Διαχείριση του οικονομικού αύριο με μπαγιάτικες συνταγές

Για σχεδόν δύο μήνες μετά την εμφάνιση και διασπορά του κορονοϊού (Φεβρουάριος 2020) παγκοσμίως καταγράφηκαν 2.409.785 κρούσματα/165.107 θάνατοι διεθνώς ενώ στην Ευρώπη τα κρούσματα ξεπέρασαν το 1.089.674 και τους 101.859 θανάτους μέχρι την 19η Απριλίου. Σε αυτό το διάστημα αναδείχθηκαν οι αναμενόμενες επιπτώσεις των  ασκούμενων πολιτικών επιπεδοποίησης  της  επιδημιολογικής  καμπύλης στην παγκόσμια οικονομία. Οι πολιτικές αυτές στηρίχτηκαν κατά βάση στον περιορισμό της κυκλοφορίας, στη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και στην κρατική  χρηματοδότηση για την απορρόφηση ενός τμήματος της  απωλεσθείσας ζήτησης.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις πρόσφατες ανακοινώσεις (14/4/20), το ΔΝΤ (World Economic Outlook) εκτιμά ότι η προκαλούμενη ύφεση από  τις ασκούμενες πολιτικές στην  παγκόσμια οικονομία θα είναι 3% κατά το 2020, στην Ευρωζώνη 7,5% με ανεργία 10,4% και στην ελληνική οικονομία θα είναι 10% με ανεργία  22,3% (1.035.000 άτομα) από 16,3% (758.000 άτομα) τον Δεκέμβριο  του 2019.

Παράλληλα, στη δυσμενή αυτή προοπτική, για την επόμενη ημέρα μετά τη πανδημία, αναδεικνύεται η αντικειμενική πρόκληση αλλαγής της στρατηγικής σε σχέση με αυτή που οι διεθνείς και οι ευρωπαϊκοί φορείς επέλεξαν τις πολιτικές της λιτότητας  ως  βασικό  εργαλείο για την αντιμετώπιση της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008.

Μιλάμε φυσικά για τη στρατηγική της διατήρησης  του  χρηματοπιστωτικού συστήματος  χωρίς την υλοποίηση ουσιαστικών και  διαρθρωτικών  αλλαγών  ανάπτυξης, παραγωγής  πλούτου, απασχόλησης, εισοδήματος  και  κοινωνικού  κράτους. Αυτή η πολιτική, όπως  προκύπτει εκ του αποτελέσματος, οδήγησε στην αποδιάρθρωση της  πραγματικής  οικονομίας και της αποσύνθεσης της κοινωνίας  με την αύξηση της  ανεργίας, των  ανισοτήτων και της διεύρυνσης της φτωχοποίησης του πληθυσμού σε εθνικό, ευρωπαϊκό  και διεθνές επίπεδο.

Έτσι, στις παρούσες και στις άμεσα μελλοντικές συνθήκες αντιμετώπισης  των  δυσμενών  οικονομικών, αναπτυξιακών και κοινωνικών συνεπειών του  κορονοϊού στην Ελλάδα, επιβάλλεται, κατά  προτεραιότητα,  την  επόμενη  ημέρα  της  πανδημίας,  ο  σχεδιασμός  και  η  άσκηση  πολιτικών  σε  τρία  επίπεδα:

1. της ανάπτυξης πολιτικών δημόσιας υγείας (κλιματική  αλλαγή, οικιστική οργάνωση  και υγιεινή των πόλεων, προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων στους  χώρους  εργασίας, μεταναστευτικές κινήσεις των πληθυσμών, κλπ) καθώς και πολιτικές βελτίωσης του επιπέδου οργάνωσης και λειτουργίας της ιατρικής περίθαλψης.
2. διεύρυνση των ατομικών, εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων και
3. παραγωγική-τεχνολογική αναδιάρθρωση και παραγωγική απεξάρτηση της ελληνικής  οικονομίας.

Ο μονόδρομος

Με άλλα λόγια, απαιτείται η άμεση μετατόπιση του κέντρου βάρους των πολιτικών  της  ΕΕ και των κρατών-μελών, από την  διαχείριση  της  ύφεσης  στην  ανάπτυξη, από τα  επιδόματα φτώχειας στα εισοδήματα και από την ολική  ή μερική ανεργία  στην  απασχόληση. Έτσι, αυτός ο πολυεπίπεδος προσανατολισμός της παραγωγικής -τεχνολογικής αναδιάρθρωσης  και  απεξάρτησης, του  σεβασμού και της διεύρυνσης των δικαιωμάτων καθώς και της άσκησης  δημόσιων πολιτικών ανασυγκρότησης του κοινωνικού κράτους και  του  δημόσιου  συστήματος υγείας, δεν αποτελούν υπονόμευση της λειτουργίας των αγορών κεφαλαίου και χρήματος, όπως λανθασμένα υποστηρίζει η νεοφιλελεύθερη θεώρηση.

Αντίθετα,  αποτελούν,  μεταξύ των  άλλων, τον μόνο δρόμο  διασφάλισης παραγωγής  πλούτου, κοινωνικής  συνοχής  και βιωσιμότητας  του  αυξημένου (λόγω  της  δανειακής  χρηματοδότησης  της  ανάπτυξης) δημόσιου χρέους των κρατών-μελών, δεδομένου ότι από την  επόμενη  ημέρα της  πανδημίας το πιο  αξιόπιστο κριτήριο  της  εξυπηρέτησης του  θα  είναι  το  επίπεδο  των  πραγματικών επιτοκίων  που  καταβάλλονται.

Όμως, από την άλλη πλευρά, διεθνείς, ευρωπαϊκοί και εγχώριοι πολιτικοί, τραπεζικοί, επιχειρηματικοί, κ.λ.π. παράγοντες και φορείς, δηλαδή, επιρροής και άσκησης της οικονομικής και της κοινωνικής πολιτικής διαφωνούν με τα παραπάνω. Αμφισβητούν δηλαδή την αναγκαιότητα της ολικής επανεξέτασης των ασκούμενων πολιτικών κατά την επόμενη  ημέρα της πανδημίας. Θεωρούν ότι, ανεξάρτητα από τις κρατικές παρεμβάσεις χρηματοδότησης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, μία «παγκόσμια  πανδημία  είναι  ουδέτερη κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά και ως εκ τούτου θα ήταν ιστορικά ασυνεπές  να φαντασθεί κανείς ότι ο σύγχρονος νεοφιλελευθερισμός θα μπορούσε να είναι σε κίνδυνο από τον κορονοϊό».

Κι’ αυτό γιατί, όπως υποστηρίζεται, για να «ανατραπεί το οικονομικό και  κοινωνικό  κατεστημένο  μίας  χώρας ή μίας  ηπείρου (Ευρώπη) είναι απαραίτητο να  κινητοποιηθούν  άλλες δυνάμεις εκτός από εκείνες ενός ιού». Επιπλέον, όπως υποστηρίζεται «οι ασκούμενες πολιτικές αντιμετώπισης του συγκεκριμένου ιού και επιπεδοποίησης της καμπύλης της νόσου με την παράλληλη εμβάθυνση της ύφεσης της οικονομίας, δεν παρεκκλίνουν από τη στρατηγική ενσωμάτωσης των συμφερόντων και των όρων στήριξης των ασκούμενων νεοφιλελεύθερων πολιτικών».

Έλλειμμα κατανόησης

Στο  πεδίο  αυτών των επιχειρημάτων υποστηρίζεται ότι η επόμενη ημέρα μετά τη πανδημία στην Ευρώπη και την Ελλάδα, θα πρέπει να προσανατολισθεί προς την κατεύθυνση:

• της περιορισμένης χρήσης νέων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων,
• της διατήρησης της υφιστάμενης παραγωγικής διάρθρωσης (παραγωγική μονοκαλλιέργεια στην Ελλάδα),
• της ευέλικτης λειτουργίας της αγοράς  εργασίας με τη συρρίκνωση των εργασιακών και  κοινωνικών δικαιωμάτων (μετάβαση από τη μερική και εκ περιτροπής απασχόληση στην  μερική  ανεργία μέσω της  ενοικίασης και του δανεισμού εργαζομένων -ΠΝΠ 68/20/3/2020- στην Ελλάδα) και
• της οριοθέτησης των πολιτικών υγείας  στην κάλυψη  κενών του συστήματος ιατρικής περίθαλψης.

Όμως, από  την άποψη αυτή αναδεικνύεται με τον πιο εύληπτο τρόπο το έλλειμμα  κατανόησης  της σταδιακής επιδείνωσης των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων, από   παράγοντες και φορείς σχεδιασμού και υλοποίησης  των πολιτικών αντιμετώπισης της  πανδημίας στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Αυτό το βλέπουμε, όπως προκύπτει  εκ του  αποτελέσματος, με την άνιση κατανομή των πόρων χρηματοδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, το αναντίστοιχο με τις πραγματικές κοινωνικο-οικονομικές ανάγκες μέγεθός τους, το περιεχόμενο τους και τον προσανατολισμό τους.

Έτσι προκαλούνται, υπό την πίεση και της μαζικής “μερικής ανεργίας”, διάβρωση της  κοινωνικής  συνοχής  και  εσωτερικές  αντιθέσεις σε τμήματα του κεφαλαίου και  των  επιχειρήσεων. Αντίθετα, στις συνθήκες αυτές της επόμενης ημέρας της πανδημίας,  αναδεικνύεται, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η πολυεπίπεδη  αναγκαιότητα, κατά βάση, αξιοποίησης των  εγχώριων και ειδικών ευρωπαϊκών πόρων για επενδύσεις, στην  κατεύθυνση αποτροπής της συντελούμενης λόγω του κορονοϊού ύφεσης, και αντιστροφής της συντελούμενης βιομηχανικής καθίζησης σε όφελος της μονοκαλλιέργειας του τουρισμού, του τομέα των υπηρεσιών καθώς και της σταδιακής απαξίωσης της δυνητικής ανάπτυξης των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας  μας.

Έτσι, στην κατεύθυνση αυτής της στρατηγικής επιλογής θα διασφαλιστεί, μεταξύ  των  άλλων, η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους με ανάπτυξη και όχι με λιτότητα. Παράλληλα θα αντιμετωπισθεί τεχνολογικά και αναπτυξιακά η παραγωγική αποδιάρθρωση  και αποβιομηχάνιση της χώρας και το συντελούμενο παραγωγικό-τεχνολογικό έλλειμμα,  έλλειμμα απασχόλησης, έλλειμμα εισοδήματος και έλλειμμα κοινωνικού κράτους, ως γενεσιουργοί αιτίες των εσωτερικών και των εξωτερικών ελλειμμάτων της ελληνικής  οικονομίας.