Άμα ενσκήψει το πιθανολογούμενο δεύτερο κύμα της πανδημίας…

Δεν είμαι ούτε επιδημιολόγος, ούτε λοιμωξιολόγος. Και βέβαια στα 50 μου ούτε προλαβαίνω να γίνω ακόμη κι αν το ήθελα πολύ. Έχω σπουδάσει κοινωνιολογία, μαζική ψυχολογία, πολιτικές επιστήμες και επιστήμες. Ένα τετράδυμο επιστημών που ίσως σε αυτή την εποχή που κινούμαστε αποδειχθεί πολυτιμότερο από τις πρώτες.

Γιατί; Γιατί αυτό που παρατηρώ εδώ και καιρό σε ολόκληρη την κοινωνία μας είναι πλέον έκδηλο. Ένα μεγάλο ποσοστό των συμπολιτών μας δεν πιστεύει στην ύπαρξη του κορωνοϊού. Οι δημοσκοπήσεις φέρουν έναν στους πέντε Έλληνες να μην πιστεύει ότι υπάρχει ασθένεια και ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό, που πλησιάζει στο 50%, θεωρεί ότι  τα μέτρα που πάρθηκαν από την κυβέρνηση ήταν υπερβολικά, αφού κατ’ αυτούς ο κορωνοϊός είναι μία απλή γριπούλα.

Τί σημαίνουν αυτά; Σημαίνουν ότι ένα σχεδόν πλειοψηφικό ποσοστό, είναι πολύ πιθανόν να αντιδράσει σε περίπτωση που επιβληθούν μέτρα παρόμοια με της πρώτης φάσης του lockdown. Σας θυμίζω ότι μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου τα μεγαλύτερα ποσοστά νεοναζί εμφανίστηκαν στην Ανατολική Γερμανία.

Ο Γερμανός ιστορικός και κοινωνιολόγος Jumber Habermas ονόμασε το φαινόμενο αυτό «sprinkler effect», το φαινόμενο του ποτιστηριού. Είναι ένα φαινόμενο μαζικής αντίδρασης. Όταν βάζεις το χέρι σου πάνω από ένα ποτιστήρι και μετά από λίγο το αφήνεις, η συμπυκνωμένη ένταση είναι πιθανό να στρέψει το νερό που συσσωρευόταν σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που επιθυμείς. Και τελικά εσύ που το έχεις σταματήσει, δηλαδή η οργανωμένη Πολιτεία, είναι  αυτός που θα βραχεί, που θα έχει προβλήματα.

Πιθανό το νέο κύμα

Πώς μπορούμε αυτό να το δούμε στην ελληνική περίπτωση; Είναι πολύ πιθανό ένα δεύτερο κύμα κορωνοϊού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, με όλα τα προβλήματα που έχει, όπως και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί υγείας, μιλάνε με βεβαιότητα για ένα δεύτερο κύμα.

Επίσης, είναι πολύ πιθανό η αύξηση των τουριστών μετά την 1^η Ιουλίου στην Ελλάδα –αναπόφευκτη για να μην καταστραφεί εντελώς η οικονομία μας– να προκαλέσει ένα δεύτερο κύμα, ή ακόμα και την εφαρμογή έκτακτων μέτρων, ακόμα και τοπικά lockdowns. Μας το είπε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και ο κ. Χαρδαλιάς. Τί θα συμβεί αν η κοινωνία δεν πειθαρχήσει σε αυτά;

Τί θα συμβεί αν οι Έλληνες στην Πάτμο, στη Λέρο, στην Κέρκυρα, πιστέψουν ότι αυτά είναι υπερβολές που καταστρέφουν την οικονομία τους και δεν πειθαρχήσουν; Πόσοι αστυνομικοί χρειάζονται για να μαζέψουν το 50% των Αθηναίων, που αυτή τη στιγμή φέρεται να μην πιστεύουν στην αναγκαιότητα λήψης μέτρων αυτοπεριορισμού;

Νέο lockdown θα φέρει αντίδραση

Εδώ λοιπόν οι κοινωνιολόγοι και οι μαζικοί ψυχολόγοι, για τους οποίους μιλήσαμε πριν, γίνονται αναγκαίοι για την κυβέρνηση. Έχει σκεφθεί αυτό το ζοφερό σενάριο; Έχει σκεφθεί την πιθανότητα να πρέπει να πείσει μέσα στον επόμενο μήνα τους μισούς Έλληνες για ορθά μέτρα, τα οποία εφαρμόσθηκαν υπερβολικά στην 1η φάση της πανδημίας, αλλά ίσως αποδειχθούν φρούδα στο ενδεχόμενο δεύτερο κύμα;

Οι ημέρες που απομένουν είναι λίγες. Καμπάνιες τύπου “Μένουμε Σπίτι”, όσο ακριβές και αν ήταν, ίσως αποδειχθούν πάμφθηνες μπροστά στο κόστος που θα έχει η κοινωνική αντίδραση. Το πώς θα μπορούσαμε να αποφύγουμε αυτό το ζοφερό σενάριο θα αποτελέσει αντικείμενο επόμενου σημειώματος. Ως τότε θα είμαστε προετοιμασμένοι ότι για να μείνουμε σπίτι, θα πρέπει να είμαστε πεπεισμένοι ότι υπάρχει αναγκαιότητα γι’ αυτό.

Αν είμαστε πεπεισμένοι για το αντίθετο, μπορεί αντί να μείνουμε σπίτι, να χρησιμοποιήσουμε τον πεζόδρομο του Κώστα Μπακογιάννη για να αντιδράσουμε. Η ημέρα που θα αποφασιστεί έστω και ένα μερικό δεύτερο lockdown, ίσως να είναι η μέρα μιας γενικευμένης αντίδρασης που δεν θα αφορά μόνο τον κορωνοϊό, αλλά το σύνολο των επιπτώσεων που θα έχει στην οικονομία και στην καθημερινότητά μας αυτή η κρίση, την οποία διέρχεται όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και ολόκληρος ο κόσμος.