Οι Σοβιετικές αμαζόνες των αιθέρων – Δόξα και ίντριγκα

Το 586ο Σύνταγμα Μαχητικών ήταν μια από τις τρεις σοβιετικές αεροπορικές μονάδες που έδρασαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με πιλότους γυναίκες. Τα εν λόγω συντάγματα, μεταξύ αυτών και το περίφημο σύνταγμα των «Μαγισσών της Νύκτας», συγκροτήθηκαν μετά από πρόταση της Μαρίνας Ρασκόβα (πρώτης Σοβιετικής πλοηγού) προς τον Στάλιν.

Το 586 Σύνταγμα Μαχητικών (ΣΜ) συγκροτήθηκε τον Δεκέμβριο του 1941 όταν οι Γερμανοί πλησίαζαν την Μόσχα. Σε αυτό εντάχθηκαν 25 γυναίκες πιλότοι που είχαν μόλις εκπαιδευτεί για αυτόν τον σκοπό στα μαχητικά Yak-1 (από το 1943 και μετά διατέθηκαν μαχητικά Yak-7 και Yak-9). Η πρώτη του διοικητής ήταν η Γεβγκένια Προχορόβα η οποία όμως σκοτώθηκε τον Μάρτιο του 1942 και αντικαταστάθηκε από την Ταμάρα Καζαρίνοβα, μια άκρως αμφιλεγόμενη πιλότο και ακόμα πιο αμφιλεγόμενη διοικητή που δεν πετούσε!

Το 556 ΣΜ ανέλαβε την πρώτη του πολεμική αποστολή στις 23 Φεβρουαρίου 1942 καλύπτοντας την σιδηροδρομική γέφυρα στο Σαράτοφ από γερμανικά βομβαρδιστικά. Πέρασε πολύς καιρός όμως μέχρι την ανάληψη της δεύτερης αποστολής κυρίως λόγω του θανάτου της διοικητού που είχε επίδραση στη μονάδα.

Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1942 όμως οκτώ αεροσκάφη του συντάγματος αποσπάστηκαν στην περιοχή του Στάλινγκραντ συμμετέχοντας στη μάχη. Επικεφαλής ήταν η Ραίσα Μπαλγιάεβα, η οποία πριν σκοτωθεί πέτυχε τρεις καταρρίψεις γερμανικών αεροσκαφών. Στις 24 Σεπτεμβρίου δύο πιλότοι της μονάδας, η Βαλέρια Κομιακόβα και η Όλγα Γιαμσίσκοβα κατέρριψαν από ένα γερμανικό βομβαρδιστικό Ju-88. Η Κομιακόβα όμως αποτέλεσε και την πρώτη απώλεια του συντάγματος καθώς σκοτώθηκε στις 6 Οκτωβρίου.

Στις 22 Οκτωβρίου το 586 ΣΜ απέκτησε, λόγω εσωτερικών τριγμών, άνδρα διοικητή, τον αντισυνταγματάρχη Αλεξάντερ Γκριντένεφ, ενώ και άνδρες πιλότοι εντάχθηκαν στο σύνταγμα, ελλείψει γυναικών. Το σύνταγμα ανέλαβε κατόπιν αποστολή κάλυψης των εργοστασίων παραγωγής αεροσκαφών στην περιοχή του Βορονέζ καταρρίπτοντας στη φάση αυτή επτά γερμανικά βομβαρδιστικά Ju-88 και τρία από τα εξαιρετικά γερμανικά μαχητικά FW-190.

Τα τέσσερα από τα γερμανικά βομβαρδιστικά καταρρίφθηκαν σε μια επική αερομαχία στις 19 Μαρτίου 1943 όταν συνολικά 42 γερμανικά βομβαρδιστικά εμφανίστηκαν για να βομβαρδίσουν τα εργοστάσια. Οι Σοβιετικές πιλότοι πολέμησαν ηρωικά επιχειρώντας ακόμα και εμβολισμό των εχθρικών αεροσκαφών, υποχρεώνοντας τα υπόλοιπα γερμανικά αεροσκάφη σε αποχώρηση.

Αργότερα το 586 ΣΜ συμμετείχε στις επιχειρήσεις στο Κουρσκ, αλλά σε αμυντικό ρόλο, καλύπτοντας σημαντικές εγκαταστάσεις και υποδομές από τα γερμανικά βομβαρδιστικά. Αργότερα η μονάδα μεταφέρθηκε στην περιοχή του Κιέβου. Εκεί πέτυχε την κατάρριψη έξι γερμανικών μαχητικών, ενώ κατόπιν, καλύπτοντας την περιοχή του Ζιτομίρ κατέρριψε άλλα τρία γερμανικά, βομβαρδιστικά αυτή τη φορά, αεροσκάφη, μεταξύ των οποίων και ένα βαρύ He-177 Greif.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 1945 η μονάδα έδρασε στην περιοχή του Δνείστερου υπό τη διοίκηση του 2ου Ουκρανικού Μετώπου, εκτελώντας αποστολές κάλυψης και εγγύς υποστήριξης. Κατόπιν μεταφέρθηκε στην περιοχή της Ουγγαρίας όπου μετείχε στις επιχειρήσεις. Το σύνταγμα διαλύθηκε τον Νοέμβριο του 1945 έχοντας εκτελέσει 2.073 πολεμικές αποστολές, έχοντας συμμετάσχει σε 125 αερομαχίες και έχοντας στο ενεργητικό του 19 καταρρίψεις.

Από το σύνταγμα πέρασαν για λίγο και δύο γυναίκες πιλότοι που αναδείχθηκαν άσοι, η περίφημη Λυντία Λίτβιακ, το «λευκό ρόδο του Στάλινγκραντ» (ανάλογα με την πηγή πέτυχε 5-12 καταρρίψεις) η οποία σκοτώθηκε την 1η Αυγούστου του 1943 και την Γεκατερίνα Μπουντάνοβα (5 καταρρίψεις) που σκοτώθηκε σε αερομαχία με γερμανικά Me-109 στις 19 Ιουλίου 1943.

Τα μελανά σημεία

Όπως αναφέρθηκε η ταγματάρχης Καζαρίνοβα υπήρξε μια περίεργη φυσιογνωμία. Αν και διοικητής του 586 δεν πετούσε είτε λόγω ενός παλαιού της τραυματισμού, είτε γιατί δεν είχε εκπαιδευτεί στα νέα μαχητικά Yak. Φαίνεται πως η Καζαρίνοβα είχε τοποθετηθεί διοικητής λόγω της σχέσης της με τον υποστράτηγο Οσιπένκο χωρίς να έχει τα κατάλληλα προσόντα. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε αιτία προστριβών με τις γυναίκες πιλότους του συντάγματος πολλές εκ των οποίων έδειχναν ανοικτά τη δυσαρέσκειά τους.

Ο Καζαρίνοβα όμως με την βοήθεια του Οσιπένκο έδιωξε από το σύνταγμα τις περισσότερες από τις πιλότους που αντιδρούσαν – ακόμα και τις καλύτερες –  ενώ ανέθεσε σε άλλες αποστολές που ισοδυναμούσαν με θανατική καταδίκη. Τελικά η Καζαρίνοβα απομακρύνθηκε και ανέλαβε ο αντισυνταγματάρχης Γκριντένεφ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάθεση στον Γκριντένεφ της διοίκησης ήταν μια πράξη εναντίον του τιμωρίας από την ανώτατη διοίκηση γιατί είχε αρνηθεί να θυσιάσει τους πιλότους της προηγούμενης μονάδας που υπηρετούσε σε πετώντας εν μέσω αμμοθύελλας.

Παρόλα αυτά ο Γκριντένεφ κατέστησε το 586 ΣΜ μια υπολογίσιμη μονάδα κερδίζοντας με το ήθος και τις ικανότητές του τον σεβασμό των γυναικών πιλότων του. Η Καζαρίνοβα όμως δεν είχε ξεχάσει και συνέχισε να υπονομεύει την πάλαι ποτέ μονάδα της αποτρέποντας την απονομή του τιμητικού τίτλου «της Φρουράς» στο σύνταγμα.