Η πανδημία των αρνητών της μάσκας και του κορονοϊού

Οι συναισθηματικές αντιδράσεις που αναπτύσσουν οι άνθρωποι απέναντι στους αόρατους κινδύνους, ιδιαίτερα αν πρόκειται για καταιγιστικά ιστορικά γεγονότα, όπως μία πανδημία, ποικίλουν. Μεταξύ άλλων, κάποιοι επαναδιαπραγματεύονται την σχέση τους με την εξουσία και τους κανόνες που αυτή επιβάλει, ακόμα και αν αποσκοπούν μονάχα στην προστασία και στην επιβίωση τους.

Η αντανακλαστική άρνηση, ως μέσο αυτοπροστασίας, αποτελεί, άλλωστε, αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης φύσης. Ο άνθρωπος προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και πορεύεται με αυτά. Όχι, όμως, όλοι. Στην περίπτωση του κορονοϊού, το μόνο που διασπείρεται πιο γρήγορα από τον ίδιο τον ιό, φαίνεται να είναι είτε η αμφισβήτηση αυτού, είτε η στρεβλή αντίληψη γι’ αυτόν. Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι η ιδιαίτερη αυτή κατηγορία ανθρώπων δεν γνωρίζει σύνορα.

Περίπου 20.000 άτομα, χωρίς μάσκες και σε κοντινή απόστασή μεταξύ τους διατράνωσαν στο Βερολίνο το «τέλος της πανδημίας», κηρύσσοντας ταυτόχρονα την απαρχή της απελευθέρωσής τους. Στη Γαλλία, είναι τέτοιες οι αντιδράσεις στα μέτρα αντιμετώπισης του κορονοϊού που ένα από τα πιο φημισμένα thinktank, το Ίδρυμα Jean-Jaurès, προχώρησε σε μία ψυχογεωγραφία της κοινωνικής αυτής ομάδας που φέρει τον τίτλο «αρνητές της μάσκας».

Ανακάλυψε ότι προέρχονται από όλο το πολιτικό φάσμα, αν και κλίνουν ελάχιστα προς τα δεξιά. «Ο ιός δεν υπάρχει, η μάσκα σκοτώνει», ήταν το βασικό σύνθημα σε μαζική διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη. Στη Βρετανία εκτός από τις πολυπληθείς διαδηλώσεις, έχουν λάβει χώρα και άλλες μορφές διαμαρτυρίας, όπως η διακοπή εκδηλώσεων και δημοτικών συνελεύσεων, από αρνητές της μάσκας και των κοινωνικών αποστάσεων.

Αντιπαράθεση για τη μάσκα

Στις ΗΠΑ, η μάσκα έχει προκαλέσει έντονη πολιτική αντιπαράθεση. Πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Γκάλοπ έδειξε ότι οι Ρεπουμπλικανοί είναι πολύ λιγότερο πιθανό να φορούν μάσκα, σε σχέση με τους Δημοκρατικούς. Τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 36% έναντι 94%. Στο Τορόντο του Καναδά ομάδες ατόμων καταστρέφουν τις δημόσιες πινακίδες που ενημερώνουν τον κόσμο για τα μέτρα προστασίας, ενώ διαμαρτύρονται, φορώντας την χαρακτηριστική μάσκα της ταινίας V for Vendetta.

Σε ένα βίντεο, μάλιστα, που ανάρτησαν στο διαδίκτυο φαίνεται να παρενοχλούν και έναν υπάλληλο που παίρνει τη θερμοκρασία πελατών πριν αυτοί εισέλθουν στο κατάστημα. Στην Ιταλία ένας διάσημος ντι-τζέι που αποκαλεί την πανδημία απάτη, οργάνωνε το καλοκαίρι πάρτι αντι-COVID-19, προτρέποντας τους φίλους του να κάνουν το ίδιο, «χτυπώντας την απάτη αυτή όπου μπορούσαν».

Στο Πακιστάν υπήρχε στην αρχή της πανδημίας η πεποίθηση ότι ο νέος κορOνοϊός δεν πρόκειται να προσβάλει τη χώρα, επειδή η θνησιμότητα ήταν πολύ μικρότερη από ό,τι στις γειτονικές χώρες. Στη Νιγηρία πάλι, όπου η διαφθορά είναι εκτεταμένη και συχνά συνυφασμένη με το πολιτικό σύστημα, επικράτησε η φήμη ότι πρόκειται για μια ξένη απόπειρα παρέμβασης, την οποία έχουν υιοθετήσει οι πολιτικοί και οι δικοί τους σαν κερδοφόρο επιχείρηση.

Στην Ιαπωνία επίσης συγκεντρώθηκε ένας μεγάλος αριθμός διαδηλωτών στους δρόμους, παρ’ ότι στην χώρα τους όχι μόνο κατασκευάζονται μάσκες, αλλά δημιουργήθηκε και μία ιδιαίτερη μάσκα, η πλέον καινοτόμα. Αυτή διαθέτει δύο εφαρμογές, μέσα από τις οποίες μπορεί να απομαγνητοφωνήσει κανείς τον λόγο και να μετατρέψει το προφορικό σε γραπτό, ενώ παράλληλα μπορεί να μεταφράσει σε αρκετές διαφορετικές γλώσσες.

Διαδήλωση και στην Ελλάδα

Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Μετά από αρκετά περιστατικά ατομικής άρνησης υπακοής στα μέτρα, διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Συντάγματος, αλλά και σε άλλες πόλεις, διαμαρτυρόμενοι για τη χρήση μάσκας από τα παιδιά στα σχολεία. Ξεχώρισαν και κάποιοι που επέλεξαν να φορέσουν ως μέσο διαμαρτυρίας μάσκες προβάτων, σε έναν συμβολισμό που υποστηρίζει πως η όλη πανδημία του κορoνοϊού είναι στημένη. Εξάλλου, αυτό ήταν το βασικό θέμα συζήτησης στα πηγαδάκια των διαμαρτυρόμενων.

Τον γύρο του κόσμου, μάλιστα, έκανε και μία διόλου κολακευτική φωτογραφία από μία γυναίκα που ποδοπατάει με πάθος μάσκες που έχουν παταχθεί στο οδόστρωμα. Πρόσφατη εγχώρια δημοσκόπηση αποκάλυψε ότι ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού (17%) αντιδρά στη χρήση μάσκας σε δημόσιους χώρους. Το χειρότερο είναι ότι στο ποσοστό αυτό ξεχώριζαν οι νέοι από 17-34 ετών, με το ποσοστό τους να φτάνει στο 28%!

Παρ’ ότι η “φυλή” των αρνητών της μάσκας και των σκεπτικιστών απέναντι στον κορoνοϊό είναι ανομοιογενές πλήθος, φαίνεται να μοιράζεται κάποια κοινά. Πρώτα από όλα, τα επιχειρήματα, τα οποία όσο και να τα αποδομεί η διεθνής επιστημονική κοινότητα, εκείνοι συνεχίζουν να προβάλλουν. Δεν θα μπορούσε να συμβαίνει και διαφορετικά.

Τα επιχειρήματα των αρνητών

Το πιο σύνηθες επιχείρημα είναι ότι φορώντας κανείς τη μάσκα κινδυνεύει να υποστεί «υποξία». Με τον όρο αυτό δηλώνεται η ανεπαρκής παροχή οξυγόνου στους ιστούς.  Υποστηρίζουν μάλιστα ότι η έλλειψη οξυγόνου, σε συνδυασμό με το “γεγονός” ότι φορώντας κανείς τη μάσκα εισπνέει το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο έχει μόλις εκπνεύσει, την καθιστά ακόμα πιο επικίνδυνη.

«Η μάσκα δεν είναι κλειστό κύκλωμα, αφήνει το οξυγόνο να περνάει», υπογραμμίζει ο καθηγητής Ιβ Κοπιετέ, γιατρός επιδημιολόγος και καθηγητής δημόσιας υγείας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, επαναλαμβάνοντας αυτό που λένε σε όλους τους τόνους όλοι οι συνάδελφοί του.

Ένα ακόμα δημοφιλές επιχείρημα στους κύκλους αυτούς είναι ότι η μάσκα καθαυτή ενδέχεται να μετατραπεί ύστερα από πολύωρη χρήση σε εύφορο έδαφος για μύκητες. «Οι σοβαρές μυκητιασικές λοιμώξεις (που συνδέονται με τους μύκητες) είναι σπάνιες», εξηγεί η Φρανσουάζ Ντρομέ, υπεύθυνη της μονάδας Μοριακής Μυκητολογίας και του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Διεισδυτικών Μυκητιάσεων του Ινστιτούτου Παστέρ.

Υπάρχει, όμως, και μία μη επιστημονική εξήγηση: «Είναι παραβίαση της ελευθερίας μου», δηλώνει μία από τις πιο γνωστές αρνήτριες της μάσκας στον πλανήτη, η 48χρονη Έμυ, η οποία δημιούργησε κάποια από τα βίντεο που διαχύθηκαν και στο ελληνικό διαδίκτυο. Σ’ ένα απ’ αυτά, όταν κάποιος σκίζει την μάσκα του ανακαλύπτει ένα τσιπάκι! Η μητέρα δύο παιδιών έχει αποκοπεί από την οικογένεια και τους φίλους της, εξαιτίας του φανατισμού που την έχει καταλάβει. Η ίδια πάντως επιμένει στην θέση της.

Εξαπλώνονται οι αντιδράσεις

Το κίνημα των αρνητών της μάσκας ενδυναμώθηκε μετά την απόφαση να φοράνε και τα παιδιά μάσκα στα σχολεία. Τα επιχειρήματα εκεί ποικίλουν. «Το παιδί μου νευριάζει», «το παιδί μου νιώθει να ασφυκτιά», «η μάσκα για παιδιά δεν είναι καθόλου ασφαλής και μπορεί να τραυματιστούν» και άλλα παρόμοια. Στο εξωτερικό είναι πολλοί οι γονείς που αποφάσισαν να κρατήσουν τα παιδιά τους μακριά από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, επειδή η μάσκα θεωρήθηκε υποχρεωτική.

Στην Ελλάδα, η διδασκαλική ομοσπονδία καταγγέλλει ότι δάσκαλοι έχουν ήδη δεχθεί απειλητικές επιστολές από μέλη της ομάδας των αρνητών του κορoνοϊού. Τους προειδοποιούν ότι θα στραφούν νομικά εναντίον τους, σε περίπτωση που εφαρμόσουν τις οδηγίες της Πολιτείας. Έχουν φτάσει πια και στο σημείο να απειλούν ακόμα και με προπηλακισμούς σε περίπτωση που κάποιος δάσκαλος απομακρύνει παιδί που δεν φοράει μάσκα από την τάξη.

Οι αρνητές της μάσκας είναι -περιέργως- οι πιο μετριοπαθείς ανάμεσα στους πολέμιους των μέτρων για την καταπολέμηση του κορονοϊού. Και αυτό επειδή, είτε πιστεύουν ότι οι μάσκες δεν προστατεύουν επαρκώς, είτε ότι η μάσκα αποτελεί κίνδυνο για την υγεία, τουλάχιστον αναγνωρίζουν την ύπαρξη της πανδημίας.

«Αν είναι να πεθάνω από κορονοιό, ας πεθάνω. Όσο ζω, όμως, θα ζω ελεύθερος δίχως μία μάσκα», δήλωνε ένας από τους πλέον ένθερμους αρνητές της μάσκας. Ο Ρίτσαρντ Ρόους από το Οχάϊο των ΗΠΑ συμμετείχε σε διαδηλώσεις, ενώ ήταν ιδιαίτερα ενεργός και στα σόσιαλ μίντια, αναρτώντας βίντεο για την «απάτη της μάσκας» και «την υστερία του κορονοϊού». Αν και 37 ετών και χωρίς υποκείμενα νοσήματα, έχασε τη ζωή του τρείς ημέρες αφότου νόσησε από τον ιό.

Πάνω από 2.600 οι θεωρίες συνωμοσίας!

Υπάρχει, όμως και μία πιο ένθερμη υποκατηγορία, η οποία αρνείται τον ιό καθαυτό. Και δεν φτάνει που τον αρνείται, αλλά έχει πλέξει και προωθήσει σενάρια ως προς το «γιατί οι ηγέτες αυτού του κόσμου ενεπλάκησαν στην παγκόσμια αυτή απάτη». Εκεί, μπορεί να συναντήσει κανείς εξωφρενικές θεωρίες. Από τη μία, ακούγεται πολύ η περίπτωση ενός τσιπ που επιθυμούν να εμφυτεύσουν κάποιοι στον κόσμο και ότι ο κορονοϊός είναι μία απλή πρόβα.

Από την άλλη, είναι ο γνωστός αυθαίρετος ισχυρισμός για το δίκτυο 5G. Το πιο δημοφιλές, όμως, είναι το εμβόλιο. Ο ιός είναι μία πλάνη για να αναγκάσουν όλο τον πλανήτη να εμβολιαστεί, ώστε οι φαρμακοβιομηχανίες και ο Μπιλ Γκέϊτς να θησαυρίσουν! Είναι ανέφικτο να συγκεντρώσει κανείς όλες τις ανυπόστατες φήμες και θεωρίες συνομωσίας σχετικά με την πανδημία, καθώς μία παγκόσμια μελέτη αποκάλυψε την ύπαρξη περισσοτέρων από 2.600.

Μεταξύ αυτών, υπάρχουν θεωρίες παραθρησκευτικών οργανώσεων, διαδικτυακά κινήματα,  «μασόνοι», «Ρότσιλντ» και πολλά ακόμα. Στην Ελλάδα, φαίνεται να υιοθετείται στις τάξεις αυτών των πολιτών το σενάριο πως ο κορονοϊός, ή για την ακρίβεια το ψέμα για τον κορονοϊό, απειλεί την Ορθοδοξία, προωθώντας μία νέα τάξη πραγμάτων. Το πλέον επικίνδυνο, όμως, είναι όταν οι αμφισβητίες παντός είδους επιστρατεύουν “ψευδό-επιστήμονες”, οι οποίοι ενώ αυτοσυστήνονται ως γιατροί-παθολόγοι-ερευνητές κλπ, κηρύττουν κατά της χρήσης μάσκας και κατά του εμβολίου.

Το μόνο παρήγορο είναι ότι τα κινήματα αυτά δεν αποτελούν πρωτοτυπία της εποχής. Δίχως την επιρροή των σόσιαλ μίντια και του διαδικτύου, ακόμα και κατά τη διάρκεια της ισπανικής γρίπης, πριν 100 χρόνια, ξεχώριζαν οι συνήθεις ύποπτοι. Εκείνοι δηλαδή που έψαχναν για μύθους και τέρατα, βάζοντας σε κίνδυνο την ζωή των εαυτών τους και των οικείων τους. «Καληνύχτα Κεμάλ! Αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ…», όπως έγραφε και ο Νίκος Γκάτσος…