Μια «αθόρυβη επανάσταση» στην Ιρλανδία

Ένα ηχηρό «Ναι» έβγαλαν οι κάλπες στην Ιρλανδία, στο δημοψήφισμα που έγινε το Σάββατο, για την νομιμοποίηση των αμβλώσεων. Με την απόφασή τους, η συντριπτική πλειοψηφία των Ιρλανδών βάζει τέλος σε ένα απαράδεκτο για ευρωπαϊκή χώρα καθεστώς, το οποίο δεν στερούσε απλώς από τις γυναίκες την ελευθερία της βούλησης στο θέμα της κύησης, αλλά οδήγησε πολλές ακόμη και στον θάνατο.

Με συμμετοχή που έφτασε το 64,75% οι Ιρλανδοί πήραν μέρος στο δημοψήφισμα και με ποσοστό 66,4% είπαν «Ναι» στον νόμο που δίνει το δικαίωμα στις γυναίκες να προχωρήσουν σε  διακοπή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ή να διακόψουν την κύηση, όταν  κινδυνεύει η ζωή τους. Η άμβλωση απαγορεύεται στην Ιρλανδία, εκτός από τις περιπτώσεις που κινδυνεύει η ζωή της μητέρας, σύμφωνα με μία απόφαση που εξέδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο το 1992. Παρόλα αυτά δεν έχει ψηφιστεί, μέχρι σήμερα,  κανένας νόμος που να επιβάλει την εφαρμογή αυτής της απόφασης, καθώς προσκρούει στο Σύνταγμα.

Σήμερα όμως, με το δημοψήφισμα οι Ιρλανδοί είπαν «Ναι» στην κατάργηση της τροπολογίας 8 του Συντάγματος που απαγορεύει τις αμβλώσεις, γεγονός που χαιρέτησε ο πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ, ο πρώτος ανοικτά ομοφυλόφιλος Ιρλανδός πρωθυπουργός. «Αυτό που βλέπουμε είναι η κορύφωση μιας αθόρυβης επανάστασης που λαμβάνει χώρα τις δυο τελευταίες δεκαετίες στην Ιρλανδία», είπε ο Βαράντκαρ, διευκρινίζοντας ότι η νέα νομοθεσία θα τεθεί σε ισχύ πριν από το τέλος του έτους.

Η κυβέρνηση προτείνει την πλήρη απελευθέρωση της άμβλωσης για τις 12 πρώτες εβδομάδες της κύησης και δυνατότητα διακοπής της μέχρι και τις 24 εβδομάδες για λόγους υγείας. Την Τρίτη μάλιστα θα συνεδριάσει το υπουργικό για μια πρώτη συζήτηση του νομοσχεδίου που θα έρθει προς ψήφιση το φθινόπωρο. Ένα νομοσχέδιο, για το οποίο δεν προβλέπονται δυσκολίες στην ψήφισή του, αφού οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων κόμματων, του Fianna Feil και του Sinn Fein, υποστηρίζουν την μεταρρύθμιση.

«Το τέλος της εποχής του ερέβους»

Το αποτέλεσμα του χθεσινού δημοψηφίσματος αποτελεί τον δεύτερο μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό σεισμό που ταρακουνάει την βαθιά καθολική παράδοση της ιρλανδικής κοινωνίας. Είχε προηγηθεί, τρία χρόνια πριν, ένας άλλος σεισμός που συγκλόνισε την Ιρλανδία: η  νομιμοποίηση, πάλι με δημοψήφισμα, του γάμου των ομοφύλων.

«Βγήκαμε από την εποχή του ερέβους. Δεν είμαστε πια μία οπισθοδρομική χώρα, όπως ήθελε να μας κάνει να πιστέψουμε η Εκκλησία», είπε μία 53χρονη ανθοπώλης του Δουβλίνου, ενώ σε κεντρικό εκλογικό κέντρο της ιρλανδικής πρωτεύουσας, μία 71χρονη ανέφερε ότι «τελειώσαμε οριστικά με μία ιστορία που ήταν πραγματικά πολύ σκληρή για τις γυναίκες».

Οι γυναίκες ψήφισαν υπέρ των αμβλώσεων σε ποσοστό 70%, σύμφωνα με την έρευνα Ipsos/MRBI για τους Irish Times. Και οι άνδρες όμως δεν έμειναν απαθείς, αφού σύμφωνα με την ίδια έρευνα είπαν το «Ναι» σε ποσοστό 65%. Συντριπτική ήταν όμως ήταν η απάντηση των νέων, το 87% των οποίων ψήφισε υπέρ της φιλελευθεροποίησης της νομοθεσίας. Το «όχι» όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις ήρθε από τους άνω των 65 ετών, η πλειοψηφία των οποίων τάχθηκε κατά.

Η γυναίκα-σύμβολο

Το θέμα της αλλαγής του καθεστώτος σε ό, τι αφορά τις αμβλώσεις απασχόλησε για δεκαετίες την Ιρλανδία και αποτελούσε μία μόνιμη σύγκρουση φορέων και δυνάμεων της φιλελευθεροποίησης με το βαθύ καθολικό κατεστημένο. Το «απόστημα» έσπασε ωστόσο το 2012, όταν μια 31χρονη Ινδή οδοντίατρος, η  Σαβίτα Χαλαπανάβαρ, πέθανε την Ιρλανδία από σηψαιμία εξαιτίας της άρνησης των γιατρών να προχωρήσουν σε άμβλωση κατά την διάρκεια αποβολής του εμβρύου.

Η 31χρονη Σαβίτα βρισκόταν στην 17η εβδομάδα της εγκυμοσύνης της, όταν διακομίστηκε στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Γκάλογουεϊ με δυνατούς πόνους στην πλάτη. Οι γιατροί την ενημέρωσαν ότι έχει αρχίσει να αποβάλει και η ίδια ζήτησε πολλές φορές να της κάνουν άμβλωση. Οι γιατροί ωστόσο της απάντησαν ότι για όσο διάστημα το έμβρυο έχει καρδιακό παλμό δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Την επομένη έγινε η ίδια συζήτηση και ο γιατρός απάντησε ότι «αυτός είναι ο νόμος και ότι η Ιρλανδία είναι μια χώρα Καθολικών» και όταν η νεαρή γυναίκα τους είπε ότι δεν είναι «ούτε Καθολική, ούτε Ιρλανδή», η απάντηση ήταν πάλι η ίδια. Την Τρίτη ημέρα η καρδιά του εμβρύου σταμάτησε και τότε οι γιατροί έκαναν απόξεση στην Σαβίτα, η οποία όμως πέθανε από σηψαιμία.

Ο θάνατος της 31χρονης Ινδής προκάλεσε τότε σάλο και ξύπνησε  συνειδήσεις. Οι πιέσεις για αλλαγή εντάθηκαν και η Σαβίτα ήταν το πρόσωπο – σύμβολο της προεκλογικής εκστρατείας υπέρ του «Ναι» στο δημοψήφισμα. Πέθανε σε μια χώρα που η νομοθεσία δεν επέτρεπε στους γιατρούς να της διακόψουν την κύηση, αλλά την δικαίωσε ένας ολόκληρος λαός.

Σήμερα ο πατέρας της έστειλε το δικό του μήνυμα στην αναπτυγμένη Ευρώπη, δηλώνοντας «πολύ ευτυχής». Μιλώντας στον Guardian, ο Αντανάπα Γιαλάτζι, από την υπανάπτυκτη Καρνατάκα της Ινδίας είπε: «Αποκαταστάθηκε η δικαιοσύνη για την Σαβίτα. Δεν έχω λόγια για να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου προς τον λαό της Ιρλανδίας αυτήν την ιστορική στιγμή».