Κατάπαυση πυρός και εμπάργκο όπλων, αλλά χωρίς μηχανισμό επιτήρησης γέννησε το Βερολίνο

Ολοκληρώθηκε στο Βερολίνο η Διάσκεψη για την Λιβύη, από οποία, σύμφωνα με τον ανταποκριτή της Wall Streer Journal, Bojan Pancevski, είχε νωρίτερα αποχωρήσει ο Ερντογάν. Μέχρι στιγμής δεν έγιναν γνωστοί οι λόγοι της αποχώρησης του Τούρκου προέδρου, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο του Μακρόν. Το συμπέρασμα είναι ότι οι συμμετέχοντες ηγέτες επαναβεβαίωσαν την κατάπαυση του πυρός και το εμπάργκο όπλων στις αντιμαχόμενες πλευρές, χωρίς, όμως, προς το παρόν να προβλέπονται μηχανισμοί για την τήρηση της συμφωνίας και στα δύο αυτά επίπεδα.

Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε έκαναν δηλώσεις η Άγκελα Μέρκελ, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Λιβύη, Γασάν Σαλάμε, και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας. Οι ομιλητές παρουσίασαν τις λεπτομέρειες της συμφωνίας για τη Λιβύη που επιτεύχθηκε στη Διάσκεψη.

Οι ηγέτες συμφώνησαν στο τελικό ανακοινωθέν, αφού προηγουμένως η Γερμανία και τα Ηνωμένα Έθνη έδωσαν μάχη για να επαναφέρουν τον Χαλίφα Χαφτάρ στις συνομιλίες. Σύμφωνα με την Μέρκελ, οι αντίπαλες πλευρές της σύγκρουσης στη Λιβύη και οι διεθνείς υποστηρικτές τους συμφώνησαν, ότι το εμπάργκο όπλων πρέπει να τηρηθεί και να ενισχυθεί,  ώστε να επιτευχθεί διαρκής κατάπαυση του πυρός επί του εδάφους.

Παραλλήλως, όπως ανακοίνωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, αποφασίστηκε να συνεχιστεί ο διάλογος για την επίλυση της κρίσης. «Αποφασίστηκε εκεχειρία, ώστε να υπάρξει παύση στρατιωτών επιχειρήσεων» είπε και πρόσθεσε ότι τις επόμενες ημέρες «θα οργανωθεί στη Γενεύη μια συνάντηση της στρατιωτικής επιτροπής της Λιβύης».

Τέλος, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας, συμφωνήθηκε να ξεκινήσει διάλογος υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για πολιτική λύση στο θέμα της Λιβύης. Μάλιστα ο Μάας τόνισε ότι σε αυτόν τον διάλογο «θα κληθούν να συμμετέχουν και κράτη που δεν εκπροσωπήθηκαν εδώ σήμερα».

Έτοιμος ο Κόντε, χολωμένος ο Λαβρόφ

Η Ιταλία, δια του πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε, δηλώνει ήδη έτοιμη να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην παρακολούθηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. «Είμαστε απολύτως διαθέσιμοι να δώσουμε το “παρών” στην πρώτη γραμμή» δήλωσε μετά την Διάσκεψη ο Ιταλός πρωθυπουργός, διευκρινίζοντας ότι οι διαδικασίες «προφανώς» θα πρέπει να περάσουν από το Συμβούλιο Ασφαλείας τους ΟΗΕ.

Η Ρώμη ήταν, άλλωστε, εξαρχής υπέρ της ανάπτυξης μιας διεθνούς στρατιωτικής δύναμης στη Λιβύη και στελέχη της ιταλικής κυβέρνησης έφερναν ως παράδειγμα τον Λίβανο, όπου η Ιταλία είχε ηγηθεί και εκεί ανάλογης επιχείρησης. Την στήριξή του προς τον λιβυκό λαό «για την οικοδόμηση ενός ασφαλούς μέλλοντος, χωρίς βία και ξένη παρέμβαση» εξέφρασε με ανάρτησή του στο Twitter και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, ο οποίος παρέστη στη Διάσκεψη του Βερολίνου.

Την ίδια ώρα, εκτός από τον Ερντογάν ιδιαίτερα ικανοποιημένη δεν πρέπει να είναι ούτε η Μόσχα, αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις που έκανε μετά την ολοκλήρωση της Διάσκεψης ο Λαβρόφ. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι οι δύο εμπόλεμες πλευρές στη Λιβύη δεν κατάφεραν να αρχίσουν «σοβαρό διάλογο», παρότι χαρακτήρισε την Διάσκεψη «πολύ χρήσιμη». Προφανώς, ο Λαβρόφ, όπως και ο Ερντογάν, θα προτιμούσαν έναν απευθείας διάλογο των αντιμαχόμενων που θα απέκλειε την διεθνή στρατιωτική παρουσία, ενώ παραλλήλως θα μετέτρεπε και την Λιβύη σε ρωσοτουρκική υπόθεση, όπως έγινε στη βόρεια Συρία.

Παρασκήνιο Πούτιν-Ερντογάν

Στο παρασκήνιο, άλλωστε, Πούτιν και Ερντογάν είχαν κατ’ ιδίαν συνάντηση, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος συναντήθηκε και με τον προστατευόμενό του στη Λιβύη, πρωθυπουργό της κυβέρνησης της Τρίπολης Φαγιεζ αλ Σάραζ. Με τον αέρα της στήριξης του Πούτιν και την ανοχή της Μέρκελ ο Ερντογάν αλώνιζε στο παρασκήνιο και αμέσως μετά την συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο επιτέθηκε στον στρατάρχη Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει στρατιωτικά περισσότερα από τα δύο τρίτα της χώρας.

Ο Τούρκος πρόεδρος χρέωσε στον ισχυρό άνδρα της ανατολικής Λιβύης επιθετική στάση έναντι της κυβέρνησης της Τρίπολης. Μιας κυβέρνησης την οποία η Τουρκία στηρίζει στρατιωτικά, παρότι η ισχύς της τελειώνει κάπου στα νότια προάστια της λιβυκής πρωτεύουσας. Έχει υπογράψει ήδη, άλλωστε, με αυτήν την κυβέρνηση το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών και μια στρατιωτική συμφωνία, η οποία προβλέπει και την ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων στη Λιβύη.

Παραλλήλως, και ενώ ο Τούρκος πρόεδρος ήταν καλεσμένος στο Βερολίνο, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εγκαλούσε την ΕΕ για προκατάληψη έναντι των Τουρκοκυπρίων με αφορμή την αντίδραση της Κομισιόν για τις τουρκικές ανακοινώσεις σχετικά με νέες γεωτρήσεις.

Φρένο από τον Μακρόν 

Παριστάνοντας τον αδικημένο, η Άγκυρα καλούσε τις Βρυξέλλες να βάλουν τέλος στις πολιτικές που υιοθετούν «με το πρόσχημα των αλληλεγγύης» τις οποίες χαρακτηρίζει «προϊόντα προκατάληψης» που όπως λέει «φανερώνουν δύο μέτρα και δύο σταθμά».  Και αυτό παρά το γεγονός ότι έξω από το κτίριο της καγκελαρίας είχαν συγκεντρωθεί διαδηλωτές, οι οποίοι φώναζαν μόνο ένα σύνθημα: «Σταματήστε τον Ερντογάν – Η Ευρώπη δεν είναι τόπος για δικτάτορες».

Το τουρκικό παραλήρημα σταμάτησε με την παρέμβαση του Γάλλου προέδρου Μακρόν, ο οποίος ζήτησε από τη Διάσκεψη του Βερολίνου να σταματήσει η αποστολή φιλοτούρκων Σύριων μαχητών στην Τρίπολη, προκειμένου να υποστηρίξουν την τοπική κυβέρνηση που αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ. «Οφείλω να σας εκφράσω τη ζωηρή ανησυχία που μου εμπνέει η άφιξη Σύριων και ξένων μαχητών στην πόλη της Τρίπολης. Αυτό πρέπει να σταματήσει», δήλωσε ο Μακρόν.

Σημειώνεται ότι την ίδια ώρα η Άγκυρα κατηγορείται πως έχει στείλει στην Τρίπολη μερικές εκατοντάδες Σύρους μαχητές, ανάμεσά τους πολλούς τζιχαντιστές. Σημειώνεται μάλιστα ότι ο Ερντογάν απείλησε ότι δεν θα φύγει από τη Λιβύη, ακόμη και λίγες ώρες πριν την άφιξή του στη Διάσκεψη. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι Μέρκελ και Ερντογάν δεν αντάλλαξαν ούτε ένα βλέμα κατά τη διάρκεια της “οικογενειακής φωτογραφίας” από την Διάσκεψη.