Wall Street Journal: Ο κορονοϊός κάνει τις αγορές πετρελαίου να «ιδρώνουν»
11/03/2020
Η γραμμή της Ρωσίας για χαμηλότερες τιμές ευνοείται από την απότομη αλλαγή στη ζήτηση. Θα επιβιώσουν οι Αμερικανοί παραγωγοί σχιστολιθικού πετρελαίου;
Η εξαγωγική συμμαχία μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας κατέρρευσε τις προηγούμενες ημέρες, μετά από τέσσερα χρόνια. Η συμφωνία του ΟΠΕΚ+ (σ.σ.: περιλαμβάνει τα 14 μέλη του ΟΠΕΚ και ακόμη 10 μη μέλη, μεταξύ αυτών και η Ρωσία), που συνήψαν οι δύο χώρες το 2016 μετά από κατάρρευση των τιμών το 2014, δεν υπάρχει πια. Το αποτέλεσμα; μια απολύτως ελεύθερη για τον καθένα αγορά πετρελαίου, χαμηλότερες τιμές και αγώνας για μερίδια αγοράς. Στο στόχαστρο της Ρωσίας δεν βρίσκεται άλλος από τη σχιστολιθική βιομηχανία των ΗΠΑ.
Ο Τζον Ρόκφελερ, το 19ο αιώνα, περιέγραψε αυτού του είδους τη μάχη ως μια υπόθεση που κάνει τους ανταγωνιστές της αγοράς να “ιδρώνουν καλά”, λόγω των χαμηλών τιμών, μια φράση που παίρνει νέο νόημα πλέον. Η αγορά ιδρώνει, ενόσω όλο και περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν αυτό ακριβώς το σύμπτωμα, αφού αρρωστήσουν από το νέο κορωνοϊό.
Ο ιός βυθίζει τη ζήτηση για πετρέλαιο
Η προοπτική για το πετρέλαιο φάνταζε πολύ καλύτερη στην αρχή της χρονιάς. Η πρώτη φάση της εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ-Κίνας φαινόταν ότι θα έδινε ώθηση στην παγκόσμια οικονομία και θα προκαλούσε αύξηση στη ζήτηση για πετρέλαιο. Αλλά η επιδημία του κορωνοϊού και το «πάγωμα» της δραστηριότητας στην Κίνα, το μεγαλύτερο εισαγωγέα πετρελαίου, βύθισαν τη ζήτηση. Και αλλού, όμως, η ζήτηση μειώθηκε.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα άνευ προηγουμένου σοκ στην παγκόσμια πετρελαϊκή αγορά. Η IHS Markit, εκτιμά ότι το α’ τρίμηνο του 2020 η παγκόσμια ζήτηση παρουσιάζει ένα κενό 3,8 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2019. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση που σημειώθηκε ποτέ, ακόμα μεγαλύτερη και από αυτή κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Πριν την κίνηση της Ρωσίας, την 6η Μαρτίου, οι τιμές είχαν ήδη πέσει 30% από την αρχή του έτους.
Οι Σαουδάραβες, που μείωσαν την παραγωγή το 2019, προωθούσαν μια γραμμή για περαιτέρω μείωση της παραγωγής προς το τέλος του χρόνου από τον ΟΠΕΚ και τις συμβεβλημένες χώρες, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τη μείωση των τιμών που προκλήθηκε από τον ιό. Αλλά ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας, Αλεξάντερ Νόβακ, μετέφερε ξεκάθαρο μήνυμα: η Ρωσία δεν συμφωνεί. Οι τιμές έπεσαν ακόμη 10%. Στη συνέχεια, η Aramco της Σαουδικής Αραβίας ανακοίνωσε μείωση των τιμών και αύξηση της παραγωγής, βυθίζοντας ακόμα περισσότερο τις τιμές.
Απόκλιση Μόσχας-Ριάντ
Οι Ρώσοι έδωσαν μια ένδειξη για τις σκέψεις τους αναφορικά με τον ιό, ακυρώνοντας το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης, ένα διεθνούς εμβέλειας συνεδριακό γεγονός που αποτελεί την απάντηση του Βλαντιμίρ Πούτιν στο Νταβός. Είχε προγραμματιστεί για τον Ιούνιο.
Οι Ρώσοι διαβλέπουν παγκόσμια πανδημία που θα συνεχίσει να πιέζει τις τιμές του πετρελαίου. Μια μείωση της παραγωγής θα ήταν απλώς ένα… τσιρότο στην πληγή και δεν θα είχε αποτέλεσμα παρά μόνο για λίγες εβδομάδες.
Ας αναλογιστούμε, επίσης, τη σχέση Μόσχας-Ριάντ. Η επίσκεψη του Πούτιν στη Σαουδική Αραβία το περασμένο φθινόπωρο, όπου δώρισε στον βασιλιά Σαλμάν ένα γεράκι Σιβηρίας, έδειξε μια αναπτυσσόμενη σχέση που πάει πέρα από το πετρέλαιο. Όμως έκτοτε ψυχράνθηκαν, ιδίως σε ό,τι αφορά το τελευταίο. Οι δύο χώρες έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Ο προϋπολογισμός της Ρωσίας βασίζεται σε μια τιμή 42 δολαρίων το βαρέλι, αλλά η Σαουδική Αραβία χρειάζεται σημαντικά υψηλότερες τιμές, ιδίως τώρα που θέλει να χρηματοδοτήσει το φιλόδοξο πακέτο μετασχηματισμού της οικονομίας της «Όραμα 2030».
Οι δύο χώρες έχουν θεμελιακά διαφορετική άποψη για την παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου από τις ΗΠΑ. Οι Σαουδάραβες έχουν εν πολλοίς προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση. Αντίθετα, η Ρωσία αναρωτιέται για ποιο λόγο θα πρέπει να περιορίζει την παραγωγή της και να χάνει μερίδιο αγοράς προς όφελος του στρατηγικού ανταγωνιστή της, τις ΗΠΑ. Από τότε που συνήφθη η συμφωνία του ΟΠΕΚ+ το 2016, η αμερικανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 4,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα – περίπου 60% αύξηση.
Οι Ρώσοι χτυπούν το αμερικανικό σχιστολιθικό
Η Ρωσία μπορεί να είναι ενεργειακή υπερδύναμη, αλλά έχει ξεπεραστεί από την Αμερική, η οποία παράγει και περισσότερο πετρέλαιο και περισσότερο αέριο-και σαφώς πολύ περισσότερο πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία. Επιπλέον, οδεύει στο να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο εξαγωγείς φυσικού αερίου, σε υγροποιημένη μορφή. Αυτό αποτελεί έναν ακόμα λόγο για τη Μόσχα να ευνοεί τη σημερινή κατάσταση, ώστε να αναχαιτίσει την αμερικανική παραγωγή.
Το να διαταράσσεται η αγορά αποτελεί και μια απάντηση της Μόσχας στις κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ το Δεκέμβριο, αναφορικά με τον αγωγό Nord Stream 2 αξίας 11 δισ. δολαρίων, που προορίζεται να μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο απευθείας στη Γερμανία μέσα από τη Βαλτική Θάλασσα. Οι κυρώσεις είχαν ως αποτέλεσμα να διακοπεί η τοποθέτηση του υποθαλάσσιου αγωγού, μόλις μια εβδομάδα και κάτι, πριν την ολοκλήρωση του έργου.
Μπορεί κανείς να εικάσει ότι η Μόσχα ερμήνευσε τις κυρώσεις όχι ως τιμωρία για την εισβολή στην Ουκρανία ή την εμπλοκή στις αμερικανικές εκλογές του 2016, αλλά ως έναν τρόπο να δοθεί ώθηση στις αμερικανικές εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Τη θεωρία αυτή τροφοδότησε και ο ίδιος ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος σε ανάρτησή του στο Twitter, πέρυσι το καλοκαίρι, ανακοίνωσε ότι η Ευρώπη θα αγόραζε «τεράστιες ποσότητες LNG» από τις ΗΠΑ. Λίγους μήνες αργότερα, υπέγραψε το νομοσχέδιο με τις κυρώσεις. Κι αυτό, για τη Μόσχα δεν ήταν σύμπτωση.
Ακόμα κι αν δεν υπάρξει συμφωνία προς το παρόν, θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί εκ νέου αργότερα μέσα στο 2020, ή και νωρίτερα, αν οι επιπτώσεις αποδειχθούν δυσβάσταχτες. Τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και η Ρωσία, ως παραγωγοί χαμηλού κόστους, είναι σε ευνοϊκή θέση να δώσουν τη μάχη για τα μερίδιά τους στην αγορά. Αλλά όχι οι άλλοι παραγωγοί.
Τα τελευταία χρόνια, οι παραγωγοί σχιστολιθικού στις ΗΠΑ κατάφεραν να ρίξουν τα κόστη και να γίνουν πιο αποτελεσματικές, με την αμερικανική παραγωγή να αρχίζει σιγά-σιγά να επιβραδύνεται, όμως το σχιστολιθικό εξακολουθεί να μην έχει χαμηλό κόστος. Θα ζοριστούν οι αμερικανικοί παραγωγοί και θα μειώσουν ή θα σταματήσουν την εξόρυξη. Κάποιες θα χρεοκοπήσουν ή θα συγχωνευθούν και η αμερικανική παραγωγή θα παραμείνει στάσιμη ή, αν οι τιμές κυμανθούν χαμηλά, θα μειωθεί.
