Οι πατέντες “έφαγαν” την Κοινωνική Ευρώπη

Η πρόταση Μπάιντεν να αρθούν οι πατέντες για τα εμβόλια κατά της Covid-19 έριξε σε δεύτερη μοίρα την συζήτηση για την Κοινωνική Ευρώπη μετά την πανδημία, η οποία ήταν και ο λόγος για τον οποίο συγκλήθηκε η άτυπη Σύνοδος Κορυφής στο Πόρτο. Οι ηγέτες των 27 χωρών μελών αναμενόταν να υιοθετήσουν κοινή δήλωση για την απασχόληση και τη φτώχεια, δεσμευόμενοι στην ενότητα και την αλληλεγγύη, που «σημαίνει την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους και ότι κανένας δεν θα μείνει πίσω».

Αυτό ανέφερε τουλάχιστον το σχέδιο δήλωσης που αποκάλυψε το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων και στο οποίο τονιζόταν ότι «η κοινωνική διάσταση, ο κοινωνικός διάλογος και η ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων βρίσκονταν πάντα στον πυρήνα μιας ανταγωνιστικής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς». Στο σχέδιο της δήλωσης οι ηγέτες δεσμεύτηκαν επίσης να αγωνισθούν κατά των διακρίσεων λόγω φύλου, αλλά και για την αντιμετώπιση της φτώχειας.

Η Σύνοδος του Πόρτο έγινε μία ημέρα μετά τη διοργάνωση μιας υψηλού επιπέδου διάσκεψης για την απασχόληση, μετά την οποία κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ και εκπρόσωποι του κόσμου της εργασίας υπέγραψαν κοινό έγγραφο, δίνοντας την υπόσχεση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Στην Σύνοδο Κορυφής αναμενόταν να γίνει εκτεταμένη συζήτηση για την κοινωνική ατζέντα της ΕΕ, την οποία προωθεί η πορτογαλική προεδρία, και κυρίως για την ανεργία, τους μισθούς και την εξειδίκευση. Επικράτησαν, ωστόσο, τα τρέχοντα ζητήματα, όπως είχε εκτιμήσει αρχικά το γερμανικό πρακτορείο.

Ο Μητσοτάκης για τις πατέντες 

Το θέμα ήρθε κουτί στον Έλληνα πρωθυπουργό, ο οποίος κατά την παρέμβασή του στην θεματική συνεδρίαση με τίτλο “Εργασία και Απασχόληση”, αφού τόνισε ότι οι νέες θέσεις εργασίας δεν θα προέλθουν από την κατανάλωση αλλά από την προσέλκυση επενδύσεων, έδωσε έμφαση στις αλλαγές που φέρνει το υπό κατάθεση νομοσχέδιο για τα εργασιακά. Ένα νομοσχέδιο που δέχεται τα πυρά σύσσωμης της αντιπολίτευσης και για τις ελαστικές ρυθμίσεις στο θέμα του οκταώρου.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε στο Πόρτο ότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει ελκυστικότερος επενδυτικός προορισμός και παραλλήλως να αξιοποιήσει τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόσθεσε επίσης ότι η Αθήνα στήριξε εξαρχής και εξακολουθεί να στηρίζει την πρωτοβουλία της πορτογαλικής προεδρίας να θέσει σε πολύ υψηλή προτεραιότητα την κοινωνική ατζέντα της Ευρώπης.

Σε ό,τι αφορά ζητήματα σχετιζόμενα με την αντιμετώπιση της πανδημίας, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε την ανάγκη της άμεσης εφαρμογής του Πράσινου Πιστοποιητικού, καθώς και στους γρήγορους ρυθμούς με τους οποίους τρέχει πλέον το εμβολιαστικό πρόγραμμα της Ελλάδας. O Κυριάκος Μητσοτάκης τοποθετήθηκε και για το μείζον θέμα των ημερών, τις πατέντες των εμβολίων, υποστηρίζοντας την άρση των πνευματικών δικαιωμάτων.

Η θέση αυτή στηρίχθηκε με το βλέμμα στην Αθήνα και την κριτική που δέχεται, κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ, επειδή  δεν υιοθέτησε την πρόταση Τσίπρα να θέσει στην ΕΕ το συγκεκριμένο θέμα. Η τοποθέτηση Μητσοτάκη, όπως και η όλη συζήτηση για το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων στα εμβόλια, δεν είχε πάντως καμία σημασία από τη στιγμή που ο Μακρόν είχε αρχίσει ήδη να προωθεί μια ενδιάμεση θέση που κάλυπτε την κατηγορηματικά αντίθετη θέση του Βερολίνου.

Ναι μεν, αλλά  …οι Ευρωπαίοι 

Την ίδια ώρα η Κομισιόν, αν και δήλωνε ανοιχτή να συζητήσει την πρόταση Μπάιντεν να αρθούν οι πατέντες στα εμβόλια, προέτασσε την αναποτελεσματικότητα μιας τέτοιας ενέργειας σε ό,τι αφορά την βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση της πανδημίας. Η Επιτροπή, όπως και κάποιοι Ευρωπαίοι ηγέτες, κάλεσε μάλιστα τις ΗΠΑ και άλλες χώρες που παρασκευάζουν εμβόλια, να εξάγουν την παραγωγή τους, όπως κάνει και η ΕΕ, αντί να συζητούν για την άρση των πνευματικών δικαιωμάτων για αυτά τα σκευάσματα. Επέμειναν δε ότι μόνον η αύξηση της παραγωγής και το μοίρασμα των εμβολίων που έχουν ήδη παραγγελθεί θα βοηθούσε αμέσως την κατάσταση.

Την θέση αυτή υποστήριξε και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, αν και επανέλαβε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να συζητήσει για μια άρση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, εφόσον γίνουν «συγκεκριμένες προτάσεις». Από την πλευρά του, ο Μακρόν, ο οποίος προσερχόμενος στη Σύνοδο είπε ότι η Γαλλία συνεργάζεται στενά με το Βερολίνο για το θέμα, κάλεσε τις ΗΠΑ να προχωρήσουν στην άρση των περιορισμών που έχουν επιβάλλει στις εξαγωγές εμβολίων και πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τους.

Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες υιοθέτησαν ουσιαστικά την άποψη που εξέφρασε από το μεσημέρι της Πέμπτης το Βερολίνο, όταν η καγκελαρία ανακοίνωσε ότι η θέση της γερμανικής κυβέρνησης είναι να προστατευτούν οι πατέντες για τα εμβόλια κατά της covid-19, υποστηρίζοντας ότι η άρση τους δεν θα βοηθήσει στην αύξηση της παραγωγής. Αυτό επανέλαβε και η Μέρκελ στο Πόρτο, λίγη ώρα πριν πάρει την πτήση της επιστροφής για το Βερολίνο.