Οι ιδέες επέλεξαν για τόπο κατοικίας τους την Αθήνα!

Αθήνα, 1896. Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες διοργανώνονται στην Αθήνα. Ανάμεσα στα διάφορα αγωνίσματα ξεχωρίζει το αγώνισμα του Μαραθώνιου Δρόμου. Νικητής σε αυτό αναδεικνύεται ο Έλληνας Σπύρος Λούης, που με την νίκη του εκείνη μετατρέπεται σε ένα διαχρονικό σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης εποχής.

Η πόλη πρέπει να σκίρτησε. Πρέπει να αισθάνθηκε κάποιο ρίγος να τη διαπερνά, να ξεκινά από την Πεντέλη και να φτάνει μέχρι κάτω, στην ακρογιαλιά του Φαλήρου. Έτσι πρέπει να έγινε. Για την πόλη της Αθήνας, μιλάω. Για τότε… Το 1886. Για ΄κείνη τη χρονιά.

Λοιπόν… Η Αθήνα είναι η πόλη μου. Σ’ αυτήν γεννήθηκα, σ’ αυτήν μεγάλωσα. Στην Αθήνα συνεχίζω να ζω. Κι έτσι… Ας το πω με άλλα λόγια. Λέω να ξεκινήσω τούτο το ταξίδι, από την Αθήνα. Πρώτα απ’ όλα τ’ άλλα, αυτήν να πλησιάσω. Αυτήν να κάνω πρωταγωνίστριά μου.

Μιας και αποφάσισα να πιάσω έναν-έναν του Ολυμπιακούς Αγώνες της σύγχρονης εποχής και στον καθένα να κάνω μια στάση και να ψάξω να βρω κάποια στιγμή τους, μεγάλη ή μικρή,  κάποιο πρόσωπο που κατά τη διάρκειά τους κάτι, σημαντικό ή ασήμαντο, κάνοντας ακούστηκε, μιας, λοιπόν, κι έτσι με τρόπο αυθαίρετο θέλησα να παρουσιάσω τη μακρόχρονη πορεία ενός θεσμού και των ανθρώπων που τον υπηρέτησαν, έχω νομίζω το δικαίωμα να φτάσω στα άκρα της την αυθαιρεσία μου και γράφοντας για τους πρώτους Ολυμπιακούς, να μιλήσω για την πόλη που πρώτη τους φιλοξένησε.

Να μιλήσω… Λάθος έκφραση. Να την περιγράψω – όχι, προς Θεού τα αξιοθέατά της και τα μνημεία της. Να περιγράψω τον παλμό και το ρίγος της. Σα μια γυναίκα να τη δω. Μια γυναίκα που κάποτε γοήτευσε, μετά ξεχάστηκε και ξαφνικά, καθώς την είχαν καλέσει να παίξει ένα νέο ρόλο, της αναθέτουν και μια ακόμα αποστολή. Να γίνει ο τόπος της αναβίωσης μιας παλιάς τελετής, να γίνει το λίκνο που θα θρέψει τη καινούργια άποψη μιας διαχρονικής ιδέας. Η Αθήνα μου όλα αυτά τα επωμίστηκε. Η πόλη μου… Η πόλη. Μια πρωτεύουσα του κόσμου, τότε και τώρα.

Η Αθήνα χάρηκε

Ήρθε, λοιπόν, η εντολή. Και η πόλη την αποδέχτηκε. Και σκίρτησε. Κι ένα ρίγος απλώθηκε σ΄ όλη τη ραχοκοκαλιά της. Από τα μποστάνια του Μαραθώνα, μέχρι το λιμάνι του Πειραιά. Από το βράχο στο Σούνιο, μέχρι τη στοιχειωμένη Ελευσίνα. Ένα ρίγος σε μια γη που ήταν ποτισμένη από μνήμες και ιστορία.

Η πόλη δεν είχε ξεχάσει την παλιά της τη δόξα. Πολύ παλιά, αλλά τόσο μεγάλη που δε γινότανε να την ξεχάσουνε μήτε οι πέτρες, μήτε οι μικροί ποταμοί, μήτε τα πεύκα, οι ελιές και τα θυμάρια. Αυτά, μάλιστα, τα τρία τελευταία, είχαν κληρονομήσει την ανάμνηση της δόξας από τα πιο παλιά τα δέντρα, κι αυτά πάλι από τα ακόμα πιο παλιά… Η γη της Αθήνας οσφριζότανε πάντα τις ανάσες του πεύκου, αφουγκραζότανε το θρόισμα των ασημοπράσινων φύλλων και μάτωνε από την αγριάδα των αρσενικών θάμνων της.

Μια παλιά δόξα που την είχε ακολουθήσει μια μακραίωνη συρρίκνωση. Η πόλη αποξεχνιότανε και την είχανε ξεχάσει. Μέχρις ότου η ιστορία έπαιξε και πάλι ένα από τα παιχνίδια της και η Αθήνα επέστρεψε στο παλκοσένικο του κόσμου. Και της ζητήσανε να ερμηνεύσει ένα νέο ρόλο. Το ρόλο της πρωτεύουσας ενός κράτους. Κράτους που ακουμπούσε στην Ανατολή και πιανότανε από τη Δύση.

Κι η Αθήνα χάρηκε. Και πίστεψε πως ο ρόλος αυτός της πήγαινε. Μπορούσε πολύ σωστά να τον αποδώσει. Έτσι κι αλλιώς ήξερε τι σημαίνει να διοικείς, έτσι κι αλλιώς η ίδια μήτε στην Ανατολή ακούμπαγε απόλυτα, μήτε από τη Δύση δουλικά πιανότανε. Ανεξάρτητη. Μόνη. Σοφή. Αλλόκοτη. Αντιφατική. Και συνάμα νέα.

Η Αθήνα αφουγκράστηκε

Η Αθήνα σύμβολο ενός πολιτισμού. Του μεγίστου. Η Αθήνα, τώρα, και πρώτη οικοδέσποινα των αγώνων της ειρηνικής δύναμης. Η Αθήνα. Μια πρωτεύουσα που μόλις και είχε αρχίσει να σχηματίζει το νέο της πρόσωπο. Η Αθήνα και πάνω της να πέφτουν τα μάτια της υφηλίου. Και η Αθήνα ρίγησε. Και σκίρτησε. Ω, πόσο μπορώ να καταλάβω την έννοια του ρίγου της! Και έψαξε να βρει τον τρόπο να μείνει ανεξίτηλα γραμμένη μέσα στις νέες σελίδες της Ολυμπιακής Ιδέας. Να γράψει τη θητεία της με ένα άθλο. Έτσι έπρεπε.

Ποιος είναι ο άθλος που μπορεί να επιτελέσει μια πόλη; Οι πόλεις στεγάζουν τα γεγονότα, τα γενούν ή τα φιλοξενούν, τα περιθάλπουν. Δεν τα υλοποιούνε. Οι άνθρωποι είναι που τα πράττουν. Εκείνοι που νικούν ή χάνουνε. Οι άνθρωποι. Κι Αθήνα έψαξε να βρει τον εκπρόσωπό της. Η αττική αύρα πήρε να γυρνά στις νέες συνοικίες, στους δήμους με τα αρχαία ονόματα και στα στενά δρομάκια της πιο πρόσφατης ιστορίας. Φύσηξε ανάμεσα από μαρμάρινους ναούς και ειδωλολατρικά κοιμητήρια. Κατρακύλησε στις πλαγιές των λόφων και ανέβηκε στις κορυφές των γύρω βουνών. Μπήκε σε σπίτια, σε αυλές και κοντοστάθηκε στις πηγές και στα χάνια. Αφουγκράστηκε τις ελπίδες των παιδιών, τα όνειρα των παρθένων, τους παλμούς των γονιών.

Κι έπειτα διάλεξε. Τον άνθρωπο και το αγώνισμα. Η αύρα της Αττικής ήταν που πρώτη το σκέφτηκε και το πρότεινε στην πόλη. Αυτόν – έδειξε τον άντρα. Σ΄ εκείνο το αγώνισμα – και σημείωσε στη σκόνη των δρόμων την ονομασία μιας σεπτής περιοχής. Ήταν μια επιλογή τόσο σοφή, τόσο απλή. Τόσο καίρια.

Σπύρος Λούης

Ο άγνωστος Έλληνας να κερδίζει το δρόμο που συμβολίζει την αναγγελία μιας νίκης. Ακόμα και σήμερα ανατριχιάζει κανείς όταν κάνει τη διαδρομή από τον Τύμβο του Μαραθώνα στο Στάδιο. Ακόμα και τώρα, που η διαδρομή είναι ασφαλτοστρωμένη και σπίτια, μαγαζιά, κέντρα και βενζινάδικα μετατρέπουν τον τόπο από χώρο ανάτασης σε χώρο πανηγυριού και διασκέδασης. Γιατί πάντα προβάλει η κορυφή ενός πεύκου, πάντα μια μυρωδιά φυκιών πλανάται, πάντα οι καμπύλες των βουνών είναι τόσο, μα τόσο πράες.

Πόσο μάλλον, τότε… Τη χρονιά, λίγα χρόνια πριν τελειώσει ένας αιώνας. Τότε, το 1886. Που η Αττική ανάπνεε ακόμα το πιο άδολο οξυγόνο και φωτιζότανε από το πιο διάφανο φως. Και εκείνη τη διαδρομή να την διασχίζει ένας άντρας. Άλλοτε να έπεται, άλλοτε να προπορεύεται. Ούτε για μια στιγμή να μη φεύγει από πάνω του το στίγμα του επίλεκτου. Η μοίρα που θα γινότανε σύμβολο. Σύμβολο μιας αρχής που ήταν παράλληλα και μια συνέχεια. Και σε κάθε ήχο των βημάτων του, η καρδιά της πόλης να σκιρτά. Το πεπρωμένο του, πεπρωμένο της… Η νίκη του, νίκη της.

1886. Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες διοργανώνονται στην Αθήνα. Η πόλη ξαναβρίσκει τους ρυθμούς της ιστορίας της. Μπορεί να ψάλει τους στίχους που αναφέρονται στη δικιά της δόξα. Η Αθήνα και πάλι σύμβολο. Η Αθήνα μια πόλη της νέας εποχής. Η Αθήνα που μας γέννησε. Εμάς τους ανθρώπους που ονειρευόμαστε κάθε τέσσερα χρόνια ένα θαύμα, ίδια με παλιό παραμύθι, να ξαναζωντανεύει.

Η Αθήνα η πόλη μου. Συγχωράτε με αν της πρόσφερα τις πρώτες σελίδες. Των ανθρώπων προηγούνται οι ιδέες. Και είναι, μερικές φορές, που οι ιδέες έχουν επιλέξει από μόνες τους τον τόπο κατοικίας τους. Τις πόλεις. Μια πόλη. Την Αθήνα.