Η νέα στρατηγική του ISIS στη Συρία

των Erika Solomon και Asser Khattab  – 

Ο ISIS ανασυντάσσεται στη Συρία, παρότι εκδιώχθηκε από τα οχυρά του, καθώς η τζιχαντιστική οργάνωση εκμεταλλεύεται αντιπαλότητες των εχθρών της, σε μια προσπάθεια να ενορχηστρώσει την επιστροφή της, υποστηρίζουν μαχητές της συριακής αντιπολίτευσης αλλά και του καθεστώτος.

Το προηγούμενο έτος, ο ISIS έχει χάσει τεράστιο έδαφος σε Ιράκ και Συρία καθώς ανταγωνιστικές διεθνείς συμμαχίες παλεύουν να το νικήσουν -μια διεθνής συμμαχία της οποίας ηγούνται οι ΗΠΑ στηρίζει τον ιρακινό στρατό και κουρδικές ομάδες στη Συρία, και μια συμμαχία της οποίας ηγούνται Ιράν και Ρωσία στηρίζει τον Σύριο πρόεδρο Bashar al-Assad και πολιτοφυλακές σε Συρία και Ιράκ.

Λίγους μήνες, όμως, αφότου τα τελευταία οχυρά του ISIS επανακτήθηκαν και Ρωσία και Ιράν κήρυξαν την ήττα των τζιχαντιστών, αυξανόμενες εντάσεις και νέες εδαφικές φιλοδοξίες μεταξύ των διεθνών δυνάμεων έχουν μεταφέρει την προσοχή από τους εναπομείναντες θύλακες του ISIS. Μια τουρκική επίθεση στη βορειοδυτική Συρία κατά των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Κούρδων που επιτυχημένα πολέμησαν τον ISIS αυξάνει τις εντάσεις. «Το ISIS απέχει πολύ από το να έχει ηττηθεί, και πιθανότατα υπάρχει διάθεση από πολλές πλευρές να αφεθεί ό,τι απέμεινε ήσυχο, έτσι ώστε να μπορεί να επιτεθεί στους αντιπάλους τους γι’ αυτούς», είπε στέλεχος της συριακής αντιπολίτευσης.

Το ISIS, μια ομάδα που διασπάστηκε από την al-Qaeda, ανέχτηκαν για πολύ καιρό οι αντιμαχόμενες δυνάμεις στον επταετή εμφύλιο της Συρίας, ελπίζοντας ότι οι επιθέσεις του θα αδυνάτιζαν τους αντιπάλους. Το 2014 ήταν σε θέση να σαρώσει σχεδόν τη μισή Συρία και το ένα τρίτο του γειτονικού Ιράκ, ανακηρύσσοντας ένα «χαλιφάτο». Το 2016, όμως, σχεδόν όλες οι πλευρές έκαναν συντονισμένες προσπάθειες ενάντια στην τζιχαντιστική δύναμη.

Προηγούμενα ρεπορτάζ των Financial Times αποκάλυψαν ότι καθώς το χαλιφάτο κατέρρεε, το ISIS ξόδεψε μήνες για να διοχετεύσει κεφάλαια από τα οχυρά του, για να χρηματοδοτήσει το ανόμοιο δίκτυο δυνάμεών του. Τώρα φαίνεται πως δουλεύει για να συνδέσει πυρήνες και δίκτυα ανεφοδιασμού ανά τη Συρία, λένε κάποιοι μαχητές της συριακής αντιπολίτευσης.

Ανοίγουν διόδους

«Δεν προσπαθούν να ελέγξουν πόλεις», λέει ένας τοπικός σεΐχης από τα ανατολικά της χώρας. «Αυτό που κάνουν είναι να ανοίγουν διόδους. Πρέπει να ενώσουν τους εναπομείναντες θύλακες και τις κοιμώμενες κυψέλες που είναι διασκορπισμένες ανά τη Συρία, από τα νότια σύνορα έως και το Albu Kamal [στα ανατολικά]». Οι αναδυόμενες κυψέλες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως κόμβοι ώστε το ISIS να μεταφέρει δυνάμεις και να οργανώσει επιθέσεις ανά τη Συρία, είπε.

Μια τέτοια εξέλιξη δημιουργεί ρίσκο για μια πιο παρατεταμένη μάχη για την επανάκτηση της σταθερότητας σε μια χώρα που οι συγκρούσεις ανάγκασαν εκατομμύρια ανθρώπους να φύγουν σε γειτονικές χώρες και έστειλε κύμα προσφύγων προς την Ευρώπη.

Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μια ομάδα παρατήρησης που εδρεύει στο Λονδίνο, ο έλεγχος του ISIS επί των εδαφών της Συρίας μειώθηκε από σχεδόν 50% σε μόλις 3% πέρυσι. Τους τελευταίους δυο μήνες, ανέφερε, το ποσοστό ανέβηκε στο 3,7% και το τζιχαντιστικό γκρουπ κατέλαβε 82 χωριά στη βορειοδυτική Συρία.

Το 2017 οι μαχητές του ISIS ξεκίνησαν να γλιστρούν στις έρημες εκτάσεις μεταξύ του Ιράκ και της Συρίας, καθώς η de facto πρωτεύουσα Ράκα κατελήφθη από τις στηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), μια δύναμη που κυριαρχούν οι Κούρδοι, και οι στηριζόμενες από τη Ρωσία συριακές δυνάμεις ανακατέλαβαν τις πόλεις Deir Ezzor, Mayadeen και al-Bukamal. Κι όμως τους τελευταίους μήνες Ρωσία και ΗΠΑ αλληλοκατηγορούν τις συριακές δυνάμεις που υποστηρίζει η καθεμία εξ αυτών ότι επιτρέπουν την ανασύνταξη του ISIS στα ανατολικά της χώρας.

Ο συνταγματάρχης Ryan Dillon, εκπρόσωπος της συμμαχίας που υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, αρνήθηκε ότι το SDF ανεχόταν την παρουσία του ISIS, υποστηρίζοντας ότι οι αχανείς εκτάσεις της ερήμου είναι δυσκολότερο να ανακαταληφθούν από τις κατοικημένες περιοχές. Οι δυνάμεις του ISIS «είναι περισσότερο διασκορπισμένες και δεν είναι τόσο εύκολο να μπουν στο στόχαστρο, όσο αν ήταν σε μια περιορισμένη περιοχή», είπε στους FT.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Κι όμως κάποιοι μαχητές που στηρίζονται από τις ΗΠΑ αλλά και ακτιβιστές υποπτεύονται την ίδια τους την πλευρά ότι μπορεί να αφήνει μικρούς θύλακες του ISIS να επιβιώσουν, ώστε να μπορούν να επιτεθούν και να αποδυναμώσουν το καθεστώς και τον βασικό υποστηρικτή του στην περιοχή, το Ιράν.

Στην υπό αμερικανικό έλεγχο βάση του al-Tanf, κοντά στα σύνορα της Συρίας με την Ιορδανία και το Ιράκ, ένας αντάρτης συνέδεσε την αναζωπύρωση των εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, που είναι πιθανό να ενταθούν μετά την ανακοίνωση της Ουάσιγκτον αυτό τον μήνα ότι 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες θα μπορούσαν να παραμείνουν στην ανατολική Συρία για να εμποδίσουν το ISIS και να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη παρουσία του Ιράν.

«Οι Ιρανοί πρακτικά ήλεγχαν την al-Bukamal. Τώρα το ISIS αναλαμβάνει ξανά… Νομίζω ότι η [ελεγχόμενη από τις ΗΠΑ] συμμαχία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την εξολόθρευση του ISIS ως δικαιολογία για να διεκδικήσει τον έλεγχο σε όλη την περιοχή».

Αξιωματούχοι της δυτικής συμμαχίας λένε ότι οι δυνάμεις του Ασαντ, που τώρα ελέγχουν πάνω από τη μισή Συρία, είναι πολύ διεσπαρμένες για να ελέγχουν το ISIS, ειδικά καθώς εξαπολύουν νέες επιθέσεις κατά ανταρτών. Ο Col Dillon υποδεικνύει αναφορές ότι το ISIS μπορεί να μετακινεί δυνάμεις μέσω ελεγχόμενου από το καθεστώς εδάφους.

Δημιουργούν νέα βάση

Ακτιβιστές της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι η νέα επίθεση του καθεστώτος στην Idlib, κατεχόμενη κυρίως από αντάρτες που αντιτίθενται στον Ασαντ και μια ομάδα σχετιζόμενη με την al-Qaeda, γνωστή ως Hayat Tahrir al-Sham (HTS), επέτρεψε στο ISIS να εγκαταστήσει μια βάση στην περιοχή, αποκτώντας παρουσία πρώτη φορά από το 2015.

Πολλοί μαχητές του ISIS που ξέφυγαν από τα καταρρέοντα οχυρά τους στην ανατολική Συρία βρήκαν καταφύγιο στην Idlib, λέει ο Aymen Jawad al-Tamimi,αναλυτής του Forum Μέσης Ανατολής. «Για το καθεστώς [το ISIS] ήταν χρήσιμο στο να προκαλέσει απώλειες στην HTS», είπε.

Ακτιβιστές της αντιπολίτευσης στην Idlib λένε ότι παγιδευμένοι θύλακες του ISIS μπορεί να ενεργοποιηθούν καθώς αποδυναμώνεται ο έλεγχος των ανταρτών. «Υπάρχουν χωριά που το συμπαθούν και απλά περιμένουν να έρθει και να τους απελευθερώσει», είπε ένας εξ αυτών.

Οι στρατιώτες της συριακής κυβέρνησης αρνούνται ότι το καθεστώς Άσαντ επιτρέπει στο ISIS να προχωρήσει και ότι η δική τους πλευρά αντιμετωπίζει τον κίνδυνο έκθεσης. Ένας στρατιώτης είπε ότι ανησυχεί ότι το ISIS ίσως προσπαθήσει να κόψει την κύρια κυβερνητική γραμμή ανεφοδιασμού προς το Χαλέπι, τη δεύτερη πόλη της Συρίας. «Αν το κάνουν… αυτό, θα ικανοποιούσε τις ανάγκες των τρομοκρατών», προσέθεσε.

---

Πηγή: Financial Times – Euro2day