Νότια Κορέα: Πώς η κυβέρνηση σάρωσε στις εκλογές εν μέσω πανδημίας

Πλήρη “κεφαλαιοποίηση” της κρίσης δημόσιας υγείας κατάφερε ο Νοτιοκορεάτης πρόεδρος Μουν Τζε-ιν, στις βουλευτικές εκλογές της 15ης Απριλίου, που είναι και οι πρώτες εθνικής εμβέλειας εκλογές που διεξάγονται εν μέσω της πανδημίας του Sars-Cov-2 στον κόσμο. Το κυβερνών κόμμα της χώρας πέτυχε μια εντυπωσιακή νίκη, η οποία ομολογουμένως αποδίδεται στον τρόπο που χειρίστηκε την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Το Δημοκρατικό Κόμμα, με την υποστήριξη του νεοσύστατου μικρότερου κόμματος “Μαζί με τους Πολίτες”, απέσπασε το 49,9% των ψήφων και 180 έδρες (17 από το μικρότερο εταίρο) σε σύνολο 300, πετυχαίνοντας τη μεγαλύτερη πλειοψηφία που έχει κερδίσει ποτέ κόμμα κατά τη νοτιοκορεατική “μεταπολίτευση”, δηλαδή από το 1987 και μετά. Η προσέλευση ήταν εξίσου εντυπωσιακή, φτάνοντας το 66,2%, το υψηλότερο ποσοστό από το 1992.

Η ομαλή διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας οφείλεται στο ότι είχε προβλεφθεί διάστημα “πρόωρης” προσέλευσης στις κάλπες, ώστε να μην παρατηρηθεί συνωστισμός στα εκλογικά κέντρα. Η συντηρητική παράταξη, “Ενιαίο Μέλλον”, είχε τη χειρότερη επίδοση εδώ και δεκαετίες, λαμβάνοντας το 41,4% και 103 έδρες.

Στην πραγματικότητα, η πανδημία του κορωνοϊού απέφερε σημαντικά επικοινωνιακά και προεκλογικά οφέλη στον Μουν Τζε-ιν. Το κόμμα του δεν έπαψε να είναι πρώτο στις δημοσκοπήσεις εδώ και μήνες, όμως πάγια προβλήματα στην οικονομία και υποθέσεις διαφθοράς είχαν μειώσει τη διαφορά με την αντιπολίτευση, με τα ποσοστά του να κυμαίνονται τον Ιανουάριο του 2020 από 38% ως 42%. Μάλιστα, ακόμα και τις πρώτες εβδομάδες της εξάπλωσης του ιού στη Νότια Κορέα, ο πρόεδρος είχε δεχθεί κριτική για την καθυστέρηση του κλεισίματος των συνόρων με την Κίνα. Στο διαδίκτυο είχε δημιουργηθεί μέχρι και πλατφόρμα συλλογής υπογραφών με θέμα την καθαίρεσή του.

Το μοντέλο που κέρδισε τις εκλογές στη Νότια Κορέα

Στην πορεία το κλίμα άλλαξε και η απήχηση του προέδρου εκτοξεύτηκε στο 50%. Το νοτιοκορεάτικο μοντέλο είναι πια γνωστό. Εφαρμόζοντας ένα συνδυασμό μαζικών τεστ για κορωνοϊό, ανίχνευσης και παρακολούθησης των κρουσμάτων, χωρίς μαζικό lockdown, η Νότια Κορέα των 51 εκατομμυρίων κατοίκων, “άμβλυνε” την περιβόητη καμπύλη του ρυθμού εξάπλωσης. Ως τα μέσα Απριλίου, μετρούσε 10.635 κρούσματα και 230 θανάτους, έχοντας καταφέρει να “σημειώνει” λιγότερα από 30 κρούσματα την ημέρα, τη στιγμή που στα τέλη Φεβρουαρίου αυτά ανέρχονταν σε εκατοντάδες ημερησίως.

Μεταξύ των μέτρων της κυβέρνησης, συμπεριλαμβάνεται και η χρήση εφαρμογής για κινητές συσκευές, μέσα από την οποία παρακολουθούνται τα άτομα που βρίσκονται σε καραντίνα. Η πρακτική αυτή εφαρμόστηκε και στην Ισλανδία, με τη συναίνεση των πολιτών. Βέβαια, για την ασφαλή διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας, η κυβέρνηση έλαβε πρόσθετα μέτρα, γνωρίζοντας ότι έπρεπε να διαχειριστεί τεράστιο αριθμό ψηφοφόρων που θα έβγαιναν από το σπίτι για να ψηφίσουν.

Με χρήση μάσκας και απόσταση ενός μέτρου, οι πολίτες περίμεναν στη σειρά για την κάλπη, ενώ ταυτόχρονα υγειονομικοί υπάλληλοι τούς έδιναν γάντια και έλεγχαν τη θερμοκρασία τους στην είσοδο και οδηγούσαν όποιον είχε πάνω από 37,5 βαθμούς Κελσίου να ψηφίσει σε άλλη αίθουσα. Όσο για τους 60.000 Νοτιοκορεάτες που βρίσκονται σε καραντίνα, προβλέφθηκαν συγκεκριμένες ώρες προσέλευσης, μετά την ψήφο των υπόλοιπων.

Τα λάθη της αντιπολίτευσης

Στην αρχή είχε νόημα, όμως η τακτική της αντιπολίτευσης, «να συνεχίσει την κριτική στην κυβέρνηση» ήταν αυτή που της στοίχισε σημαντικά, είναι η εκτίμηση του Τσόι Γιονγκ-ιλ, καθηγητή του πανεπιστημίου Κιούνγκ Χι. Εστίασε υπερβολικά στις αποτυχίες, τα προβλήματα και τους θανάτους, κάτι που δυσαρέστησε τον κόσμο ενόσω προσπαθούσε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Ταυτόχρονα, η στρατηγική της κυβέρνησης αποδείχθηκε αποτελεσματική, και τα εύσημα που αποσπούσε εντός και εκτός συνόρων αποτέλεσαν τη βάση για την προεκλογική της εκστρατεία.

«Μετέτρεψε τις εκλογές σε δημοψήφισμα για την αντίδραση στην πανδημία», εξηγεί ο Τσόι, εξηγώντας ότι η διαδικασία ήταν γεμάτη με μηνύματα και συνθήματα που αφορούσαν στον ιό. Οι Συντηρητικοί απέτυχαν στην αντιπολιτευτική τους τακτική γιατί δεν ήταν ισορροπημένη. Επέκριναν την κυβέρνηση χωρίς να προσφέρουν ουσιαστικές εναλλακτικές, ενώ δεν συνεργάστηκαν μαζί της σε σημεία και τομείς που ήταν ξεκάθαρο ότι δεν χωρούσε κριτική. «Σε μια κρίση ο λαός θέλει να βλέπει ενότητα. Κι έβλεπαν μόνο σύγκρουση».

Σε ό,τι αφορά το χρόνο διεξαγωγής των εκλογών, είναι αλήθεια ότι, βάσει νόμου, η κυβέρνηση της Σεούλ θα μπορούσε να τις αναβάλει για λόγους έκτακτης ανάγκης, όπως συνέβη σε άλλες χώρες του κόσμου. Όμως οποιαδήποτε καθυστέρηση ή αναβολή δεν μπορεί να γίνει εύκολα αποδεκτή στη νοτιοκορεατική κουλτούρα, λόγω της πολυτάραχης σύγχρονης ιστορίας της με δύο στρατιωτικές δικτατορίες.

Μέτρα στήριξης της οικονομίας

Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, ότι δεν ήταν μόνο η κινητοποίηση των αρχών σε επίπεδο δημόσιας υγείας που απέδειξε την αποτελεσματικότητά της. Η Νότια Κορέα είναι μια από τις χώρες που εξήγγειλε ένα μεγαλόπνοο πακέτο μέτρων οικονομικής στήριξης, ύψους 80 δισεκατομμυρίων δολαρίων -περίπου 5% του ΑΕΠ- για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Το πακέτο περιλαμβάνει φοροαπαλλαγές και δάνεια για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αγορά εταιρικών ομολόγων, ενώ επίκεινται νέα μέτρα για τη στήριξη της απασχόλησης.

Πέρα από απευθείας δαπάνες 0,8% του ΑΕΠ για τον κλάδο της υγείας, η Σεούλ πήρε από νωρίς μέτρα για τα ευάλωτα νοικοκυριά, όπως επιδόματα για τα άτομα σε καραντίνα, αποζημιώσεις για τους εργαζόμενους σε αναστολή, κουπόνια για καταναλωτικά αγαθά σε αδύναμα οικονομικά νοικοκυριά και υποστήριξη έκτακτης ανάγκης. Επίσης, μείωση ΦΠΑ για τους αυτοαπασχολούμενους και μείωση ασφαλιστικών εισφορών για τις επιχειρήσεις που πλήττονται. Σε επίπεδο νομισματικής και οικονομικής πολιτικής, αποφάσισε μείωση των επιτοκίων, διευκόλυνση δανειονότησης των ΜμΕ, αγορά ομολόγων του ιδιωτικού τομέα, καθώς και συμφωνία swap ύψους 60 δισ. δολαρίων από την Κεντρική Τράπεζα της Κορέας με την αμερικανική Fed.