Τέλος εποχής στο Ισραήλ – Ο Μπίμπι φεύγει, ο Ναφτάλι έρχεται

Μετά 12 χρόνια απόλυτης παντοδυναμίας και διακυβέρνησης του Ισραήλ από τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ήλθε η ώρα της αλλαγής. Ένας παράξενος οκτωκομματικός συνασπισμός, δύο αρχηγών κομμάτων των Ναφτάλι Μπένετ και Γιαίρ Λαπίντ, αναλαμβάνει καθήκοντα ως η επόμενη κυβέρνηση του Ισραήλ,  με μια οριακή πλειοψηφία 61 εδρών στην Κνεσέτ. Σε μία συνεδρίαση που δεν έλειψαν οι εντάσεις, η οκτωκομματική κυβέρνηση, εξασφάλισε την ψήφο εμπιστοσύνης της ισραηλινής βουλής. Η συνδετική ουσία των οκτώ κομμάτων ήταν όχι η ιδεολογική συγγένεια, αλλά μία κοινή επιθυμία: Να τερματιστεί η μακρά ηγεμονία του Νετανιάχου.

Ο νέος πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ, γεννήθηκε στη Χάιφα τον Μάρτιο του 1972, το μικρότερο από τα τρία παιδιά των Αμερικανών μεταναστών-γονέων Τζιμ και Μύρνα, οι οποίοι μετακόμισαν στο Ισραήλ από το Σαν Φρανσίσκο το 1967, μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών. Φιλόδοξος από την αρχή, εκπαιδεύτηκε στην πιο διάσημη μονάδα καταδρομέων του IDF (Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις) την Sayeret Matkal.

Πέρασε την εξαντλητική δοκιμασία και υπηρέτησε στην ελιτίστικη αυτή μονάδα και στη συνέχεια στη μονάδα αναγνώρισης Maglan. Σε ηλικία 27 ετών ζούσε στο Μανχάταν, δημιούργησε, την πρώτη του εταιρεία υψηλής τεχνολογίας, τη Cyota, την οποία πούλησε έξι χρόνια αργότερα, για 145 εκατομμύρια δολάρια. Ένας αυτοδημιούργητος πολυεκατομμυριούχος μέχρι τα 33 του, ο προσανατολισμός του Μπένετ προς την πολιτική ήρθε στον απόηχο του πολέμου του Λιβάνου, το 2006.

Και όπως επετύγχανε στην επαγγελματική του ζωή, πέτυχε και στην πολιτική του καριέρα, σε 15 χρόνια, έχοντας πολιτικό μέντορα του τον Νετανιάχου, υπηρετώντας σε πολλές θέσεις στο Λικούντ και στην κυβέρνηση, μέχρι την οριστική ρήξη μεταξύ των δύο. Είναι δημιουργικός και επιθετικός, άριστος επιχειρηματίας, μετρ των διαπραγματεύσεων, ακτιβιστής, ανυποχώρητος και πείσμων σε ότι βάζει για σκοπό του, στην κυριολεξία πολιτικό “γεράκι”.

Πριν λίγο καιρό πούλησε άλλη εταιρία του για 100 εκατομμύρια δολάρια, οπότε μιλάμε για έναν αυτοδημιούργητο εκατομμυριούχο, που μπόρεσε με έξι έδρες να πείσει τους άλλους ηγέτες των κομμάτων, να είναι αυτός ο πρωθυπουργός για τα επόμενα δύο χρόνια! Όπως υποσχέθηκε σε ομιλία του, η διάδοχη κατάσταση και όλα τα μέλη του κυβερνητικού συνασπισμού θα εξυπηρετήσουν τον λαό και όχι τα δικά τους συμφέροντα, αφήνοντας αιχμές για τον αποχωρούντα πρωθυπουργό και τις εκκρεμούσες κατηγορίες από την δικαιοσύνη για διαφθορά.

Πως θα κυβερνήσει ο Μπένετ

Το ερώτημα που προκύπτει είναι πως θα υλοποιήσει ο Μπένετ τις υποσχέσεις του, στα δυόμισι χρόνια που θα είναι πρωθυπουργός, με μια ομάδα ασύμβατων, διαφορετικών πολιτικά μελών του κυβερνητικού συνασπισμού, που κυμαίνονται από την αριστερά έως τη σκληρή δεξιά και πολλοί εξ αυτών στερούνται και κυβερνητικής εμπειρίας;

Έτσι ο Μπένετ θα πρέπει αφενός να διατηρεί και να εφαρμόζει τις δεξιές αξίες του κόμματός του Yemina (με μόνο έξι έδρες!), ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να ευθυγραμμίζεται και με τελείως διαφορετικές πεποιθήσεις, όπως με τον (ακρο)-αριστερό ηγέτη του κόμματος Meretz , τον Nitzan Horovitz (Νιτζάν Χόροβιτς), τον Merav Michaeli (Μεράβ Μιχαελί) των Labor (Εργατικών), καθώς επίσης και τον Αραβο-Ισραηλινό ηγέτη του αραβικού κόμματος Ra’am, τον Mansour Abbas (Μανσούρ Αμπάς). Μια δύσκολη και επικίνδυνη πολιτική ακροβασία.

Ο αρχηγός του κεντρώου κόμματος Yesh Atid (με 17 έδρες!) και αρχηγός του κυβερνητικού συνασπισμού Γιαΐρ Λαπίντ, θα αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας στο δεύτερο μισό της κυβερνητικής θητείας, όπως συμφωνήθηκε και επίσης θα αναλάβει υπουργός Εξωτερικών. Όπως εκτιμούν, δεν θα ακολουθήσει συγκρουσιακή πορεία προς την Ουάσινγκτον και τη διπλωματία γενικότερα, συμπεριλαμβανομένου και του Παλαιστινιακού ζητήματος, η οποία σφυρηλατήθηκε από τον συνάδελφό του, τον κεντρώο υπουργό Άμυνας Μπένι Γκαντζ, που παραμένει στην θέση του.

Ο Μπένετ εκτιμάται ότι θα εφαρμόσει ένα διαφορετικό είδος εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, με κυρίαρχο το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, όπως επίσης την κατάσταση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και τις εκρηκτικές πολυπλοκότητες της, με άμεση σχέση τις ισραηλινο-αραβικές εντάσεις στη Γάζα και στο εσωτερικό του Ισραήλ. Ακόμη, αναμένεται πως θα ασχοληθεί και με την εγκληματική βία που μαστίζει τις αραβικές πόλεις και απαιτεί επείγουσα δράση. Ακολουθούν οι βασικές θέσεις στο νέο υπουργικό συμβούλιο και σε παρένθεση τα κόμματα που ανήκουν:

• Ναφτάλι Μπένετ (Yemina), πρωθυπουργός μέχρι τον Αύγουστο του 2023.
• Γιαίρ Λαπίντ (Yesh Atid), υπουργός Εξωτερικών, και μετά τον Μπένετ πρωθυπουργός του Ισραήλ (Αύγουστος 2023).
• Μπένι Γκαντζ (Kahol Laval), στρατηγός, πρώην Α/Γενικού Επιτελείου, παραμένει υπουργός Άμυνας.
• Αβιγκντόρ Λίμπερμαν (Yisrael Beitenu), υπουργός Οικονομικών.
• Γκίντεον Σάαρ (New Hope), υπουργός Δικαιοσύνης.
• Αγιελέτ Σιακέντ (Yemina), υπουργός Εσωτερικών.
• Μεράβ Μιχαηλί (Labor), υπουργός Μεταφορών.
• Ομέρ Μπάρλεβ (Labor) υπουργός Δημόσια Ασφάλειας.
• Νιζάν Χόροβιτς (Μeretz) υπουργός Υγείας.
• Ταμάρ Ζάντμπεργκ (Meretz) υπουργός Περιβάλλοντος.
• Γιφάτ Σάσα Μπίτον (New Hope) υπουργός Παιδείας.
• Mansour Abbas (Raam), αναπληρωτής υπουργός στο πρωθυπουργικό γραφείο, πρόεδρος επιτροπής Εσωτερικών της Κνεσέτ.

Σκληρότερος του Νετανιάχου

Οι αρχιτέκτονες της συμφωνίας συνασπισμού, οι Μπένετ και Λαπίντ, έχουν επίσης αποφασίσει και συμφωνήσει σε πολλά, περίεργα, συμβιβαστικά και ενδιαφέροντα πολιτικά ζητήματα. Ο καθείς τους έχει την εξουσία να ασκήσει βέτο σε όλες τις κυβερνητικές και υπουργικές αποφάσεις. Το ίδιο και ο υπουργός Οικονομικών, ο αρχηγός του (ακρο) δεξιού κόμματος Yisrael Beitenu Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, θα έχει και αυτός δικαίωμα βέτο προς σε όλους. Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει είναι πως θα μπορέσει ο πρωθυπουργός Μπένετ να παραμείνει ισχυρός με όλα αυτά τα δικαιώματα βέτο, αφού μάλιστα δεν δημιουργήθηκε μηχανισμός για την επίλυση τυχόν αδιεξόδων.

Αυτό φαίνεται ότι είναι το βασικό μειονέκτημα της νέας κυβέρνησης του Ισραήλ, πριν ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, ο πανούργος και εμπειρότατος Νετανιάχου με 59 έδρες στην Κνεσέτ, θα αρχίσει, όπως εκτιμάται, να “σκίζει” πολιτικά τους διαδόχους του και την αδύναμη πλειοψηφία των 61 (από τις 120) εδρών της Κνεσέτ. Σε ότι αφορά τα εθνικά θέματα, η εθνική γραμμή στο Ισραήλ είναι ενιαία και δεν υπάρχουν ουσιαστικές αλλαγές, ή θα λέγαμε από το σκληρό στο σκληρότερο και το αντίστροφο. Σε ότι μας αφορά, δηλαδή την τριγωνική συμμαχία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ δεν θα υπάρξει καμιά αλλαγή.

Ο Μπένετ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής θεωρείται “γεράκι” και σε μερικά θέματα είναι σκληρότερος του Νετανιάχου, ιδιαίτερα δε στις σχέσεις με την Τουρκία, την οποία θεωρεί ότι αποτελεί ουσιαστική απειλή για το Ισραήλ και ότι συνεργάζεται με τρομοκράτες, εις βάρος της εθνικής ασφάλειας. Οπότε, εκτιμάται από πολλούς αναλυτές, από τον Μπίμπι στον Ναφτάλι, η εξωτερική πολιτική θα παραμείνει η ίδια, οι δε ελληνο-ισραηλινές σχέσεις θα συνεχίσουν να καρπίζουν και να ενισχύονται μέχρι και σε επίπεδο στρατηγικής και στρατιωτικής συμμαχίας.