Η ώρα της λογοδοσίας για το lockdown – Δικαστικές έρευνες για ηγέτες

Δικαστικές έρευνες με αντικείμενο την ετοιμότητα με την οποία αντέδρασαν ηγέτες και κυβερνήσεις στην αντιμετώπιση της πανδημίας βρίσκονται σε εξέλιξη σε αρκετές χώρες. Για διαφορετικούς λόγους, αρχηγοί κυβερνήσεων και κρατών καλούνται να δώσουν εξηγήσεις για όσα έπραξαν ή όχι, προκειμένου να περιορίσουν την εξάπλωση του κορωνοϊού και να προστατέψουν τους πολίτες.

Την Παρασκευή κατέθεσε ενώπιον της εισαγγελέως του Μπέργκαμο ο Ιταλός πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε. Η κατάθεση δόθηκε στο κυβερνητικό μέγαρο της Ρώμης και αντικείμενο της έρευνας ήταν γιατί δεν κηρύχθηκε αμέσως “κόκκινη ζώνη” στη Λομβαρδία, η οποία μετατράπηκε τον  Φεβρουάριο στην κύρια εστία μετάδοσης του κορωνοϊού στην Ιταλία.

Σύμφωνα με όσα είπε η εισαγγελέας του Μπέργκαμο, «υπήρξε μεγάλη θεσμική συνεργασία» από τον πρωθυπουργό. Η ίδια διέψευσε, μάλιστα, ότι θεωρεί υπεύθυνη για την υπόθεση την κυβέρνηση και όχι την περιφέρεια της Λομβαρδίας, μια άποψη που κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες εξαιτίας προηγούμενων τοποθετήσεών της.

Όπως διευκρίνισε, η αρχική δήλωσή της, η οποία επέρριπτε τις ευθύνες στην ιταλική κυβέρνηση, βασιζόταν μόνον στα στοιχεία και σε διάφορες δηλώσεις που είχαν γίνει μέχρι εκείνη την στιγμή. Αυτό που μένει τώρα να διαπιστωθεί, είναι, αν η εισαγγελέας του Μπέργκαμο θα καταλήξει στην απόφαση ότι, κατά τους χειρισμούς της κρίσης, υπήρξε παραβίαση των νόμων και το κυριότερο από ποιους.

Ο Κόντε ή ο Περιφερειάρχης 

Η κατάθεση του Κόντε κράτησε περίπου τρεις ώρες και αμέσως μετά η αρμόδια εισαγγελέας ήταν προγραμματισμένο να πάρει καταθέσεις από την υπουργό Εσωτερικών, Λουτσιάνα Λαμορτζέζε, και τον υπουργό Υγείας, Ρομπέρτο Σπεράντσα. Η υπόθεση αφορά κυρίως τις περιοχές Αλτσάνο και Νέμπρο της Λομβαρδίας, στις οποίες δεν δημιουργήθηκε “κόκκινη ζώνη”, όταν ξέσπασε η μετάδοση του κορωνοϊού.

Η εισαγγελική έρευνα πρέπει να ξεκαθαρίσει ποιος ήταν ο υπεύθυνος να λάβει αυτή την απόφαση: η κεντρική κυβέρνηση της Ρώμης ή η περιφερειακή αυτοδιοίκηση, στην οποία υπάγονται οι υπηρεσίες Υγείας και η λειτουργία των νοσοκομείων. Ο Κόντε αποποιείται κάθε ευθύνη και υπερτονίζει ότι η κυβέρνησή του περιόρισε αυστηρά, τον Μάρτιο, τις μετακινήσεις σε όλο τον ιταλικό βορρά και στη συνέχεια σε ολόκληρη την χώρα. Την ίδια ώρα, το Ανώτατο Ινστιτούτο Υγείας της Ιταλίας υπενθυμίζει, ότι στο πλαίσιο του συμβουλευτικού ρόλου του είχε ταχθεί, με τις παρεμβάσεις του, υπέρ της κήρυξης “κόκκινης ζώνης” στην περιοχή.

Από την πλευρά του, ο περιφερειάρχης της Λομβαρδίας, Ατίλιο Φοντάνα, ο οποίος κλήθηκε ήδη να καταθέσει, υποστηρίζει ότι, κατά την άποψή του, η επιβολή προσωρινού  αποκλεισμού στην περιοχή ήταν αρμοδιότητα της κεντρικής κυβέρνησης. Ο Φοντάνα, ο οποίος δέχεται σφοδρή κριτική από τους πολίτες, δεν έχει αναλάβει, άλλωστε μέχρι τώρα καμία ευθύνη, ενώ υποστηρίζει ότι και άλλοι περιφερειάρχης έπραξαν ακριβώς το ίδιο και ότι όλα αυτά «συνέβησαν σε ημέρες αφόρητης πίεσης». Προχθές πάντως, στην εισαγγελία του Μπέργκαμο κατατέθηκαν πενήντα μηνύσεις από συγγενείς ηλικιωμένων που έχασαν την ζωή τους από τον κορωνοϊό,  σε οίκους ευγηρίας της Λομβαρδίας.

Οι εισαγγελείς αναμένεται να αποφασίσουν τις επόμενες ημέρες, εάν θα στείλουν επίσημες κλητεύσεις σε απολογία στα πρόσωπα που θα κριθεί ότι πρέπει να παραπεμφθούν σε δίκη. Μια παραπομπή του Κόντε πάντως, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα προκαλέσει σημαντικά και ίσως καθοριστικά προβλήματα στην σταθερότητα της κυβέρνησής του.

Το έπαθαν και άλλοι 

Ο Κόντε δεν διώκεται για την ώρα για κάποιο αδίκημα, δεν είναι όμως ο μοναδικός ηγέτης που οι ενέργειές του απέναντι στην πανδημία αποτελούν αντικείμενο ελέγχου. Πρώτος ήταν για άλλη μία φορά ο Τραμπ, για τις αποφάσεις και τις επιλογές του οποίου, ο Δημοκρατικοί ξεκίνησαν τον Μάιο έρευνα στην Βουλή των Αντιπροσώπων. Υπήρξαν μάλιστα έντονες αντιπαραθέσεις για την κλήτευση του επικεφαλής λοιμωξιολόγου, Άντονι Φάουτσι να καταθέσει στην Επιτροπή.

Ο Τζόνσον, με την αρχική επιλογή του για την “ανοσία της αγέλης” βρέθηκε επίσης στο στόχαστρο, αν και η μεταστροφή του στη συνέχεια, και πολύ περισσότερο η ασθένειά του, έκαμψαν προσωρινά την ένταση. Οι Εργατικοί, ωστόσο, ζητούν λογοδοσία και ο Βρετανός πρωθυπουργός παραπέμπει στο πλήρωμα του χρόνου. Τις ίδιες επικρίσεις δέχθηκε και ο Μακρόν για την επιλογή του να μην ακυρώσει τον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών, ο οποίος συνέπεσε με το ξέσπασμα της επιδημίας. Ο Μακρόν, για τον οποίο κυκλοφορούν φήμες, ότι σκέφτεται να παραιτηθεί και να πάει σε εκλογές (κάτι που διέψευσε η γαλλική Προεδρία) ετοιμάζεται για νέο διάγγελμα την Κυριακή.

Ο Γάλλος πρόεδρος δεν αντιμετωπίζει βέβαια κάποια δίωξη. Η εισαγγελία του Παρισιού ξεκίνησε, όμως, προκαταρκτική έρευνα για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκαν οι αρχές την επιδημία, προκειμένου να καθορίσει εάν διαπράχθηκαν αξιόποινες πράξεις. Ο εισαγγελέας ερευνά συνολικά 62 καταγγελίες εναντίον οργανισμών του Δημοσίου, περιλαμβανομένων και υπουργείων.

Σε ακόμη πιο δύσκολη θέση βρίσκεται η σουηδική κυβέρνηση, η οποία δεν πήρε σχεδόν κανένα υποχρεωτικό περιοριστικό μέτρο. Ο πρωθυπουργός Στέφαν Λέβεν ανακοίνωσε τη διενέργεια έρευνας και απέφυγε να συγκρουστεί δημόσια με τον επικεφαλής λοιμωξιολόγο Άντρες Τέγκνελ, τον οποίο “άδειασε”, ωστόσο, η  υπουργός Υγείας. Ο Τέγκνελ απολογήθηκε βέβαια για την επιλογή της “ανοσίας της αγέλης” στον σουηδικό λαό, ο πρωθυπουργός Λέβεν όμως δεν απέφυγε την κυβερνητική κρίση.