Γιατί η εισβολή του “Τσεσμέ” δεν είναι απλή παρατυπία κ. Δένδια

Η νέα τουρκική πρόκληση με τις υδρογραφικές έρευνες του “Τσεσμέ” στην καρδιά του Αιγαίου ξεσκεπάζει την τακτική του επιθετικού γείτονα και αποτελεί κόλαφο στους Ευρωπαίους, που προετοιμάζονται με χαμόγελα να τους “αθωώσουν” στη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου (συμβολική και τραγική η σύμπτωση!), για την παραβατικότητά τους απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο, που έχει λάβει πλέον διαστάσεις εκρηκτικές!

Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ονομάζει “παρατυπία” την τρέχουσα τουρκική παρανομία. Της παράνομης αποστολής του υδρογραφικού σκάφους Τσεσμέ είχε προηγηθεί ανακοίνωση παράνομης NAVTEX του σταθμού της Σμύρνης από 18 Φεβρουαρίου έως 3 Μαρτίου μεταξύ Λήμνου-Αγίου Ευστρατίου και Σκύρου. Η θαλάσσια αυτή περιοχή ανήκει στην Ανοικτή Θάλασσα (Διεθνή Ύδατα), αλλά εντάσσεται εντός της εν δυνάμει ελληνικής Αιγιαλίτιδας Ζώνης των 12 ν.μ. και βρίσκεται πάνω από την ελληνική Υφαλοκρηπίδα και μέσα στην μελλοντική ελληνική ΑΟΖ.

Το (παλιό) τουρκικό ερευνητικό Τσεσμέ ανήγγειλε ότι θα διεξαγάγει υδρογραφικές έρευνες, οι οποίες εντάσσονται, κατά το Δίκαιο της Θάλασσας, στη θαλάσσια επιστημονική έρευνα, εφόσον δεν αφορούν ηχοβολιστικές σεισμικές έρευνες και διασκοπήσεις του βυθού και του υπεδάφους του. Οι τελευταίες απαγορεύονται σε ξένη ή διεκδικούμενη ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα, θεωρούμενες εφαρμοσμένη έρευνα, η οποία στοχεύει να συλλέξει πληροφορίες για την εξερεύνηση και οικονομική εκμετάλλευση υποθαλάσσιων φυσικών πόρων (π.χ. υδρογονανθράκων, δηλ. πετρέλαιο, φυσικό αέριο, υδρίτες, κ.λπ.) (άρθρο 77 Σύμβασης ΔτΘ 1982).

Το “Τσεσμέ” και η κύκλωση των νησιών

Τι συμπεραίνουμε λοιπόν:

Πρώτον, η Τουρκία παρανόμησε εκδίδοντας NAVTEX (αδειοδότησης, ενημέρωσης) από τον σταθμό της Σμύρνης που είναι αναρμόδιος ως προς την περιοχή του Κεντρικού-Βόρειου Αιγαίου. Την αρμοδιότητα εκεί την έχει το ελληνικό υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας βάσει εξουσιοδότησης από τον Διεθνή Οργανισμό Ναυτιλίας. Έτσι, η Ελλάδα είναι αυτή που ρυθμίζει την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και εκδίδει ναυτικές οδηγίες σε όλο το Αιγαίο, μέχρι την ελληνοτουρκική θαλάσσια μεθόριο μεταξύ των νησιών μας του Ανατολικού Αιγαίου και των απέναντι τουρκικών ακτών.

Η περιοχή αυτή ταυτίζεται με την περιοχή Αεροναυτικής Έρευνας και Διάσωσης στο Αιγαίο (SAR), αρμοδιότητας της Ελλάδας, με διεθνή εξουσιοδότηση του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας και του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ανήκουν στον ΟΗΕ) ενώ ταυτίζεται και με τα όρια του FIR της Ελλάδος, που καλύπτει όλο το Αιγαίο και τις υπόλοιπες ελληνικές θαλάσσιες και εναέριες περιοχές πέριξ του ελληνικού ηπειρωτικού και νησιωτικού χώρου, μέχρι την μέση γραμμή με την FIR των γειτονικών χωρών της Ελλάδας.

Η Τουρκία από την δεκαετία του 1970 και ιδίως του 1980, άρχισε αυθαίρετα να αμφισβητεί και να παραβιάζει τις διεθνείς αυτές θεσμικές αρμοδιότητες της Ελλάδα, θέλοντας μονομερώς να τις αλλάξει, χωρίς σ’ αυτό να βρίσκει απήχηση στον ΟΗΕ. Έτσι διεκδικεί να μεταφερθούν τα όρια του FIR (έλεγχος πτήσεων) και SAR (Έρευνα και Διάσωση) στο εσωτερικό του Αιγαίου (το ίδιο και στην Ανατολική Μεσόγειο, ανατολικά της Ρόδου) διχάζοντας πλήρως το Αιγαίο! Αυτό θα σήμαινε ότι οι πτήσεις π.χ. πάνω από την Αθήνα προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, θα έπρεπε να εξουσιοδοτούνται από τουρκικές αρχές εναέριας κυκλοφορίας!

Αντίστοιχη θα ήταν και η περιοχή Έρευνας και Διάσωσης για αεροπορικά και ναυτικά ατυχήματα, την οποία για όλο το Ανατολικό Αιγαίο (ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού) θα ασκούσε η Τουρκία! Γι’ αυτό άλλωστε προκλήθηκε μεθοδευμένα η προσάραξη τουρκικού εμπορικού πλοίου κοντά στα Ίμια το 1996, και ο τούρκος πλοίαρχος του αρνήθηκε την παροχή υπηρεσιών διάσωσης και αρωγής που έσπευσαν να παράσχουν οι αρμόδιες ελληνικές αρχές. Έκτοτε αυτό συμβαίνει τακτικά!

Είναι δε ενταγμένο στην ευρύτερη τουρκική διεκδίκηση διάσπασης της ενότητας και συνοχής του Αιγαιακού Αρχιπελάγους ώστε τα νησιά μας του Ανατολικού Αιγαίου να βρεθούν κυκλωμένα από θαλάσσιες ζώνες (ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα) της Τουρκίας και εντός τουρκικής ζώνης ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας όπως και Έρευνας και Διάσωσης για αεροπορικά και ναυτικά ατυχήματα.

Εάν η Ελλάδα είχε…

Δεύτερον, εάν η Ελλάδα είχε επεκτείνει την Αιγιαλίτιδα Ζώνη της στο Αιγαίο στα 12 ν.μ., η παράνομη τουρκική NAVTEX θα παραβίαζε τμήμα της Αιγιαλίτιδας Ζώνης των τριών νήσων Λήμνου, Αγίου Ευστρατίου και Σκύρου, οπότε η επιστημονική έρευνα θα ανήκε στην κυριαρχία της Ελλάδας. Επίσης, αν η Ελλάδα είχε θεσπίσει ΑΟΖ παντού, τότε η Τουρκία δεν θα εδικαιούτο να διεξαγάγει ούτε απλή επιστημονική έρευνα (πέραν της εφαρμοσμένης, που απαγορεύεται έτσι κι αλλιώς ως τμήμα των κυριαρχικών δικαιωμάτων του παράκτιου κράτους στο οποίο ανήκει η ΑΟΖ).

Θα έπρεπε λοιπόν (άρθρο 56 §1 (β) ii και άρθρο 246 της Σύμβασης 1982) να ζητήσει άδεια από την Ελλάδα, η οποία είχε διακριτική ευχέρεια να την δώσει ή να την αρνηθεί ανάλογα με τις προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 246 και το ίδιο ισχύει για έρευνες επί της Υφαλοκρηπίδας. Επιπλέον, αν παρείχε την άδειά της η Ελλάδα, θα εδικαιούτο να επιβιβάσει και δικό της επιστημονικό προσωπικό επί του (τουρκικού) πλοίου που διενεργεί επιστημονική έρευνα, να παρακολουθεί τις έρευνες και να πληροφορείται τα αποτελέσματά τους!

Η Ελλάδα βέβαια δεν έχει επεκτείνει πέραν των 6 ν.μ. την Αιγιαλίτιδα Ζώνη στο Αιγαίο (και αλλού) αλλά προ μηνός (19.01.2021) μόνο στο Ιόνιο, και δεν έχει θεσπίσει την ΑΟΖ στις ίδιες περιοχές. Μόνο το 2012 (και νωρίτερα με τον νόμο 4001/2011), διεκδίκησε ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδα μέχρι την μέση γραμμή με τις απέναντι γειτονικές χώρες. Τα συμπεράσματα είναι αυτονόητα!

Ίσως επηρεαστούν οι δικαστές

Τρίτον, η Τουρκία επιβεβαιώνει διά της NAVTEX του Τσεσμέ την αντίθεσή της για την επέκταση της ελληνικής Αιγιαλίτιδας Ζώνης στο Αιγαίο, καθώς και την άρνησή της να αποδεχθεί την θεμελιώδη συμβατική και εθιμική αρχή του άρθρου 121 της Σύμβασης, για την εξομοίωση των θαλάσσιων δικαιωμάτων των νησιών με αυτά των ηπειρωτικών εδαφών! Και βέβαια, επανέρχεται στην παράνομη απαίτηση διχασμού του Αιγαίου στο ύψος του 25ου Μεσημβρινού εγκλωβίζοντας σε τουρκικές θαλάσσιες ζώνες (ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας) τα ιστορικά ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

Τέταρτον, με τον συμβολισμό της παράνομης NAVTEX και των ερευνών του Τσεσμέ, η Τουρκία κάνει και κάτι ακόμη: Ενώ άρχισαν οι διερευνητικές επαφές και εκκρεμεί η απάντησή της για τον χρόνο διεξαγωγής του 62ου γύρου (2ου της νέας φάσης), θέλει να υπογραμμίσει τις θέσεις της για ανοικτή agenda συνομιλιών, δηλαδή με συμπερίληψη και θεμάτων που αρνείται η Ελλάδα, όπως, το μονομερές δικαίωμά μας για 12 ν.μ. Αιγιαλίτιδας Ζώνης, τις «Γκρίζες Ζώνες» (152 διεκδικούμενα νησιά, νησίδες), τον αφοπλισμό των νησιών μας του Ανατολικού Αιγαίου, τον διαμοιρασμό περιοχών FIR και SAR και τα 10 ν.μ. του εναερίου χώρου μας.

Θέλει λοιπόν προφανώς να καταδείξει ότι η Ελλάδα ανέχεται τις τουρκικές προκλήσεις και συμμετέχει στις διερευνητικές επαφές, άρα να ενισχύσει, σε μία ενδεχόμενη μελλοντική δικαστική εκδίκαση στη Χάγη, το επιχείρημά της για ανοχή των ενεργειών της χωρίς έμπρακτη αντίδραση από τη χώρα μας. Δεν είμαι βέβαιος ότι διπλωματικές διαμαρτυρίες αρκούν, όταν οι τουρκικές παραβιάσεις και προκλήσεις διαρκούν επί 46 χρόνια ήδη, και δεν συνοδεύονται από πρακτικά μέτρα ανάσχεσης, ή αυτό συμβαίνει μόνο στον αέρα με τις μόνιμες αναχαιτήσεις των τουρκικών αεροσκαφών από τα ελληνικά.

Όλα αυτά μπορεί να έχουν νομική αποτίμηση αρνητική για την Ελλάδα από το Δικαστήριο σε μία μελλοντική Απόφαση. Το ίδιο ισχύει για την περιφρόνηση του Διεθνούς Δικαίου από την Τουρκία, ως μέσου ρύθμισης των υπαρκτών εκκρεμοτήτων, δηλαδή της οριοθέτησης ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας.

“Καμπανάκι” κινδύνου και τεχνητές νησίδες

Πέμπτον, το περίγραμμα της περιοχής της NAVTEX του Τσεσμέ, αποτελεί επίσης και ένα ακόμη “καμπανάκι” κινδύνου. Να συνειδητοποιήσουμε τι θα σημαίνει αν, είτε από την πίεση των στρατιωτικών εκβιασμών της Τουρκίας και της πολιτικής ανοχής ως “φιλικών” συστάσεων των εταίρων και συμμάχων μας, αποδεχθούμε βλαπτικές λύσεις οριοθέτησης μέσω διαπραγματεύσεων.

Επίσης να σκεφτούμε εάν με ένα κακό και συμβιβαστικό συνυποσχετικό, ανοίξουμε τον δρόμο για μία μοιρασιά του Αιγαίου, επιτρέποντας στην Τουρκία να ελέγχει μία ενιαία Θαλάσσια Ζώνη ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας δυτικά των νησιών μας του Ανατολικού Αιγαίου. Μήπως επίσης μπορεί να ελέγχει προβολές υπό μορφή μεγάλων “δακτύλων” θαλάσσης, μεταξύ των νησιών μας, που μπορεί να φθάνουν ακόμα και μέχρι το κεντρικό Αιγαίο – παρέχοντας στην Τουρκία τα νησιά που της λείπουν- μέσω  τεχνητών νησιών (πλατφόρμες) που μόνο αυτή θα μπορεί να κατασκευάσει εκεί. Τέτοιες τεχνητές νησίδες θα μπορούν να χρησιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, και ως στρατιωτικές βάσεις για διάτρηση της ελληνικής άμυνας, αλλά και για απομόνωση των ανατολικών νησιών μας του Αιγαίου, από την ηπειρωτική Ελλάδα.

Ήδη, από το 1974, οι απειλητικές δηλώσεις των τουρκικών ηγεσιών, η όλη πίεση που ασκεί η Τουρκία στον αέρα και τη θάλασσα, αλλά πρόσφατα η διαβόητη θεωρία της “Γαλάζιας Πατρίδας”, συνοδευόμενη από γιγάντιους επιθετικούς εξοπλισμούς, δείχνει το εφιαλτικό αύριο που μας προετοιμάζει η απαίτηση “ζωτικού χώρου” από την επεκτατική γείτονα. Εμείς, ως Προμηθείς, θα πρέπει έγκαιρα να θέσουμε τις απόλυτες κόκκινες γραμμές μας, με πιο έντονη απ’ όλες, ότι το ιστορικό Αρχιπέλαγος του Αιγαίου είναι αδιαπράγμευτος εθνικός μας χώρος, με τα νησιά μας να δεσπόζουν στον θαλάσσιο χώρο και με τις δεδομένες πλήρεις θαλάσσιες ζώνες τους καθορίζουν καταλυτικά υπέρ μας την κατανομή των θαλάσσιων περιοχών.

Αυτό όμως, για όσους δεν “τρώνε κουτόχορτο”, δεν μετατρέπει το Αιγαίο σε “κλειστή ελληνική λίμνη”, ούτε επηρεάζει την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, καθώς το Δίκαιο της Θάλασσας παρέχει τις απαραίτητες εξισσοροπήσεις για όλες τις ζώνες: Αιγιαλίτιδα που πρέπει το ταχύτερο να επεκτείνουμε, συνορεύουσα που πρέπει να υιοθετήσουμε, ΑΟΖ που πρέπει να θεσπίσουμε και να οριοθετήσουμε και Υφαλοκρηπίδα που πρέπει (ως βυθό-υπέδαφος της ΑΟΖ) επιτέλους να εξερευνήσουμε και να εκμεταλλευθούμε. Αυτό το ανεκμετάλλευτο, μέχρι τώρα, εθνικό κεφάλαιο του λαού μας, πρέπει να το θωρακίσουμε πληθωρικά, απέναντι στις αρπακτικές διαθέσεις “της μάστιγας της Ανατολής”, όπως έλεγε ο Αμερικανός πρόξενος George Horton, δηλαδή του τουρκικού ιμπεριαλισμού.