ΜΟΕ με παραβιάσεις, παράνομα μνημόνια και προκλήσεις στην Κύπρο

Άνοιξε η συζήτηση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης(ΜΟΕ) την ώρα που κορυφώνονται οι τουρκικές προκλήσεις προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι επαφές γίνονται στο πλαίσιο του στρατιωτικού διαλόγου και για τον λόγο αυτόν βρίσκονται στην Αθήνα στελέχη των τουρκικών Ενόπλων, προκειμένου να συζητήσουν όλες εκείνες τις απαραίτητες ενέργειες για την αποφυγή της έντασης και τη μείωση του κινδύνου να συμβεί κάποιο “ατύχημα”.

Τα στελέχη των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων δεν ήρθαν πάντως μόνα τους στην Αθήνα, ούτε και με τις καλύτερες διαθέσεις. Από το πρωί, συνεχίζοντας τη συνήθη πρακτική της Άγκυρας, τέσσερα ζεύγη τουρκικών F-16 και ένα τουρκικό αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας CN-235 μπήκαν στο FIR Αθηνών. Εννοείται  χωρίς να καταθέσουν σχέδια πτήσης.

Κατά την δράση αυτής της “αεροπορικής συνοδείας” των Τούρκων αξιωματούχων καταγράφηκαν έξι παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας στο FIR Αθηνών, οι οποίες εξελίχθηκαν σε 34 παραβιάσεις του εθνικού εναερίου χώρου,  σε διάφορες περιοχές του Αιγαίου. Σε όλες τις περιπτώσεις, όπως γίνεται πάντα,  τα τουρκικά αεροσκάφη αναγνωρίσθηκαν και αναχαιτίσθηκαν από ελληνικά μαχητικά. Σε τέσσερις περιπτώσεις μάλιστα, η αναχαίτιση εξελίχθηκε σε εικονική αερομαχία, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα έξι από τα οκτώ τουρκικά αεροσκάφη έφεραν όπλα.

Τι είδους διάλογος 

Οι παραπάνω συνθήκες δεν είναι βέβαια και οι καλύτερες για να ξεκινήσει ένας διάλογος μεταξύ δύο χωρών, ακόμη και σε τεχνικό επίπεδο. Είναι, όμως ενδεικτικές του πως εννοεί η Άγκυρα τον διάλογο και την εμπιστοσύνη. Οι σημερινές προκλήσεις δεν ήταν άλλωστε, τίποτε άλλο πέρα από μία απόπειρα επίδειξης ισχύος και οριοθέτησης των συζητήσεων που μόλις ξεκίνησαν. Εξάλλου, είναι πάγια η τακτική της Τουρκίας να δημιουργεί τετελεσμένα πριν καθίσει σε οποιοδήποτε τραπέζι “διαπραγμάτευσης”.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Αθήνα ζητά να ληφθούν μέτρα για την καλύτερη επικοινωνία των δύο πλευρών σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των προκλήσεων και παραβιάσεων του FIR, των συνόρων στον Έβρο και του ελέγχου των υποβρυχίων, προκειμένου να απομακρυνθεί ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Ένας κίνδυνος που παραμένει υπαρκτός, εξαιτίας της διαρκούς πίεσης που ασκεί η Τουρκία. Το τι είναι διατεθειμένη να διαπραγματευθεί βέβαια η Άγκυρα είναι εμφανές από την πάγια και συνεχιζόμενη προκλητική στάση της.

Πέραν των παραβιάσεων, οι οποίες από τις αρχές του έτους έως και τις 13 Φεβρουαρίου έχουν υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα πέρυσι (837 έναντι 413), η Τουρκία έχει δημιουργήσει τετελεσμένα και με το τουρκολιβυκό μνημόνιο για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών. Τις επόμενες ημέρες αναμένεται μάλιστα και η ανάρτηση στον ΟΗΕ των συντεταγμένων θαλάσσιας δικαιοδοσίας που ορίζει αυτό το μνημόνιο.

Μεταξύ Λιβύης και Αμμοχώστου 

Αν και η Αθήνα καταγγέλλει ως “απολύτως αυθαίρετη και παράνομη” την συμφωνία Ερντογάν-Σάρατζ (και τέτοια είναι αφού αντίκειται στο Διεθνές Δίκαιο), με την ανάρτηση των συντεταγμένων η συμφωνία αποκτά χαρακτήρα επίσημου εγγράφου και είναι αυτονόητο ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα επιχειρήσει να στήσει πάνω σε αυτό μια νομική βάση. Ήδη άλλωστε Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι με την ολοκλήρωση της διαδικασίας θα ξεκινήσουν και οι έρευνες για υδρογονάνθρακες, ενώ ο Ερντογάν ετοιμάζεται να βγάλει και τρίτο γεωτρύπανο στην ανατολική Μεσόγειο, πιθανότατα πάλι σε αμφισβητούμενη περιοχή.

Παραλλήλως εντείνει τις προκλήσεις και στην Κύπρο, όπου, πέρα από τις παράνομες γεωτρήσεις, ανακίνησε και θέμα Βαρωσίων, παραγράφοντας ψηφίσματα του ΟΗΕ. Η προκλητικότητά του μάλιστα τρόμαξε ακόμη και τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος ανέφερε μεν ότι η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, «δεν πρέπει να μείνει αδρανής», τόνισε ωστόσο, ότι η όποια συζήτηση για το θέμα θα πρέπει να γίνει εντός του διεθνούς δικαίου και χωρίς αντιπαράθεση με τα Ηνωμένα Έθνη.

Η νέα αυτή πρόκληση δεν είναι καθόλου τυχαία και δεν αφορά μόνον τα σχέδια της Άγκυρας για το συγκεκριμένο θέμα. Στο πλαίσιο του διαρκούς τουρκικού επεκτατισμού, ο Ερντογάν συνηθίζει να ανοίγει την βεντάλια των “διεκδικήσεών” του, προκειμένου να πάρει αυτό που θέλει, την ώρα που το θέλει. Έχει στρέψει ήδη, άλλωστε, το ενδιαφέρον του δυτικά και οι εξελίξεις στην Ιντλίμπ και γενικότερα στη βορειοδυτική Συρία συνηγορούν υπέρ μιας τέτοιας επιλογής.