Η “Ψυχρή Αλυσίδα” και ο πόλεμος κατασκόπων για το εμβόλιο

Όσο μεγάλος πονοκέφαλος ήταν για τις φαρμακευτικές εταιρίες να ανακαλύψουν και να παρασκευάσουν το εμβόλιο κατά της Covid-19, άλλο τόσο είναι τώρα για τις κυβερνήσεις η μεταφορά και η διάθεσή τους. Τα προβλήματα που προκύπτουν δεν αφορούν βέβαια μόνον ζητήματα σχετικά με την εφοδιαστική αλυσίδα (logistics), αλλά κυρίως θέματα ασφάλειας και κυβερνοκατασκοπείας.

Το Ηνωμένο Βασίλειο άρχισε σήμερα να παραλαμβάνει τις πρώτες παρτίδες του εμβολίου των εταιριών Pfizer και BioNTech, με τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να κάνει λόγο για το «μεγαλύτερο πρόγραμμα μαζικού εμβολιασμού στην ιστορία της χώρας». Η βρετανική κυβέρνηση έχει παραγγείλει 40 εκατομμύρια δόσεις αυτού του εμβολίου, από τις οποίες οι δέκα εκατομμύρια δόσεις αναμένεται να είναι έτοιμες μέχρι το τέλος της χρονιάς.

Τα πρώτα φορτηγά αναχώρησαν ήδη την Πέμπτη από τις εγκαταστάσεις της Pfizer στην πόλη Πουρς του Βελγίου και οι σχετικές φωτογραφίες μεταδόθηκαν από τα διεθνή πρακτορεία. Από εκεί και πέρα όμως η μεταφορά γίνεται με άκρα μυστικότητα και δεν υπάρχουν πληροφορίες για το δρομολόγιο που ακολουθείται. Παραλλήλως, τα φορτηγά που μεταφέρουν τα εμβόλια δεν έχουν κανένα διακριτικό που να προδίδει το φορτίο τους.

Συναγερμός στην Ιντερπόλ  

Εταιρίες και κυβερνήσεις φοβούνται το ενδεχόμενο κλοπής φορτίου από το οργανωμένο διεθνές έγκλημα, κάτι για το οποίο είχε προειδοποιήσει η Ιντερπόλ από τις 17 Νοεμβρίου, δύο εβδομάδες πριν το Ηνωμένο Βασίλειο δώσει την πρώτη έγκριση και αρχίσει την διαδικασία παραλαβής. «Η υψηλή ζήτηση σε συνδυασμό με μια περιορισμένη προσφορά θα καταστήσει τα εμβόλια Covid-19 ισοδύναμα με “υγρό χρυσό” για τα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος μόλις αυτά είναι διαθέσιμα» ανέφερε ο γενικός γραμματέας της Ιντερπόλ, Γιούρκγεν Στοκ.

Η διεθνής αστυνομική οργάνωση προειδοποιούσε τότε ότι, καθώς τα εμβόλια βρίσκονται πιο κοντά στην παράδοση, είναι πιθανό να γίνουν στόχος εγκληματιών οι χώροι αποθήκευσης και τα δίκτυα διανομής του εμβολίου. Την Τετάρτη, με νέα ανακοίνωσή της η Ιντερπόλ σήμανε παγκόσμιο συναγερμό, προειδοποιώντας τις 194 χώρες μέλη της να προετοιμαστούν για τυχόν επιθέσεις από δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος με στόχο τα εμβόλια για την Covid-19.

Οι προειδοποιήσεις αφορούσαν κινδύνους σχετικά με την κλοπή αποθεμάτων, αλλά και για το ενδεχόμενο να διακινηθούν εμβόλια “μαϊμού”. Ανέφερε μάλιστα ότι η ομάδα της για την εγκληματικότητα στο Διαδίκτυο εντόπισε πρόσφατα 3.000 sites, τα οποία συνδέονται με φαρμακεία ύποπτα για την πώληση πλαστών φαρμάκων και ιατρικού υλικού. Παραλλήλως, προειδοποιούσε για τον κίνδυνο «τα εγκληματικά δίκτυα να στοχεύουν ανυποψίαστα άτομα μέσω ψεύτικων ιστότοπων και ψευδών θεραπειών, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία τους, ακόμη και για τη ζωή τους».

Πόλεμος για το εμβόλιο 

Οι κίνδυνοι για τις φαρμακευτικές εταιρίες και τις αποστολές εμβολίων δεν περιορίζονται όμως μόνον στα παραπάνω. Στο παιχνίδι έχουν μπει και οι κυβερνοκατάσκοποι και, όπως αποκάλυψε το BBC, η αλυσίδα μεταφοράς των εμβολίων έγινε ήδη στόχος τους. Σύμφωνα με την IBM, εδώ και μήνες είχε καταστρωθεί από χάκερς ένα σχέδιο, προκειμένου να εισβάλουν στη διαδικασία της λεγόμενης “Ψυχρής Αλυσίδας” [Cold Chain Equipment Optimisation Platform (CCEOP) of Gavi].

Στόχος των χάκερς ήταν δηλαδή η διεθνής συμμαχία για τη μεταφορά των εμβολίων στις πιο φτωχές περιοχές του κόσμου, στην οποία μετέχουν, μεταξύ άλλων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Unicef, η Παγκόσμια Τράπεζα και το ίδρυμα του Μπιλ Γκέιτς. Σύμφωνα με την IBM, εντοπίστηκε ένα ολόκληρο σχέδιο που είχε στόχο τα φορτηγά και τα ειδικά ψυγεία, με τα οποία μεταφέρονται τα εμβόλια. Η προσπάθεια των χάκερς επικεντρωνόταν στο να “πειράξουν” τις θερμοκρασίες.

H αποκάλυψη αυτή έγινε μία ημέρα μετά την προειδοποίηση της Ιντερπόλ για πιθανές επιθέσεις στο δίκτυο μεταφοράς των εμβολίων και μέχρι τώρα παραμένει άγνωστη η ταυτότητα των δραστών. Η IBM ανέφερε, ωστόσο, ότι η μεθοδολογία που ακολούθησαν οι χάκερς δείχνει συγκεκριμένη χώρα. Ο διεθνής κολοσσός εκτιμά επίσης ότι η επιχείρηση άρχισε τον Σεπτέμβριο και ότι οι  χάκερς χρησιμοποίησαν τακτικές ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing emails). Τα mails αυτά εστάλησαν σε έξι χώρες και στόχος ήταν η διείσδυση σε οργανισμούς που μετέχουν στην “Ψυχρή Αλυσίδα”.

Δείχνουν τη Βόρεια Κορέα

Προσποιούμενοι διάφορους ρόλους, όπως τον ρόλο ενός επιχειρηματία κινέζικης εταιρείας που συμμετείχε στην αλυσίδα, με τα ψεύτικα email ανέφεραν ότι θα παρείχαν μεταφορά των εμβολίων. Ζητούσαν έτσι από τους παραλήπτες των email να δώσουν τα στοιχεία τους, προκειμένου στη συνέχεια οι κυβερνοκατάσκοποι να μπουν στα σχέδια κυβερνήσεων για τη διανομή των εμβολίων. Σύμφωνα με την IBM το σχέδιο των δραστών αποκαλύφθηκε από μια ομάδα ειδικών στην ασφάλεια του διαδικτύου, η οποία είχε συσταθεί για την αντιμετώπιση απειλών εξαιτίας του κορωνοϊού, και αμέσως ενημερώθηκαν οι αρμόδιες αρχές.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την Wall Street Journal, Βορειοκορεάτες χάκερς έκαναν συντονισμένες επιθέσεις σε τουλάχιστον έξι φαρμακευτικές εταιρείες που παρασκευάζουν εμβόλιο και φάρμακα κατά της Covid-19. Οι χάκερς αυτοί, οι οποίοι, σύμφωνα με τους Αμερικάνους,  ονομάζονται “Kimsuky”, επιτέθηκαν σε φαρμακευτικές στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Νότια Κορέα. Στόχος τους ήταν να αποσπάσουν ευαίσθητες πληροφορίες, τις οποίες θα χρησιμοποιούσε η Βόρεια Κορέα, ή θα τις πωλούσε σε άλλες φαρμακευτικές.

Κατά το δημοσίευμα, οι χάκερς είχαν εξαπολύσει επιθέσεις από τον περασμένο Αύγουστο στην Johnson & Johnson και στη Novavax, δυο αμερικανικές εταιρείες που προετοιμάζουν εμβόλια για την Covid-19. Οι ίδιοι φέρονται ότι επιτέθηκαν και σε άλλες τρεις φαρμακευτικές εταιρίες στη Νότια Κορέα, οι οποίες παρασκευάζουν φάρμακα κατά του κορονοϊού. Πρέπει να σημειωθεί ότι σχετικές αποκαλύψεις για χάκερς που προσπάθησαν να εισβάλλουν στην βρετανική AstraZeneca έκανε και το Reuters, ενώ η Microsoft ανέφερε ήδη από τον περασμένο μήνα ότι εντόπισε κυβερνοεπιθέσεις εναντίον επτά φαρμακευτικών εταιριών με δράστες χάκερς από τη Ρωσία και τη Βόρεια Κορέα.