Το Κρεμλίνο γύρισε την πλάτη στις εκκλήσεις της Αθήνας

Η κυβέρνηση ενώπιον του μεγέθους και της οξύτητας της τουρκικής απειλής, που τείνει να καταστήσει το 2020 ιστορικά ισοδύναμο του 1974, οφείλει να δοκιμάσει κάθε εναλλακτική διπλωματική λύση για την ενίσχυση της χώρας. Αρκεί, βέβαια, να μη διακινδυνεύει την αξιοπιστία της έναντι των συμμάχων και να μη ρισκάρει τη γένεση νέων προβλημάτων, λόγω της δυσαρέσκειας που εκφράζουν, ταυτόχρονα, και οι ευκαιριακοί –εκτός Δύσης– συνομιλητές της, όπως το Κρεμλίνο.

Σε αυτό το κλίμα, ο Μητσοτάκης είχε την προπερασμένη εβδομάδα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν, η οποία, παρά τις ελληνικές προσδοκίες, δεν συνεισέφερε στην εκτόνωση της έντασης στο Αιγαίο και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Το ρίσκο αποδείχθηκε μεγαλύτερο του προσδοκώμενου –μη επιτευχθέντος– οφέλους. Το Κρεμλίνο δεν απάντησε στο επί μήνες ελληνικό αίτημα που ποτέ δεν δημοσιοποιείται, αλλά οι πάντες γνωρίζουν: ότι, δηλαδή, η κυβέρνηση ζητούσε παρέμβαση του Πούτιν προς τον Τούρκο ομόλογό του με το σκεπτικό ότι οι σχέσεις τους είναι τόσο στενές, ώστε ο Ρώσος πρόεδρος να είναι, ενδεχομένως, ο μόνος με πραγματική επιρροή και πειθώ στην Άγκυρα.

Όμως, δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία δήλωση (ούτε καν υπαινιγμός) και  καμία πληροφορία (ούτε καν αισιοδοξία στους διπλωματικούς διαδρόμους) που να δείχνει ότι το αίτημα Μητσοτάκη προς Πούτιν έγινε δεκτό. Ούτε, έστω, ότι θα μελετηθεί προσεχώς. Εξου και οι ελπίδες επενδύθηκαν στην Μέρκελ. Ασφαλώς είναι χρήσιμες οι επαφές με τη Ρωσία, που τάσσεται παραδοσιακά υπέρ των ελλαδικών και κυπριακών θέσεων στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά θα ήταν αφέλεια να ελπίζεται πως η Μόσχα μπορεί να λειτουργήσει υπέρ ημών. Και, ακόμα περισσότερο, πως μπορεί να διαρραγεί ο άξονας Μόσχας-Άγκυρας.

Τα κοινά τους συμφέροντα, αν και ευκαιριακά και σε κλίμα καχυποψίας, είναι μεγάλα, καθώς ο Πούτιν κλονίζει το ΝΑΤΟ μέσω του Ερντογάν και ξυπνά εφιάλτες στην Ουάσινγκτον για την απώλεια ενός μεγάλου συμμάχου, όπως προ 41 ετών με το Ιράν. Η Ρωσία επέτρεψε, άλλωστε, στην Τουρκία την κατοχύρωση αρκετών συμφερόντων της στη Συρία και, παράλληλα, υπάρχει κώδικας συνεννόησής τους στη Λιβύη. Κι ας ελπίζουν, την ίδια ώρα, ΗΠΑ και Γερμανία ότι η εκεί στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας αποτελεί αντίβαρο στη ρωσική ανάμειξη μέσω εταιρειών μισθοφόρων.

Παγερά τα αισθήματα του Κρεμλίνου

Η κυβέρνηση, επομένως, είναι πολύ δύσκολο να σπάσει το πλέγμα συμφερόντων Ρωσίας-Τουρκίας, ειδικά σε μια περίοδο που το Κρεμλίνο υποβαθμίζει το ενδιαφέρον του ακόμα και για τα συνήθη παράπλευρα κέρδη του από την Ελλάδα. Όπως, μεταξύ άλλων, οι ελληνικές επιφυλάξεις ως προς την αυστηρότητα των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Μόσχας και η έγκριση ελλιμενισμού πλοίων του ρωσικού ναυτικού ανά την ελληνική επικράτεια σε πείσμα των αμερικανικών προειδοποιήσεων για κινδύνους από κατασκοπευτικές δραστηριότητες.

Παγερά αισθήματα επικρατούν στο Κρεμλίνο και για την ελληνική μόνιμη επωδό ότι δεν νοείται ρεαλιστική αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης χωρίς συμμετοχή της Ρωσίας. Το επιχείρημα προβάλλεται πλέον από έναν ισχυρότερο Ευρωπαίο παράγοντα, τον πρόεδρο Μακρόν και πραγματοποιούνται γαλλορωσικές διαβουλεύσεις, οπότε η χρησιμότητα της Ελλάδας μειώθηκε στα μάτια των Ρώσων αρμοδίων.

Ωστόσο, στοιχειώδης αντικειμενικότητα επιβάλλει την αναγνώριση ακόμα ενός πραγματικού γεγονότος. Η επικράτηση σιβηρικού ψύχους στις ελληνορωσικές σχέσεις και η άρνηση συνδρομής προς τα ελληνικά αιτήματα δεν οφείλονται μόνον στις “σκληρές” επιλογές του Πούτιν, του υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ και του αρμόδιου υφυπουργού Εξωτερικών Γκρούσκο. Ο τελευταίος έχει οικογενειακές καταβολές στην KGB και είναι γνωστός από τις δριμύτατες εκφράσεις του εναντίον της κυβέρνησης Παπανδρέου εν μέσω διαβουλεύσεων, στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, τον Μάιο του 2011.

Ελληνικές ευθύνες

Ευθύνη για τις θερμοκρασίες Σιβηρίας έχει και η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, επειδή από τις πρώτες ημέρες θητείας της παρείχε, αυτοβούλως, στη Μόσχα διαβεβαιώσεις που δεν τήρησε. Ανάμεσα στις υποσχέσεις ήταν η μη έκδοση του συλληφθέντος χάκερ Αλεξάντερ Βίνικ (ή Mr. Bitcoin) στη Γαλλία και τις ΗΠΑ και η συμμετοχή του Μητσοτάκη στους πανηγυρικούς εορτασμούς, στη Μόσχα τον Μάιο του 2020, για τα 75 χρόνια της νίκης στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ως γνωστόν, η έκδοση έγινε, ενώ το ταξίδι στη Μόσχα φαινόταν ότι θα ακυρωθεί πολύ πριν από τη ματαίωση των εκδηλώσεων λόγω Covid-19, όταν το Μέγαρο Μαξίμου συνειδητοποίησε ότι ο Μητσοτάκης θα ήταν μάλλον ο μοναδικός δυτικός επίσημος στην Κόκκινη Πλατεία. Κατόπιν αυτών, η ρωσική πλευρά ζητεί τώρα ανταλλάγματα για τον προγραμματισμό επίσκεψης του Λαβρόφ στην Αθήνα πριν από το τέλος του έτους και απορρίπτει ορισμένα ελληνικά αιτήματα που συνδέονται με αυτήν.