδιότυπο εθνικισμό.

Αυτός ο εθνοφυλετισμός θα γενικευτεί την περίοδο της νεωτερικότητας και θα αποτελέσει τον κοινό τόπο στο σύγχρονο δυτικό κράτος. Στην ελληνική δε περίπτωση θα πάρει σάρκα και οστά την περίοδο της βαυαροκρατίας, με την ανακήρυξη του Αυτοκέφαλου της Ελλαδικής Εκκλησίας. Ο πατήρ Γεώργιος Μεταλληνός διαφωνούσε με τη σύσταση Εθνικών Εκκλησιών γιατί θεωρούσε ότι υπονόμευε τον πραγματικό χαρακτήρα της Ορθοδοξίας.

Κατά συνέπεια ήταν αντίθετος με τη “δυτικοποίηση” (την εκφράγγευση της πίστεως και της Θεολογίας, όπως θα χαρακτηριστεί από άλλους θεολόγους) με την αναγωγή της τοπικής εκκλησίας σε καθαρά κρατική- εθνική εκκλησία. Την εξέλιξη, που έθετε στην Ορθόδοξη πίστη πλαίσια φυλετικά και εθνικιστικά, τη θεωρούσε αίρεση που αρνείται την καθολικότητα και συνεπώς την υπερεθνικότητα. Τις απόψεις του τις δημοσίευσε στο: πρωτ. Γ. Δ. Μεταλληνού, «Έθνος- εθνικισμός και ορθόδοξο φρόνημα», εκδόσεις ‘Απόστολος Βαρνάβας’, Λευκωσία 1995.

Διακρίθηκε για το ήθος του

Για τα βιογραφικά του στοιχεία , διαβάζουμε σ’ ένα αφιέρωμα: «Ο μακαριστός π. Γεώργιος γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1940 και περάτωσε εκεί την εγκύκλιο παιδεία του (1958). Σπούδασε κλασσική φιλολογία (1964-1967) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από όπου έλαβε τα πτυχία θεολογίας και Φιλολογίας. Μετά την εκπλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, (1963-1965), διορίστηκε επιστημονικός βοηθός στην έδρα Πατρολογίας και το 1969 μετέβη για μεταπτυχιακές σπουδές στην τότε Δυτική Γερμανία (Βόννη και Κολωνία), όπου έμεινε μέχρι το 1975. Ενδιάμεσα έκανε σπουδές και έρευνες αρχειακές στην Αγγλία.

Το 1971 εισήλθε στις τάξεις του κλήρου στη Γερμανία και έγινε διδάκτωρ Θεολογίας (Αθήνα) και Φιλοσοφίας – Ιστορίας (Κολωνία). Από το 1984 καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών διδάσκοντας ‘Ιστορία του Πνευματικού Βίου κατά την μεταβυζαντινή περίοδο’, ‘Ιστορία και Θεολογία της Λατρείας’ και ‘Βυζαντινή Ιστορία’. Διετέλεσε Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής από 1/9/2004 έως 31/8/2007, οπότε και αφυπηρέτησε, διατελών ως Ομότιμος Καθηγητής.

Την ποιμαντική του δραστηριότητα ανέπτυξε επί σειρά ετών στον πανεπιστημιακό Ναό του Αγίου Αντίπα στο χώρο της Οδοντιατρικής Σχολής, ενώ συμμετείχε είτε ως πρόεδρος ή μέλος ακαδημαϊκών και οργανωτικών επιτροπών ή ως εισηγητής σε πλήθος συνεδρίων στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Ο μακαριστός πατήρ Γεώργιος διακρίθηκε για το ήθος του, την αγάπη του για την Θεολογία και την Ιστορία, για την μαχητικότητα του στον αγώνα υπέρ των ιερών και των οσίων του γένους μας. Υπήρξε εκλεκτός λευίτης και διάκονος στον Αμπελώνα του Κυρίου, αλλά και αγωνιστής πατριώτης που αγωνιζόταν ως τέλους για τα δίκαια του Ελληνισμού.»