Με Βρετανό σκηνοθέτη στη νέα Γενεύη

Στη νέα Γενεύη, που αναμένεται να συγκληθεί τους επόμενους δυο-τρεις μήνες, θα επιχειρηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, να προωθηθεί ως “συμβιβασμός”, μεταξύ των εκατέρωθεν θέσεων, η βρετανική φόρμουλα. Επιβεβαιώνοντας με αυτόν τον τρόπο εκείνο, το οποίο ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, για «τετραγωνισμό του κύκλου».

Αυτός ήταν και ο στόχος στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, που πραγματοποιήθηκε στις 27-29 Απριλίου, γεγονός που φάνηκε μέσα από τις αρχικές παρεμβάσεις του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο, αυτό δεν επιτεύχθηκε καθώς στις πρώτες συναντήσεις δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος, ούτε από την ελληνική πλευρά, ούτε από την τουρκική, για διαφορετικούς λόγους. Στη συνέχεια ο κ. Γκουτέρες άλλαξε τακτική, όχι όμως επί της ουσίας. Η αλλαγή του είχε να κάνει και με παρεμβάσεις που έγιναν από τρίτους.

Υπενθυμίζεται συναφώς, ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες στις πρώτες χωριστές συναντήσεις με Αναστασιάδη και Τατάρ, την 27η Απριλίου, άνοιξε το θέμα της συζήτησης της κυριαρχίας, με στόχο να βρεθεί η «μέση οδός». Στη λογική, που επανέλαβε πολλές φορές, ως μεθοδολογία για την κατανομή της κυριαρχίας: «Από τη βάση (δύο κοινότητες) στην κορυφή (παραπέμπει σε συνομοσπονδία)».

Στη λογική, δηλαδή, ότι το κράτος θα έχει κυριαρχία, που θα εκπηγάζει από κάθε κοινότητα χωριστά. Τούτο συνιστά “μετεξέλιξη” της κοινής δήλωσης Αναστασιάδη- Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου 2014( παράγραφος 3), που κάνει λόγο για κυριαρχία που εκπηγάζει από τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Η διαφορά, συνεπώς, της νέας προσέγγισης είναι πως η κυριαρχία θα εκπηγάζει από τις κοινότητες.

Τι λένε οι Βρετανοί στη φόρμουλα τους; Ότι «τα κοινοτικά κυρίαρχα κρατίδια (Community States) θα ιδρύσουν την Κυπριακή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία». Το ίδιο υποστηρίζουν εν πολλοίς και οι Τούρκοι, που θέλουν βασικά οι δυο κοινότητες, οντότητες, να δημιουργήσουν τη νέα κατάσταση πραγμάτων. Θεωρούν πως το κατοχικό καθεστώς έχει κυριαρχία και πως θα πρέπει να αναγνωριστεί.

Επόμενα βήματα

Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι τα Ηνωμένα Έθνη, σχετικά με τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό, εξετάζουν το ενδεχόμενο η φόρμουλα να παρουσιαστεί ως «γεφυρωτική πρόταση» του Γ.Γ. του Διεθνούς Οργανισμού. Επί τούτου θα πρέπει να επισημανθεί ότι πριν την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη της Γενεύης( 27-29 Απριλίου), υπήρξε συστηματική συνεργασία του ΟΗΕ με το Φόρεϊν Όφις με επίκεντρο τη βρετανική πρόταση. Συνεπώς, η ομάδα των Ηνωμένων Εθνών και ο ίδιος ο Γ.Γ. έχουν πλήρη εικόνα για όλες τις λεπτομέρειες της βρετανικής πρότασης και όπως φάνηκε αποφάσισαν να την προωθήσουν.

Πώς θα γίνει αυτή η μεθόδευση από πλευράς του ΟΗΕ και παρασκηνιακά από τους Βρετανούς; Με πιέσεις και έμμεσους εκβιασμούς για απόδοση ευθυνών. Ένα δεδομένο που υπάρχει είναι πως η ελληνοκυπριακή πλευρά προσήλθε στην άτυπη Πενταμερή αποδεχόμενη το πλαίσιο του ΟΗΕ, ενώ η τουρκική πλευρά πρόταξε τα δύο κράτη. Και ενώ με αυτό είναι ξεκάθαρο ποια πλευρά εμπόδισε την επίτευξη προόδου, ο διεθνής οργανισμός κρατά ίσες αποστάσεις.

Κι αυτό επειδή ο κ. Γκουτέρες και η κ. Λουτ στέκουν, ως φαίνεται, στο γεγονός ότι και οι δυο πλευρές απέρριψαν την προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα για μια “συμβιβαστική” πρόταση στο θέμα της κυριαρχίας. Συνεπώς η εικόνα, που θέλουν να παρουσιάσουν είναι πως ευθύνονται και οι δύο πλευρές. Σημειώνεται συναφώς ότι οι Τούρκοι απέρριψαν τη “συμβιβαστική” πρόταση καθώς η γραμμή ήταν να επιμένουν μέχρι τέλους στα δύο κράτη, που θα συνεργάζονται μεταξύ τους, αφήνοντας προφανώς για τη συνέχεια τη συνομοσπονδία.

Από τα όσα λέγονται παρασκηνιακά, οι ΟΗΕδες φαίνεται να επιστρατεύσουν το εργαλείο της απόδοσης ευθυνών ακόμη και προς την ελληνική πλευρά, η οποία κινήθηκε εντός των πλαισίων του διεθνούς οργανισμού, όχι όμως τη φόρμουλα, που παρουσίασε ο κ. Γκουτέρες. Υπενθυμίζεται ότι ο Γενικός Γραμματέας στις χωριστές συναντήσεις με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, την πρώτη ημέρα, είχε προειδοποιήσει πως θα κατέθετε την εντολή στο Συμβούλιο Ασφαλείας, εάν δεν είχε αποτέλεσμα.

Βρετανικό πρέσινγκ

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι στη νέα άτυπη σύναξη, τα Ηνωμένα Έθνη θα επιχειρήσουν, διά γεφυρωτικών προτάσεων, να προωθήσουν μια πρόταση, βρετανικής προέλευσης, με στόχο να ξεπεραστούν οι διαφορές στο θέμα της κυριαρχίας. Ένας “συμβιβασμός”, σύμφωνα με τα όσα έχουν αναφέρει στο Φόρεϊν Όφις, ο οποίος μπορεί να χωρέσει στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία.

Άλλωστε, είναι προφανές πως η ονοματολογία δεν θα έχει καμία σημασία. Εκείνο που φαίνεται ότι προωθείται, ανεξαρτήτως τι θα ονομαστεί, είναι ένα μοντέλο συνομοσπονδίας, που θα μπορεί να λειτουργεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα αυτά, ωστόσο, θα εξαρτηθούν από τη στάση της Λευκωσίας. Μόνο εάν αποδεχθεί τις γεφυρωτικές προτάσεις θα συμφωνηθεί μιας μορφής συνομοσπονδία.

Στις παρασκηνιακές διεργασίες, το υπερδραστήριο Φόρεϊν Όφις, επιχειρεί να στηρίξει τις προτάσεις του με συμμαχίες. Το Λονδίνο επιχειρεί να πείσει την Ουάσινγκτον, η οποία μέχρι στιγμής παραμένει στις γνωστές διαχρονικές και επαναλαμβανόμενες θέσεις της στο Κυπριακό. Όπως τούτο επιβεβαιώθηκε και από το διάβημα προς τον Τούρκο πρέσβη, που έγινε μεσούσης της Πενταμερούς Διάσκεψης στη Γενεύη. Το Λονδίνο προβάλλει, μεταξύ άλλων, το επιχείρημα προς τους Αμερικανούς, πως θα πρέπει να έχουν από κοντά την Τουρκία, να δείχνουν κατανόηση στις ανησυχίες της, για να μην την σπρώξουν, τελείως, στην αγκαλιά της Μόσχας.

Οι συζητήσεις στη Γενεύη, στα πλαίσια των ολομελειών που συγκαλούσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, είχαν και στιγμές έντασης. Και το κλίμα γενικά δεν ήταν καλό. Σύμφωνα με πληροφορίες, σε μια από τις συναντήσεις-ολομέλειες, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, φέρεται να σηκώθηκε από τη θέση του και με έντονο ύφος, απευθυνόμενος στον πρόεδρο Αναστασιάδη, άρχισε να φωνάζει λέγοντας ότι «δεν σας έχουμε εμπιστοσύνη» και πως «άλλα λέγατε πριν και άλλα τώρα».

Εντάσεις

Μάλιστα έκανε λόγο για έγγραφο που κατατέθηκε στις 3 Ιουλίου 2017 από την ελληνική πλευρά στο Κραν Μοντανά. Έγγραφο αυτής της ημερομηνίας δεν είχε υποβληθεί κι αυτό υποδείχθηκε από τον κ. Αναστασιάδη, γεγονός που οδήγησε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών να κοιτάξει προς την κατεύθυνση των συνεργατών του.

Σε σχέση, πάντως, με την τακτική που ακολουθήθηκε από τουρκικής πλευράς, ήταν σαφές πως τις θέσεις –την πρόταση για τα δυο κράτη– τις διατύπωνε ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου ακολουθούσε λέγοντας ότι συμφωνούσε και ότι η Τουρκία στήριζε την πολιτική αυτή. Ο Τατάρ, πάντως, πέρα από το έγγραφο που μοίρασε και παρουσίασε, μίλησε όπως ο πάλαι ποτέ κατοχικός ηγέτης, Ραούφ Ντενκτάς.

Μίλησε αρκετά για το παρελθόν, για τη δεκαετία του ’60 και ανέπτυξε το γνωστό παραμύθι για τα τότε γεγονότα και το πόσο «υπέφεραν από τους Έλληνες οι Τουρκοκύπριοι». Η μακρά αναφορά του στο παρελθόν οδήγησε τον Γενικό Γραμματέα να ζητήσει όπως όλοι επικεντρωθούν στο μέλλον καθώς «για το παρελθόν δεν φαίνεται να συμφωνείτε».