Το αμερικανικό “disputed” και οι επαφές του Δένδια

Η πρόθεση της Τουρκίας να διεξάγει έρευνες αρκετά νότια του Καστελλόριζου και εντός της ελληνικής ΑΟΖ (δεν έχει οριοθετηθεί, αλλά με βάση τον κανόνα της μέσης γραμμής) ανακοινώθηκε την ημέρα που στην Αθήνα βρίσκονταν σε επίσκεψη ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας για συνομιλίες με το Νίκο Δένδια. Είχε μόλις επίσης ολοκληρωθεί η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, υπό την σκιά της κυοφορούμενης ελληνοτουρκικής κρίσης.

Η Αθήνα είχε διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι θα αντιδράσει ακόμα και στρατιωτικά, προκειμένου να εμποδίσει τη διεξαγωγή τουρκικών ερευνών. Είχε ξεκαθαρίσει ότι υπάρχει τόσο η βούληση, όσο και η ικανότητα της χώρας να υπερασπιστεί την εθνική της κυριαρχία. Όπως είναι φυσικό, όμως, μετά την τουρκική Navtex και ανακοίνωση η διπλωματική δραστηριότητα στο παρασκήνιο για την αποφυγή μία ελληνοτουρκικής σύρραξης πήρε φωτιά.

Ο Έλληνας πρέσβης στην Άγκυρα επέδωσε διάβημα διαμαρτυρίας στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ενώ η ελληνική διπλωματία έχει θέσει το θέμα των τουρκικών ερευνών όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και στο ΝΑΤΟ και στον ΟΗΕ, καθώς και στις πρωτεύουσες των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Επιπλέον, ο Νίκος Δένδιας βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους Ευρωπαίους ομολόγους του, με την Κομισιόν και με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Σ’ όλες αυτές τις επικοινωνίες η ελληνική πλευρά εξέφρασε με έμφαση ότι θεωρεί παραβίαση της κόκκινης γραμμής η προσπάθεια διεξαγωγής τουρκικών ερευνών στα νότια του Καστελλόριζου. Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι ο πρωθυπουργός είχε συνάντηση στο γραφείο του με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο και τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο.

Οι επαφές του Δένδια

Με τη σειρά τους, ο Νίκος Δένδιας και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος συνομίλησαν ο πρώτος εκτενώς με τον Γερμανό ομόλογό του Χάικο Μάας, που βρισκόταν στην Αθήνα, και ο δεύτερος με τον Αμερικανό ομόλογό του Μαρκ Έσπερ. «Η Ελλάδα είναι ανοιχτή στον διάλογο, αλλά υπό όρους και οι όροι δεν είναι ελληνικοί, αλλά αυτονόητοι, είναι η προϋπόθεση του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, του Δικαίου της Θάλασσας και των κανόνων της καλής γειτονίας». Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών στους συνομιλητές του.

Μετά τη συνάντησή με τον με τον Γερμανό ομόλογό του, ο κ. Δένδιας πρόσθεσε πως η Τουρκία «συστηματικά αγνοεί τις προτροπές για σεβασμό του διεθνούς δικαίου» και «η παράνομη και προκλητική της συμπεριφορά έχει σοβαρό αντίκτυπο όχι μόνο στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και στη συνοχή του ΝΑΤΟ και στις σχέσεις της με την ΕΕ».

Από την πλευρά του, ο Χάικο Μάας κάλεσε την Τουρκία «να σταματήσει τις προκλητικές και παράνομες ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο και την κυπριακή ΑΟΖ». Κάπως έτσι, παρενέβη κατόπιν συνεννοήσεως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τον εκπρόσωπο του να καλεί την Τουρκία να σταματήσει την πραγματοποίηση των όποιων σχεδιασμών έχει κάνει για επιχειρήσεις.

Δυσαρέσκεια στην Αθήνα για το “disputed”

Ο όρος “disputed” που χρησιμοποιήθηκε από τους Αμερικανούς για τον χαρακτηρισμό της θαλάσσιας περιοχής σημαίνει “αμφισβητούμενη” η “διαφιλονικούμενη”. Η χρήση αυτού του όρου προκάλεσε δυσαρέσκεια στην Αθήνα κι όχι αδικαιολόγητα. Εάν ήθελαν οι Αμερικανοί να είναι ακριβείς θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουν τον όρο “μη οριοθετημένη”. Εκπρόσωπος της Κομισιόν, πάντως, σχολιάζοντας τη νέα τουρκική Navtex και την απόφαση της Άγκυρας για διεξαγωγή ερευνών ανέφερε ότι δεν είναι χρήσιμη και ότι στέλνει το λάθος μήνυμα ιδίως μετά την πρόσφατη συζήτηση στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν ο Ταγίπ Ερντογάν με την Άνγκελα Μέρκελ. Στην σχετική ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας δεν αναφέρεται αν συζήτησαν την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά σύμφωνα με διπλωματικές πηγές η καγκελάριος επιχείρησε να λειτουργήσει πυροσβεστικά, αν και χλιαρά, με την έννοια ότι απέφυγε να προειδοποιήσει τον συνομιλητή της για το ενδεχόμενο κυρώσεων. Η καγκελάριος είχε και τηλεφωνική επικοινωνία με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, στο πλαίσιο της προσπάθειας που έχει αναλάβει τον τελευταίο καιρό το Βερολίνο να μεσολαβήσει μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για την εκτόνωση της κρίσης.

Ελλάδα και Κύπρος, πάντως, αποφάσισαν από κοινού να εκδώσουν Navtex για την ίδια περιοχή που δέσμευσαν οι Τούρκοι με την δική τους. Η ελληνική Navtex αναφέρει ότι η τουρκική Navtex εκδόθηκε από μη εξουσιοδοτημένο σταθμό και αναφέρεται σε παράνομες δραστηριότητες σε ελληνική περιοχή. Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι μόνο ο υδρογραφικός σταθμός του Ηρακλείου έχει δικαιοδοσία να εκδίδει Navtex στη συγκεκριμένη περιοχή. Αντίστοιχη Νavtex εξέδωσε και η Κύπρος.