SADAT: Το μακρύ παραστρατιωτικό χέρι του Ερντογάν

Εν μέσω μίας αδιάκοπης επίδειξης ισχύος στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και μίας διάθεσης ελέγχου όλης της Κύπρου, ο Ερντογάν καλείται να αντιμετωπίσει και την οξύτατη οικονομική κρίση που έχει πλήξει καίρια την τουρκική λίρα. Αν και απέχουμε από τις εκλογές του 2023, ο ορίζοντας είναι μάλλον σκοτεινός για τον “σουλτάνο”. Από την άλλη, είναι πολλοί που ισχυρίζονται ότι δεν θα παραδώσει εύκολα την εξουσία, παρά την κακή του υγεία.

Ο Ερντογάν δεν διαθέτει μόνο τους μηχανισμούς του τουρκικού κράτους, τους οποίους μετά τις μαζικές εκκαθαρίσεις ελέγχει σε πολύ μεγάλο βαθμό. Διαθέτει και μία παρακρατική στρατιωτική οργάνωση που έχει ιδρυθεί το 2012 για μυστικές επιχειρήσεις σε αραβικές χώρες. Στη συνέχεια, όμως, τη χρησιμοποίησε για να εξαρθρώσει το δίκτυο του άλλοτε συμμάχου του Φετουλάχ Γκιουλέν. Είναι η ίδια αυτή οργάνωση που πρωτοστάτησε στην αντίσταση εναντίον των πραξικοπηματιών τον Ιούλιο του 2016, εάν πιστέψουμε το επίσημο σενάριο.

Η οργάνωση κρύβεται πίσω από τη βιτρίνα μίας ιδιωτικής εταιρείας στρατιωτικών συμβούλων και εκπαίδευσης ονόματι SADAT. Στην ιστοσελίδα της η εταιρεία διαφημίζει ότι «είναι η πρώτη και η μοναδική εταιρεία στην Τουρκία που παρέχει διεθνώς στρατιωτική συμβουλευτική, εξοπλισμό και εκπαίδευση, είτε πρόκειται για συμβατικό πόλεμο, είτε για ειδικές αποστολές».

Η ύπαρξη της εταιρείας έγινε ευρέως γνωστή και συνδέθηκε με τον Ερντογάν από τις αποκαλύψεις του whistleblower (πληροφοριοδότης του Διαδικτύου) Avni με πάνω από 3.000.000 ακολούθους στο Twitter. Ο Avni αποκάλυψε ότι η συγκεκριμένη εταιρεία είναι στην πραγματικότητα ένας μυστικός ιδιωτικός στρατός, ο οποίος έχει εκπαιδευτεί μαζί με την προσωπική φρουρά του Ερντογάν. Έχει την αμέριστη υποστήριξη των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών. Ας σημειωθεί ότι οι επίμονες προσπάθειες της αξιωματικής αντιπολίτευσης να προκαλέσει κοινοβουλευτικό έλεγχο γι’ αυτή την υπόθεση έχουν πέσει στο κενό.

Ο ισλαμιστής ταξίαρχος

Η εταιρεία έχει ήδη πλούσια δράση, καθώς μετράει σχεδόν δέκα χρόνια ζωής. Ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2012, ακριβώς αμέσως μετά από το ξέσπασμα της “Αραβικής Άνοιξης”. Από τότε, στο τιμόνι της βρίσκεται ο απόστρατος ταξίαρχος Αντνάν Τανρίβερντι, ο οποίος έχει γεννηθεί στις 8 Νοεμβρίου 1944 στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε ζωολογία στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και το 1964 εισήλθε στη Στρατιωτική Ακαδημία από όπου αποφοίτησε ως αξιωματικός πυροβολικού με διακρίσεις. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 είχε προαχθεί στον βαθμό του συνταγματάρχη.

Αμέσως μετά την αποστρατεία του με τον βαθμό του ταξιάρχου εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα πριν ιδρύσει τη SADAT. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι η εταιρεία του «παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης και στρατιωτικών συμβούλων καθώς και εξοπλισμό σε 22 τουρκικά (εννοεί κεντροασιατικά) και μουσουλμανικά κράτη». Προσέθεσε, μάλιστα, ότι «ενώ θα το επιθυμούσε διακαώς, δυστυχώς δεν είναι δυνατόν να καλύψει τις σχετικές ανάγκες και των 60 μουσουλμανικών κρατών του κόσμου».

Αν και όταν ήταν εν ενεργεία είχε τιμηθεί με την ανώτατη διάκριση του τουρκικού στρατού, η καριέρα του έληξε πρόωρα. Το 1996 αποπέμφθηκε από τους κεμαλικούς με την κατηγορία ότι ασκούσε ακραία ισλαμική προπαγάνδα, η οποία ήταν σε αντίθεση με το κοσμικό κράτος. Η ισλαμική ιδεολογία του και η αποπομπή του τον έφερε στον κύκλο των συνεργατών του Ερντογάν.

Ο ρόλος της SADAT στο πραξικόπημα

Προτιμούσε να δρα παρασκηνιακά και γι’ αυτό δεν απέκτησε ποτέ επίσημη ιδιότητα. Μόνο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, ο Τούρκος πρόεδρος τον έχρισε και επισήμως σύμβουλό του επί στρατιωτικών θεμάτων. Ήταν μία ανταμοιβή, επειδή –σύμφωνα με τουρκικές πηγές– οι παραστρατιωτικοί της SADAT έπαιξαν κρίσιμο ρόλο εκείνο το βράδυ του πραξικοπήματος. Ήταν αυτοί που οργάνωσαν και καθοδήγησαν τους οπαδούς του Ερντογάν που κατέβηκαν στους δρόμους.

Η κινητοποίηση εναντίον των πραξικοπηματιών, ή “πραξικοπηματιών” τον Ιούλιο του 2016 ήταν η μεγάλη απόδειξη της χρησιμότητας της SADAΤ. Τα τελευταία χρόνια, η εταιρεία είχε εστιάσει τις προσπάθειές της στην εκπαίδευση νεαρών μελών του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης σε παρακρατική βάση, με σκοπό να μπορούν να λειτουργήσουν ως πολιτοφυλακή και να εκτελούν ειδικές αποστολές. Η δραστηριότητα αυτή έχει ενταθεί μετά την απόπειρα πραξικοπήματος. Παράλληλα, όμως, η εταιρεία προετοιμάζεται, αν αυτό κριθεί απαραίτητο, να πραγματοποιήσει και αιφνίδια χτυπήματα εντός και εκτός Τουρκίας.

Σε συνέντευξη που έδωσε αμέσως μετά τον διορισμό του σε ΜΜΕ που πρόσκειται στην ισλαμιστική οργάνωση Χιζμπουλά (ομάδα μισθοφόρων του Ερντογάν), ο Τανριβερντί υποστήριξε ότι πρέπει πλέον να αλλάξει η στρατιωτική εκπαίδευση και η στρατολογία στην Τουρκία. Στόχος πρέπει να είναι η συγκρότηση ενός ισχυρού ισλαμικού στρατού που δεν θα ελέγχεται από τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ.

Ο ίδιος έχει γράψει ότι επιθυμεί να αφιερώσει τη ζωή του «στον ένα και μοναδικό σκοπό: να αναδειχτεί ο μουσουλμανικός κόσμος στον απόλυτο νικητή, να φτάσει παγκοσμίως σ’ ένα τόσο υψηλό σημείο αναγνώρισης και κυριαρχίας». Για του λόγου το αληθές το καταστατικό της εταιρείας, όταν αυτή ιδρύθηκε, περιλαμβάνει τη φράση: «κύριο μέλημα είναι να προστατεύει τα συμφέροντα των μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο».

Ίδρυση και δράση της SADAT

Σύμφωνα με δικές του δηλώσεις, αποφάσισε να δημιουργήσει την SADAT πολλά χρόνια νωρίτερα, κατά τη διάρκεια μίας επίσκεψής του στη Βοσνία. Τότε ήταν ακόμα ανώτερος αξιωματικός και είχε αναλάβει τη δημιουργία ενόπλων δυνάμεων των μουσουλμάνων της Βοσνίας. Ο ίδιος, εξάλλου, κατά την τελευταία δεκαετία της θητείας του στον τουρκικό στρατό, είχε γίνει γνωστός για την εκτέλεση δύσκολων και αμφιλεγόμενων ειδικών αποστολών.

Για τη δημιουργία της SADAT συνεργάστηκαν μαζί του 23 πρώην αξιωματικοί του τουρκικού στρατού, οι οποίοι είχαν αποστρατευθεί το 2000 με την κατηγορία της διασύνδεσης με ισλαμιστικές οργανώσεις. Ήταν η εποχή που οι κεμαλικοί έλεγχαν πλήρως τις ένοπλες δυνάμεις. Σήμερα, που η εταιρεία έχει μεγαλώσει οι απόστρατοι που εργάζονται σ’ αυτή ανέρχονται σε πολλές δεκάδες.

Αμέσως μετά την ίδρυσή της, η SADAT άρχισε να δραστηριοποιείται στη Λιβύη. Η βασική δραστηριότητά της ήταν η εκπαίδευση και ο εξοπλισμός Σύριων ανταρτών εναντίον του καθεστώτος Άσαντ. Σύμφωνα με πληροφορίες, συμμετείχε και σε λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών, χρησιμοποιώντας τις στενές σχέσεις της με τζιχαντιστικές οργανώσεις.

Την επισήμαναν οι Ρώσοι

Η SADAT δραστηριοποιήθηκε σχεδόν σε όλες τις χώρες, στις οποίες εμφανίστηκαν τα κινήματα της “Αραβικής Άνοιξης”. Έτσι, αναπόφευκτα μπήκε στο ραντάρ των μυστικών υπηρεσιών πολλών δυτικών χωρών, οι περισσότερες από τις οποίες δεν έδωσαν την πρέπουσα σημασία. Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ήταν από τις πρώτες που συνειδητοποίησαν τις ακριβείς δραστηριότητες και την δράση της εταιρείας, πριν, βέβαια, την προσέγγιση Πούτιν-Ερντογάν.

Σε απόρρητο έγγραφό τους διαμήνυαν κάποια χρόνια νωρίτερα: «Έξι νταλίκες με βελγικές πινακίδες τράβηξαν την προσοχή στο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων της Κωνσταντινούπολης κατά την εκφόρτωση στρατιωτικού εξοπλισμού που επρόκειτο να αποσταλεί στη συριακή αντιπολίτευση. Αυτά τα φορτηγά οχήματα μετέφεραν εξοπλισμό μάχης για την ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία SADAT. Τα κιβώτια που μεταφέρονταν είχαν πάνω τους όλα το σήμα SADAT και προορισμό το İskenderun (Νότια Τουρκία) και τελούσαν υπό αυστηρή συνοδεία με την ένδειξη “στρατιωτική αποστολή”».

Η Ρωσία, μάλιστα, προχώρησε σε καταγγελίες στον ΟΗΕ για τον ρόλο της εταιρείας στον πόλεμο της Συρίας, όπου κυρίως εκπαίδευσε και εξόπλισε τζιχαντιστές. Μετά τον σάλο που προκλήθηκε, η SADAT αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τη Συρία. Δεν αποχώρησε, όμως, από τα Βαλκάνια. Περιττό να αναφερθεί πως η SADAT και ο ιδρυτής της είναι από τους πιο φανατικούς υποστηρικτές του τουρκικού επεκτατισμού στο Αιγαίο και στη Θράκη. Η δράση της εταιρείας, έτσι όπως αυτή αποτυπώνεται σε απόρρητα έγγραφα, καθιστά σαφές πως θα μπορούσε να αποβεί ιδιαίτερα επιζήμια για την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία.

Ανορθόδοξος πόλεμος και πολιτικές δολοφονίες

Απόρρητες ρωσικές εκθέσεις χαρακτηρίζουν τη SADAT «παραστρατιωτική ομάδα, η οποία έχει ως στόχο να αποσταθεροποιεί χώρες». Είναι αξιοσημείωτο πως το ίδιο ισχυρίζεται και η αξιωματική αντιπολίτευση στην Τουρκία. Όπως γράφει η ίδια η SADAT στην ιστοσελίδα της, «στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων μας παρέχουμε εκπαίδευση ανορθόδοξου πολέμου σε αστικό περιβάλλον, καθώς και εκπαίδευση σε τεχνικές συλλογής πληροφοριών, ψυχολογικού πολέμου, σαμποτάζ, επιδρομών, παγίδευσης καθώς και πολιτικών δολοφονιών».

Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν ότι η εταιρεία είναι βαθιά αναμεμειγμένη στα κυκλώματα διακινητών προσφύγων και μεταναστών. Κατά τις ίδιες πηγές, έχει στρατολογήσει ισλαμιστές από την Κεντρική Ασία, τους οποίους μετέφερε και εκπαίδευσε στη Συρία και οι οποίοι σήμερα βρίσκονται στην Τουρκία και στελεχώνουν κυκλώματα διακινητών. Κάποτε, ο Οζάλ είχε πει ότι «δεν χρειάζεται να κάνουμε πόλεμο με την Ελλάδα. Αρκεί να αφήσουμε μουσουλμάνους μετανάστες να περάσουν τα ελληνικά σύνορα και να εγκατασταθούν εκεί». Σήμερα, η Άγκυρα χρησιμοποιεί τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές ως όπλο για να εκβιάσει την Ευρώπη και να κάμψει την Ελλάδα.

Είναι ασαφές εάν η SADAT έχει αναμιχθεί στη Θράκη. Έχει αποδειχθεί, όμως, η ανάμιξή της στην Αλβανία με σκοπό να αποκτήσει στρατηγικά ερείσματα και να ενισχύσει τη διαδικασία μετατροπής της σε δορυφόρο της Τουρκίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η SADAT είναι ένα από τα όργανα του καθεστώτος Ερντογάν για την εφαρμογή της στρατηγικής του ήσσονος κινδύνου.

Αυτή η στρατηγική περιλαμβάνει μικρής κλίμακας και σποραδικές τακτικού χαρακτήρα ενέργειες, οι οποίες έχουν επιθετικό χαρακτήρα, αλλά όχι τόσο έντονο, ώστε να προκαλέσουν ισχυρές αντιδράσεις. Σε αυτές συγκαταλέγεται και η συλλογή πληροφοριών. Η SADAT προσφέρεται για την εκτέλεση τέτοιων αποστολών, επειδή ακριβώς δεν συνδέεται επισήμως με το τουρκικό κράτος.