Τα λίγα μέτρα λάσπης του Δένδια και η αμφισβήτηση των συνόρων

Για τα γεγονότα στην περιοχή Μελισσοκομείο του Έβρου γράφτηκαν πολλά τα οποία ήσαν εξ αρχής αντιφατικά με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατο να σχηματιστεί μία σαφής εικόνα. Για το λόγο αυτό θα αποφύγουμε να αναφερθούμε στα δημοσιεύματα και θα επικεντρωθούμε στις δηλώσεις των καθ’ ύλην αρμοδίων, οι οποίες δεν θα ήταν υπερβολή εάν λέγαμε ότι έριξαν λάδι στη φωτιά της παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων.

Ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή ξεκινώντας από τον υπουργό Εξωτερικών, ο οποίος στη συνέντευξη στην ΕΡΑ δήλωσε: «Εγώ εύχομαι να πάμε σε μια συνεννόηση. Υπάρχει ένα ζήτημα αμφισβήτησης του ακριβούς ορίου, εξαιτίας και των αλλαγών της κοίτης του ποταμού. Σας το είπα εμμέσως στην αρχή. […] Δεν μ’ αρέσει να δημιουργώ εντάσεις ανάμεσα σε δυο χώρες, οι οποίες είναι σύμμαχοι. Αυτά τα πράγματα λύνονται χωρίς να γραφεί ούτε μονόστηλο σ’ εφημερίδα. Μπορούν κάλλιστα να γίνουν οι ανάλογες μετρήσεις και, με μια επιτροπή κοινή όλα αυτά τα πράγματα να επιλυθούν. Μιλάμε για λίγες δεκάδες μέτρα».

Στη συνέχεια, ακολούθησε η ανακοίνωση του υπουργείο Εξωτερικών: «Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών Θεμιστοκλής Δεμίρης, με εντολή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια και με βάση την καταγραφή των συμβάντων από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, μετά από σειρά επαφών όλες τις προηγούμενες ημέρες, προέβη και σε ρηματική διακοίνωση προς τον πρέσβη της Τουρκίας στην Αθήνα, κ. Burak Özügergin, σχετικά με την πρόσφατη κίνηση περιορισμένου αριθμού Τούρκων πολιτών και στρατιωτικών, οι οποίοι πραγματοποίησαν μετρήσεις στην περιοχή των Φερρών. Σε ρηματική διακοίνωση προέβη ακόμη, μετά από σχετική εντολή του υπουργού Εξωτερικών, ο Πρέσβης της Ελλάδας στην Άγκυρα Μιχάλης Διάμεσης, στην οποία αναφέρεται ότι η κατασκευή του φράκτη στον Έβρο πραγματοποιείται επί ελληνικού εδάφους, ως απάντηση σε προηγούμενη τουρκική ρηματική διακοίνωση, με παντελώς ανυπόστατους ισχυρισμούς».

Δυο ημέρες αργότερα (25 Μαϊου) ο υφυπουργός Άμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ δήλωσε: «Οι Τούρκοι δεν μπήκαν ποτέ σε ελληνικό έδαφος. Η Τουρκία αντέδρασε στο έδαφός της και όχι σε ελληνικό έδαφος. Ουδέποτε μπήκαν σε ελληνικό έδαφος». Ενώ την ίδια ημέρα ο πρωθυπουργός σε συνέντευξή του στο Star είπε:

«Δεν έγινε απολύτως τίποτα… Τα σύνορα είναι καθορισμένα από την συνθήκη της Λωζάννης και τα πρωτόκολλα που ακολούθησαν. Η κοίτη του Έβρου μετακινείται αλλά τα σύνορα παραμένουν ίδια. Αυτά είναι τεχνικά ζητήματα και λύνονται επί τόπου… Δεν μπήκαν Τούρκοι στρατιώτες» στην περιοχή, και πως τα όσα συνέβησαν «δεν είναι συνοριακή διαφορά». Ωστόσο, αργότερα, απαντώντας σε ερώτημα για το διάβημα που έγινε από το υπουργείο Εξωτερικών είπε «ότι αυτό έγινε διότι κάποια στιγμή βρέθηκαν στρατεύματα εκεί, αλλά και για να μειωθεί η αυξανόμενη ένταση».

Η τουρκική απάντηση

Όλα αυτά ενώ δύο ημέρες νωρίτερα το Γραφείου Τύπου του κ. Δένδια μας ενημέρωνε ότι η Ελλάδα προέβη σε διάβημα «σχετικά με την πρόσφατη κίνηση περιορισμένου αριθμού Τούρκων πολιτών και στρατιωτικών».Εν τω μεταξύ ήδη από τις 23 Μαΐου ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα από τις 15 Απριλίου ενημέρωσε την τουρκική πλευρά για την πρόθεσή της να αναγείρει φράκτη στην περιοχή των Φερών στον Έβρο, και ότι το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έχει αντιδράσει με νότα, ζητώντας τις ακριβείς συντεταγμένες του φράχτη προκειμένου να βεβαιωθεί ότι «δεν θα παραβιάσει το χερσαίο σύνορο».

Επίσης στη ίδια νότα ζήτησε να προηγηθεί «σύγκληση της κοινής επιτροπής συνόρων προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν παραβιάζονται τα χερσαία σύνορα», διότι, «δεν υπάρχει συμπεφωνημένη οριοθέτηση αυτού του συγκεκριμένου τμήματος των συνόρων, συμβατή με τη συμφωνία του 1926». Στη συνέχεια όμως η ίδια ανακοίνωση ανέφερε ότι η Ελλάδα με τις εργασίες ισοπέδωσης στην περιοχή «παραβίασε τα συμβατικά χερσαία σύνορα» και ότι «η παραβίαση αναχαιτίστηκε αμέσως από τις αρμόδιες αρχές μας μέσω των απαραίτητων ενεργειών».

Τέλος κατέληξε ότι «ένα τετελεσμένο στα σύνορά μας σε καμία περίπτωση δεν θα γίνει ανεκτό». Επομένως από την ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών συνάγεται, σε αντίθεση με όσα ο Κ. Μητσοτάκης και ο Α. Στεφανής δήλωσαν, ότι όντως παρενέβησαν οι τουρκικές δυνάμεις στην περιοχή και ότι υπάρχει –κατά δήλωσή τους– συνοριακή διαφορά.

Είναι το υπουργείο Εξωτερικών αυτόνομο;

Η παρουσία των Τούρκων στην περιοχή και η αμφισβήτηση των συνόρων άλλωστε επιβεβαιώνεται και από τον Ν. Δένδια ο οποίος σε συνέντευξη στον Alpha (25 Μαίου) διευκρίνισε ότι: «Υπήρξε τουρκική νότα η οποία ζήτησε από την Ελλάδα να επιδώσουμε τις συντεταγμένες κατασκευής του φράχτη και να μην κάνουμε καμία ενέργεια πριν συνεννοηθούμε με την τουρκική πλευρά. Η νότα αυτή απορρίφθηκε. Τους είπαμε ότι ο φράχτης φτιάχνεται επί του ελληνικού εδάφους και ότι δεν έχουμε καμία πρόθεση να τους δώσουμε καμία συντεταγμένη». Πρόσθεσε ότι «δεν έχουμε λόγο να τους δώσουμε λογαριασμό για το τι κάνουμε στο σπίτι μας. Από εκεί και πέρα, επειδή παρατηρήθηκε κινητικότητα, επιδώσαμε και δεύτερη νότα στους Τούρκους για να σταματήσουν την οποιαδήποτε κινητικότητα στην περιοχή, λέγοντας ότι η κατασκευή γίνεται επί ελληνικού εδάφους».

Εύλογα λοιπόν διερωτόμαστε: Είναι το υπουργείο Εξωτερικών αυτόνομο και αυθύπαρκτο, εφόσον άλλα δηλώνει ο πρωθυπουργός και ο υφυπουργός Άμυνας, και άλλα υποστηρίζει ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας; Όσον αφορά στην ελαφρότητα των δηλώσεων του Ν. Δένδια: «Μιλάμε για λίγες δεκάδες μέτρα» διευκρινίζουμε ότι εν λόγω περιοχή είναι μείζονος επιχειρησιακής σημασίας, αφού αποτελεί ελληνικό προγεφύρωμα. Τουτέστιν, ακόμη και μερικά τετραγωνικά μέτρα, αρκούν για την ζεύξη του ποταμού ώστε να εισχωρήσουν ταχύτητα τεθωρακισμένα και μηχανοκίνητα απευθείας σε τουρκικό έδαφος. Και τέλος πάντων, είναι τουλάχιστον ατυχές να γίνονται δηλώσεις παρόμοιου ύφους έστω κι αν αφορούν ένα μέτρο ελληνικής γης.

Ο φράκτης και τα προσκόμματα

Ένα άλλο σημείο άξιο αναφοράς είναι η δήλωση στην τηλεοπτική συνέντευξή που παραχώρησε ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης στο Star όπου είπε «θα κατασκευάσουμε τον φράχτη λίγο εντός του ελληνικού εδάφους, όπως έγινε ακριβώς και με τον φράχτη στις Καστανιές. Για να μην υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία για το που μπαίνει ο φράχτης χωρίς να σημαίνει ότι απεμπολούμε, προσοχή, το έδαφος που μεσολαβεί μεταξύ του φράχτη και της συνοριακής γραμμής, για να μπορούμε να κινηθούμε πολύ πιο γρήγορα». Εδώ βεβαίως ανακύπτουν νέα ζητήματα που οφείλουν να διευκρινιστούν:

1. Κατ’ αρχάς όσον αφορά στην δήλωση «λίγο εντός του ελληνικού εδάφους», με ποια λογική ο φράχτης –ο οποίος ορθώς κατασκευάζεται ως μέτρο πρόληψης– δεν τοποθετείται επί της συνοριακής γραμμής αλλά στα μετόπισθεν; Και δεν αναφερόμαστε στην περίπτωση όπου για τεχνικούς λόγους, λόγω γεωμορφολογίας κλπ, κατασκευάζεται όπου αυτό είναι εφικτό.

2. Σε περίπτωση άμυνας, πως σκοπεύουμε να υπερασπιστούμε την ελληνική γη που μεσολαβεί μεταξύ του φράχτη και της συνοριακής γραμμής;

3. Το κυριότερο όμως είναι μήπως η κατασκευή του φράχτη στα μετόπισθεν της συνοριογραμμής δίνει πάτημα για αμφισβητήσεις και την δημιουργία “γκρίζας ζώνης”; Στην τηλεοπτική συνέντευξή του ο πρωθυπουργός άλλωστε διευκρίνισε ότι «θα κατασκευάσουμε τον φράχτη λίγο εντός του ελληνικού εδάφους. Για να μην υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία για το που μπαίνει ο φράχτης…». Αμφιβολία για ποιο ζήτημα; Για το Πρωτόκολλο του 1926 που καθορίζει τη συνοριογραμμή;

Αμφιβολία που έδωσε πρόσφορο έδαφος για νέες αμφισβητήσεις τις οποίες η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε δράττοντας την ευκαιρία και έθεσε με την ως άνω ανακοίνωση του εκπρόσωπου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών. Κάποιοι ίσως αντιτείνουν τη μεταγενέστερη δήλωση του έμπειρου Τούρκου πρέσβη Μπουράκ Οζούγκεργκιν (25 Μαΐου) ο οποίος σκοπίμως κατέβασε τους τόνους δηλώνοντας ότι:

«Είμαστε σε στενή επαφή με τους Έλληνες συναδέλφους μας από τότε που έγινε γνωστό το θέμα. Από την αρχή συμφωνήσαμε ότι δεν πρόκειται για συνοριακή διαφορά. Αντίθετα, είναι ένα τεχνικό ζήτημα που είναι απολύτως φυσιολογικό για γειτονικές χώρες που έχουν χερσαία σύνορα. Δεν είναι συνοριακή διαφορά, ας μην τη μετατρέψουμε σε τέτοια». Θεωρούμε ότι αυτή δεν αντανακλά τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας, αλλά έγινε πιθανότατα για να κερδίσει χρόνο. Πότε η Τουρκία πήρε από το τραπέζι των διεκδικήσεων κάτι που η ίδια είχε θέσει;

4. Είναι γνωστό ότι η Τουρκία εδώ και καιρό έχει ανακινήσει θέμα σχετικά με τη Συνθήκη της Λωζάνης, επομένως η προαναφερθείσα δήλωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ότι δηλαδή «δεν υπάρχει συμπεφωνημένη οριοθέτηση αυτού του συγκεκριμένου τμήματος των συνόρων, συμβατή με τη συμφωνία του 1926», ενδέχεται να αποτελεί το προοίμιο μιας στρατηγικής για το ξήλωμα της Συνθήκης.

Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος εξήγησε ότι εφόσον δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη συνόρου στην εν λόγω περιοχή, με την ανακοίνωση αυτή η Τουρκία αμφισβητεί εμμέσως πλην σαφώς το Πρωτόκολλο του 1926 και “γκριζάρει” την περιοχή. Δηλαδή, θέτει εν αμφιβόλω την ισχύ της Συνθήκης της Λωζάννης, η οποία είχε προηγηθεί (1923).

Ο ελέφαντας στο δωμάτιο

Είναι προφανές λοιπόν ότι ανακύπτει σοβαρότατος κίνδυνος παρανόησης των προθέσεων της γείτονος και ότι παραβλέπεται ο “ελέφαντας στο δωμάτιο” εάν επαναπαυτούμε στο συμπέρασμα ότι το μόνο που επιδιώκουν είναι να διατηρήσουν τα περάσματα του Έβρου ανοικτά. Η στρατηγική των αμφισβητήσεων είναι γνωστή τοις πάσι. Για το κατά πόσο έχει εμπεδωθεί από τα “υπεύθυνα πολιτικά ώτα”, διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα.

Το ζήτημα είναι οι πολιτικές ελίτ να αντιληφθούν ότι δεν πείθουν με τις  δικαιολογίες του κακού καιρού που φέρνουν το Oruc Reis εντός του FIR μας, ούτε με τους αγέρες που παίρνουν τις σημαίες μας, πολλώ δε μάλλον με τις εξόφθαλμα αντιφατικές δηλώσεις τους που υποτιμούν την νοημοσύνη του λαού και πλήττουν την εθνική μας αξιοπιστία. Ειδικά αυτήν την περίοδο όπου η αναθεωρητική Τουρκία έχει εξαπολύσει ομοβροντία αδιανόητων διεκδικήσεων στο Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και πλέον και στον Έβρο.

Τον Ιανουάριο του 2020 ο κ.Μητσοτάκης επισκέφτηκε το Τάρπον Σπρίνγκς της Φλόριδα και προχώρησε σε μια δήλωση για τον Ελευθέριο Βενιζέλο και την προ 98 ετών επίσκεψή του εκεί (30 Ιανουαρίου 1922), 18 μήνες πριν από τη υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης (24 Ιουλίου 1923) και επτά μήνες πριν από την Μικρασιατική Καταστροφή.

«Λίγους μήνες μετά και καθώς ετοιμαζόταν ύστερα από τη μεγάλη εθνική καταστροφή να διαπραγματευτεί τη συνθήκη της Λωζάννης, οι Έλληνες από το Τάρπον Σπρίνγκς του έστειλαν ένα ευχητήριο τηλεγράφημα, το οποίο αναζήτησα και βρήκα. Του ευχήθηκαν καλή δύναμη για το καλό του Έθνους», δήλωσε ο Κ. Μητσοτάκης. Ας ελπίσουμε ότι η συμπλήρωση των 100 χρόνων δεν σηματοδοτεί νέες ήττες και διαπραγματεύσεις που οδηγούν στην απώλεια εθνικής κυριαρχίας.