Η γενοκτονία των Χερέρο και Νάμα – Ο κοινός παρονομαστής Γερμανίας-Τουρκίας

Η αναγνώριση της γενοκτονίας τω Αρμενίων από τις ΗΠΑ, με την ιστορική στιγμή, όπου ο πρόεδρος Μπάιντεν εκστομίζει την λέξη που καθορίζει οριστικά πλέον το φοβερό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τους Τούρκους εναντίον ενός λαού των Αρμενίων είναι γεγονός και τα επακόλουθα θα είναι καθοριστικά για το μέλλον της Τουρκίας. Επιτέλους η ιστορική δικαιοσύνη έστω και αργά αποδίδεται σε ένα λαό καθ’ έξιν γενοκτόνο κι άλλων λαών, των Ελλήνων του Πόντου, των Ασσυρίων κ.α.

Οι Τούρκοι αρνούνται και σήμερα προκλητικά την ιστορική τους ευθύνη, μη αναγνωρίζοντας το οργανωμένο μαζικό έγκλημα που τους έχει σημαδέψει και κατατάξει στην λίστα των λαών με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στην ίδια λίστα είναι και η διαχρονική φίλη της Τουρκίας, η Γερμανία. Στο παρόν δεν θα αναφερθούμε στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων και στην γενοκτονία των Αρμενίων, αλλά σε μια άλλη γενοκτονία, που είναι ελάχιστα γνωστή. Την διέπραξαν οι Γερμανοί κατά των φυλών Χερέρο και Νάμα.

H South-West Africa ήταν γερμανική αποικία στην Αφρική (1884-1915). Με έκταση 835.100 km², ήταν μιάμιση φορά το μέγεθος της ηπειρωτικής Γερμανίας. Το 1915, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, βρετανικές και νοτιοαφρικανικές δυνάμεις εισέβαλαν στη Νοτιοδυτική Αφρική και την κατέλαβαν. Έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1990 και ονομάσθηκε Ναμίμπια. Οι φυλές Χερέρο και Νάμα ήταν κτηνοτρόφοι και οι Γερμανοί αποικιοκράτες προσπάθησαν να τους “εκσυγχρονίσουν”, μετατρέποντάς τους σε γεωργούς και εργάτες γης.

Η βασικότερη αιτία που προκάλεσε την εξέγερση ήταν το ιδιοκτησιακό καθεστώς και η στάση των Γερμανών. Οι Χερέρο είχαν παραχωρήσει περισσότερο από το ¼ εκ των 130.000 km2 γης που τους ανήκε για τη σιδηροδρομική γραμμή Otavi που θα οδηγούσε σε “ανάπτυξη” με την εισβολή νέων αποικιοκρατών. Όπως αναφέρει ο Γερμανός ιστορικός Horst Drechsler, οι Γερμανοί σχεδίαζαν την μετεγκατάσταση των Χερέρο σε ειδικούς καταυλισμούς, αρπάζοντας την γη τους δωρεάν και χρησιμοποιώντας τους Χερέρο και Νάμα ως εργάτες-σκλάβοι στην ίδια τους την γη.

Η εξέγερση

Ο Drechsler καταδεικνύει με σαφήνεια το χάσμα των δικαιωμάτων μεταξύ Ευρωπαίου και Αφρικανού: Κατά τη γερμανική διοίκηση, σε θέματα δικαίου, ίσχυε ότι η κατάθεση επτά Αφρικανών ισοδυναμούσε με την κατάθεση ενός λευκού! Άρα κάθε Αφρικανός θα μπορούσε να χάσει την περιουσία του, αν λευκοί ισχυρίζονταν ότι τους ανήκει.

Στις 12 Ιανουαρίου 1904 οι Χερέρο με αρχηγό τον Σάμουελ Μεχαρέρο επαναστάτησαν και επιτέθηκαν κατά των Γερμανών, σκοτώνοντας 123-150. Τον Μάιο 1904 κατέφθασε ο Γερμανός στρατηγός Λόθαρ φον Τρόθα με 14.000 στρατιώτες και τον Αύγουστο 1904 στην μάχη του Γουότερμπεργκ νίκησε τους Χερέρο και επιδόθηκε σε μαζικές σφαγές. Όσοι ιθαγενείς γλύτωσαν κατέφυγαν στην έρημο Ομεχέκε, όπου οι περισσότεροι πέθαναν από πείνα και δίψα.

Αναφέρεται ότι οι Γερμανοί είχαν δηλητηριάσει ή καταστρέψει τα λιγοστά πηγάδια της ερήμου, με σκοπό τη γενοκτονία των Χερέρο. Τον Οκτώβριο 1904, μην αντέχοντας άλλο, επαναστάτησε και η φυλή των Νάμα, με αποτέλεσμα να έχει ακριβώς την ίδια τύχη με τους Χερέρο. Την εντολή για την γενοκτονία έδωσε ο ίδιος ο στρατηγός Τρόθα, αναφέροντας στο διάταγμά του:

«Το έθνος των Χερέρο θα πρέπει να εγκαταλείψει αμέσως την χώρα, διότι δεν είναι πλέον υπήκοοι της Γερμανίας. Όποιος δεν υπακούσει και ευρεθεί εντός της χώρας, με ή χωρίς όπλο ή ζώο θα εκτελείται αμέσως. Δεν θα λυπηθώ κανέναν. Δίδω τις εντολές μου να οδηγηθούν εκτός αμέσως». Η εντολή του στρατηγού Τρόθα ήταν οι Χερέρο άντρες να εκτελούνται επιτόπου, οι δε γυναίκες και τα παιδιά να οδηγούνται στην έρημο για να πεθάνουν μαρτυρικά!

Η εξολόθρευση των φυλών

Σύμφωνα με μαρτυρίες αφανίστηκε περίπου το 80% των δύο φυλών, 65.000-100.000 Χερέρο και περίπου 10.0000 Νάμα. Όσοι επέζησαν τελικά, περίπου 15.000 Χερέρο, κυρίως γυναίκες και παιδιά και ελάχιστοι άνδρες, συγκεντρώθηκαν και οδηγήθηκαν από τους Γερμανούς αποικιοκράτες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως το Shark Island Concentration Camp, όπου υποχρεώθηκαν σε βάναυση καταναγκαστική εργασία, στα κτήματα και επιχειρήσεις των Γερμανών, δίδοντάς τους μόνο ρύζι και τίποτα άλλο.

Φυσικά πολλοί απεβίωσαν από τις κακουχίες, αρρώστιες, την έλλειψη βιταμινών και την βάναυση εργασία. Οι Βρετανοί το 1918 ανακοίνωσαν σε έκθεσή τους όλα τα σχετικά με την κατάσταση των στρατοπέδων συγκέντρωσης των Γερμανών, όπου χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι απεβίωσαν από τις συνθήκες διαβίωσης το 45%-74% των συγκεντρωθέντων Χερέρο και Νάμα, κυρίως γυναίκες και ανήλικα παιδιά!

Οι Γερμανοί αποικιοκράτες έφτασαν να δικαιολογήσουν τη γενοκτονία με τον ισχυρισμό ότι αφού αρνήθηκαν να “εκπολιτιστούν” είναι κατώτερα όντα. Το αναφέρει ο Γερμανός διοικητής στην αναφορά του προς το Βερολίνο. Ο Γερμανός ανθρωπολόγος Eugen Fischer πήγε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και πήρε δείγματα από παιδιά (ζωντανά και νεκρά) Χερέρο και από παιδιά μιγάδες, δηλαδή από παιδιά με πατέρα Γερμανό και μητέρα Χερέρο.

Ο δε ζωολόγος Leopard Schultze εξέφρασε τον ενθουσιασμό του, που έπαιρνε όργανα από φρέσκα πτώματα, θεωρώντας ότι οι κρατούμενοι πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό, δηλαδή να θανατώνονται για να του παίρνουν τα όργανα! Τριακόσια περίπου κρανία από τους κρατούμενους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στάλθηκαν στην Γερμανία για έρευνες με σκοπό να αποδείξουν Γερμανοί επιστήμονες την ανωτερότητα της γερμανικής λευκής φυλής και την κατωτερότητα της φυλής των Χερέρο!

Κοινός παρανομαστής

Το 1985 η έκθεση Γουαιτάκερ (Whitaker Report ) του ΟΗΕ κατέταξε την «σφαγή αυτή ως μια προσπάθεια εξόντωσης των λαών Χερέρο και Νάμα της Νοτιοδυτικής Αφρικής και επομένως την πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα». Το δε 1998 ο Γερμανός πρόεδρος Roman Herzog επισκέφθηκε την Ναμίμπια και συνάντησε τους αρχηγούς των Χερέρο. Ο αρχηγός Munjuku Nguvauva απαίτησε μια δημόσια απολογία και αποζημίωση. Ο Γερμανός πρόεδρος εξέφρασε μόνο την λύπη του. Φυσικά ούτε λόγος για αποζημιώσεις. Η Γερμανία το 2004 ζήτησε επισήμως συγνώμη για τις θηριωδίες στη Ναμίμπια, αλλά βέβαια αρνείται να καταβάλει αποζημιώσεις.

Τέλος τον Οκτώβριο του 2011 φυλετικοί ηγέτες από τη Ναμίμπια μετέβησαν στο Βερολίνο προκειμένου να παραλάβουν τα 20 κρανία Χερέρο (16 άνδρες και 4 γυναίκες), απομεινάρια της αποικιακής ηγεμονίας του Β’ Ράιχ. Έτσι απεδείχθη και ιστορικά ότι η πρώτη γενοκτονία λαού στον 20ο αιώνα έγινε από το Γερμανικό Β’ Ράιχ με φριχτό τρόπο και επαναλήφθηκε με ακόμη πιο φριχτό τρόπο από το Γ’ Ράιχ, αφού μεσολάβησαν οι δια χειρός Τούρκων γενοκτονίες στη δεκαετία 1910.

Πολλοί ιστορικοί συνδέουν Γερμανία και Τουρκία και με αυτό τον φρικτό κοινό παρονομαστή, τη διεξαγωγή γενοκτονιών. Η γερμανοτουρκική σχέση ξεκίνησε το 1888 με την κατασκευή του σιδηροδρόμου Κωνσταντινούπολης-Βαγδάτης. Μία σιδηροδρομική γραμμή που θα συνέδεε το Βερολίνο με τον Περσικό Κόλπο και θα παρείχε στην Γερμανία έναν αποδοτικό τρόπο μεταφοράς αγαθών, αλλά και επικοινωνίας με τις αποικίες της στην Αφρική, δηλαδή με τη Γερμανική Ανατολική Αφρική (Τανζανία) και τη Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική (Ναμίμπια).

Η σχέση Γερμανίας-Τουρκίας αποδείχθηκε ανθεκτική στο χρόνο και δεν περιορίστηκε μόνο στον οικονομικό τομέα. Δημιουργήθηκε και μία ώσμωση σε κρατικές μεθόδους και πρακτικές. Έτσι την πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα από τους Γερμανούς, ακολούθησε η δεύτερη γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους το 1915 με παρόμοιες μεθόδους (πορεία στην έρημο, βασανισμοί, εκτελέσεις κλπ) και οι γενοκτονίες Ελλήνων Ποντίων και Ασσυρίων, που επιτέλους θα πρέπει να επιδιώξουμε να αναγνωριστούν διεθνώς. Στην συνέχεια πήραν την σκυτάλη οι Ναζί, με το Ολοκαύτωμα των Εβραίων και των Ρομά.

Είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού η ιδιαίτερη σχέση Γερμανών και Τούρκων διαχρονικά, όχι μόνο γεωπολιτικά και οικονομικά, αλλά και σε σχέση με τη νοοτροπία, ειδικότερα με τη ροπή στη μαζική βία. Ας αναλογιστούν οι Τούρκοι το γεγονός ότι μετά τα όσα είπε ο πρόεδρος Μπάιντεν, η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων θα προσλάβει σχεδόν καθολικό χαρακτήρα.