Παρασκηνιακές ζυμώσεις για ενδιάμεση συμφωνία στο Κυπριακό

Νέα δεδομένα διαμορφώνονται από την εμπλοκή των Αμερικανών στο κλείσιμο ανοικτών μετώπων στην ευρύτερη περιοχή, ώστε να διευκολυνθούν οι σχεδιασμοί τους. Στο μεγάλο πακέτο εντάσσεται και το Κυπριακό το οποίο συνδέεται τόσο με τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία, τον άξονα που διαμορφώνει στην περιοχή αλλά και τα ενεργειακά.

Είναι σαφές πως η επιστροφή των Αμερικανών μετά από αποτυχημένη περίοδο, αλλά και ένα στάδιο διεθνούς υποτονικής στάσης, δείχνει νέες προσεγγίσεις. Βαλκάνια και ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου είναι σε πρώτη ζήτηση και ήδη καταγράφονται εξελίξεις με τους Αμερικανούς να θέλουν να έχουν τον πρώτο λόγο.  Στο Κυπριακό αναπτύσσεται παρασκήνιο με χρονικό ορίζοντα τον Σεπτέμβριο και αυτό που προκύπτει από τις πληροφορίες είναι πως ο ΟΗΕ και οι Αγγλοαμερικανοί διαμορφώνουν σκηνικό εντατικών συζητήσεων. Είναι προφανές, από τα όσα γίνονται αυτή την περίοδο, πως υπάρχει νέα προσέγγιση σε σχέση με το περιεχόμενο και τη βάση των συζητήσεων.

Παρασκηνιακές κινήσεις παραπέμπουν σε λογικές βαθμηδόν εξίσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ψευδοκράτους. Είναι σαφές πως εκείνο που διαφαίνεται και από διάφορες ενέργειες είναι ότι θα προωθηθεί ατύπως μια προετοιμασία για λειτουργία, πριν από την επίτευξη συμφωνίας, δύο συνιστώντων κρατιδίων στο νησί. Ενδεικτικό όλων αυτών είναι και ενέργειες που γίνονται σε χαμηλής πολιτικής ζητήματα, τα οποία όμως ανοίγουν δρόμους προς αυτή την κατεύθυνση.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι βασικοί παίκτες θέλουν να στείλουν μηνύματα προς τη Λευκωσία, που έχουν τη μορφή των προειδοποιήσεων. Αν και πολλοί πλέον πιστεύουν πως έχει περάσει το στάδιο των προειδοποιήσεων και έχουν εισέλθει σε τροχιά εφαρμογής πολιτικών. Όπως είναι για παράδειγμα ο τρόπος αντιμετώπισης «θεσμών» του ψευδοκράτους. Ενδείξεις για τη νέα προσέγγιση δεν αποκλείεται να δοθούν κατά τις συζητήσεις για την Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο ενόψει του ψηφίσματος και της έκθεσης.

Οι εξελίξεις που δρομολογούνται αυτή την περίοδο έχουν βασικά δύο παραμέτρους. Η πρώτη και βασική παράμετρος είναι ότι επιδιώκεται όπως υπάρξει μια καταλυτικής σημασίας παρέμβαση στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, πριν τις γεωτρήσεις της ΕxxonMobil, που χρονικά τοποθετούνται στις αρχές Νοεμβρίου.

Δύο έμπειροι διπλωμάτες

Πάντως πρέπει να σημειώσουμε ότι ενόψει της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δυο καλοί γνώστες του Κυπριακού θα βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία των Μόνιμων Αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και της Βρετανίας στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για τον Jonathan Cohen, ο οποίος διετέλεσε βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για ευρωπαϊκά θέματα, καλύπτοντας Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία. Ο Αμερικανός διπλωμάτης μετακομίζει στη Νέα Υόρκη, μετά από απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ και θα είναι εφεξής ο αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της χώρας του στον ΟΗΕ.

Η δεύτερη περίπτωση είναι ο Jonathan Allen, ο οποίος βρίσκεται από το περασμένο καλοκαίρι (Αύγουστος 2017) στη θέση του αναπληρωτή Μόνιμου Αντιπρόσωπου της Βρετανίας στα Ηνωμένα Έθνη. Ο Jonathan Allen ήταν ο εκπρόσωπος της χώρας του στις διεργασίες που άρχισαν στο Μοντ Πελεράν μέχρι και τις Πενταμερείς, ενώ παλαιότερα υπηρέτησε στην Κύπρο. Είναι σαφές πως σε περίπτωση εξελίξεων οι δυο αυτοί διπλωμάτες θα σηκώσουν το βάρος των κινήσεων καθώς θεωρούνται λίγο-πολύ ειδικοί επί του Κυπριακού

Λύση δύο κρατών

Οι βασικοί παίκτες, κυρίως όμως οι Αμερικανοί, θεωρούν πως εάν υπάρξει έστω και μια καταρχήν συμφωνία στο Κυπριακό, μια ενδιάμεση λύση στη βάση του πλαισίου Γκουτέρες, τότε θα διευκολυνθούν και οι ενεργειακοί τους σχεδιασμοί στην Ανατολική Μεσόγειο. Εκτιμούν πως θα πρέπει να καταβάλουν μια ακόμη προσπάθεια στο Κυπριακό και αναλόγως του αποτελέσματος θα καθοριστούν και τα επόμενα βήματα. Για πρώτη φορά, όπως συναφώς πληροφορούμαστε, από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών ακούγεται η άποψη, που διαχρονικά διατυπωνόταν από τους Τούρκους, πως θα πρέπει να καθοριστεί και η επόμενη ημέρα μιας νέας αποτυχίας στο Κυπριακό. Κι αυτό προφανώς παραπέμπει στο καθεστώς που θα έχουν οι Τουρκοκύπριοι.

Στα όσα διαδραματίζονται στο παρασκήνιο, καθώς και το περιεχόμενο των παρεμβάσεων φαίνεται να επηρεάζονται και από τα μηνύματα που στέλνονται κατά καιρούς από κύκλους στη Λευκωσία. Οι πληροφορίες, για παράδειγμα, ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν αποκλείει το σενάριο να συζητήσει λύση δύο κρατών, έχει ενθαρρύνει πολλούς εμπλεκόμενους να θέσουν ψηλά στους σχεδιασμούς τους και αυτό το ενδεχόμενο. Η Τουρκία, που για ευνόητους λόγους δεν προκρίνει ένα τέτοιο σενάριο, εξυπηρετείται από τη συζήτηση του, καθώς μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί τι θα σημαίνει ένα αδιέξοδο μετά από διαπραγματεύσεις σε αυτή τη βάση.

Στο ενεργειακό πεδίο, αναμένονται εξελίξεις με την εμπλοκή της γαλλικής Total σε περισσότερα τεμάχια με την ΕΝΙ, χωρίς όμως να έχει ρόλο χειριστή, να κάνει δηλαδή τις γεωτρήσεις. Η παρουσία της, ωστόσο, έχει αποδειχθεί σημαντική και χρήσιμη. Είναι προφανές πως τόσο η αμερικανική ΕxxonMobil όσο και η γαλλική Total έχουν ξεκαθαρίσει πως θα προχωρήσουν κανονικά με τους σχεδιασμούς τους και είναι σαφές πως δεν θα υπάρξει αντίδραση έναντι τους από την Τουρκία.

Αυτό που θα γίνει από πλευρά της Άγκυρας είναι να αντιδράσει σε μη αδειοδοτούμενα τεμάχια, προκαλώντας κρίση με την Κυπριακή Δημοκρατία. Το τουρκικό γεωτρύπανο «Πορθητής» δεν είναι ακόμη έτοιμο για γεωτρήσεις. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα σταλεί στην περιοχή για παρουσία και δημιουργία τετελεσμένων. Πότε θα γίνει αυτό; Αυτό θα γίνει ενδεχομένως μετά τις εκλογές και σίγουρα με αφορμή κάποιων εξελίξεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Ενόψει όλων αυτών γίνονται και οι παρασκηνιακές σήμερα κινήσεις, που αναμένεται να εκδηλωθούν διπλωματικά από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.