Με μηνύματα στην Τουρκία η Τριμερής με Αίγυπτο

Ηχηρά μηνύματα στην Τουρκία στέλνει με την Κοινή Διακήρυξή της η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και οι πρόεδρο Αναστασιάδης και αλ Σίσι επιβεβαίωσαν και στην Σύνοδο της Αθήνας, την ένατη κατά σειρά, την αποφασιστικότητά τους για τη συνέχιση της συνεργασίας των τριών χωρών σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος και την παράλληλη ενίσχυση της ειρήνης, της ασφάλειας και της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή.

Στις κοινές δηλώσεις, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε «φάρο σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο» το σχήμα Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, τονίζοντας την πολυδιάστατη συνεργασία των τριών χωρών. Αναφέρθηκε δε ιδιαίτερα στα δύο νέα μνημόνια συνεργασίας που προστέθηκαν και αφορούν την ηλεκτρική και τα θέματα αποδήμων. Ειδικά για το πρώτο, σημείωσε ότι συμβάλλει στη αναβάθμιση και των τριών χωρών, επισημαίνοντας ότι «σε μία εποχή, όπου αναζητούμε διαφοροποίηση των ενεργειακών μας πηγών η Αίγυπτος μπορεί να γίνει πάροχος ρεύματος που θα παράγεται κυρίως από τον ήλιο».

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στην συζήτηση που έγινε σχετικά με τις περιφερειακές εξελίξεις, επισημαίνοντας ότι οι θέσεις των τριών ηγετών ταυτίζονται «στην καταδίκη της προκλητικής πρακτικής και της επιθετικής ρητορικής της Τουρκίας», για την ηγεσία της οποίας είπε ότι «δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τα μηνύματα των καιρών». Επαναλαμβάνοντας ότι οι τουρκικές βλέψεις συνιστούν απειλή για την ευρύτερη περιοχή, τόνισε ότι η Ελλάδα «δηλώνει τις προθέσεις της με τις πράξεις της» και ότι «υπογράφει συμφωνίες συνεργασίας πάντα υπό το φως του διεθνούς δικαίου».

Η Τριμερής για την Τουρκία 

Με αυτήν την αναφορά αιχμή στα παράνομα τουρκολιβυκά μνημόνια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέρασε στις εξελίξεις στη Λιβύη, που ήταν ένα από τα θέματα τα οποία συζητήθηκαν στη Σύνοδο. Οι θέσεις των τριών χωρών σε ό,τι αφορά την λιβυκή κρίση είναι άλλωστε γνωστές. Επκεντρώνουν δε στην πορεία της Λιβύης προς την ομαλότητα, με τη διεξαγωγή εκλογών τον Δεκέμβριο και την αποχώρηση όλων των στρατευμάτων και των μισθοφόρων. Ζητήματα στα οποία η Τουρκία προβάλει συνεχώς προσκόμματα, επιδιώκοντας την παραμονή των τουρκικών δυνάμεων στη χώρα και τον έλεγχο της λιβυκής πολιτικής ηγεσίας.

Ελλάδα και Κύπρος “απειλούνται” από το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και τον αυθαίρετο καθορισμό ΑΟΖ Τουρκίας και Λιβύης, καθώς καταπατούνται κυριαρχικά δικαιώματά τους. Την ίδια ώρα η Αίγυπτος δεν επιθυμεί την τουρκική παρουσία στη Λιβύη και την δημιουργία και στα δυτικά της μιας εστίας έντασης, μέσω μιας ελεγχόμενης από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους κυβέρνησης που επιδιώκει ο Ερντογάν.

Στην Κοινή διακήρυξή τους άλλωστε, οι τρεις ηγέτες υπογραμμίζουν ότι το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και το Μνημόνιο Κατανόησης Στρατιωτικής Συνεργασίας που υπέγραψαν τον Νοέμβριο του 2019 ο Ερντογάν και ο Σάρατζ παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη. Και ως τέτοια, «αμφότερα υπονομεύουν την περιφερειακή σταθερότητα». Μάλιστα ειδικά για το Μνημόνιο οριοθέτησης ΑΟΖ επισημαίνουν ότι «παραβιάζει κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα».

Συζήτηση έγινε όμως και για το μεταναστευτικό, ένα θέμα το οποίο έχει μετατραπεί στα χέρια του Τούρκου προέδρου σε μοχλό πίεσης κα εκβιασμών προς τη Δύση και κυρίως την ΕΕ. Ο πρωθυπουργός τόνισε μάλιστα ιδιαίτερα «την αθόρυβη συμβολή της Αιγύπτου», καθώς πρόκειται για το μοναδικό βορειοαφρικανικό κράτος που δεν αποτελεί χώρα διέλευσης μεταναστευτικών ροών.

Χώρα-ταραξίας η Τουρκία

Με αναφορές στη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας ξεκίνησε τις δηλώσεις του και ο Αιγύπτιος πρόεδρος, χαρακτηρίζοντας «προοίμιο της γενικότερης ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ευρώπη» την ηλεκτρική διασύνδεση των χωρών της Τριμερούς, η οποία σημειωτέο περνά μέσα από την οριοθετημένη ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου. Πρόσθεσε επίσης ότι «μεγάλο σχέδιο είναι η ίδρυση του φόρουμ φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων όλων των χωρών με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο». Μια αναφορά που περιέχει έμμεση αιχμή για τον μοναδικό καταπατητή του Διεθνούς Δικαίου στην περιοχή, που δεν είναι άλλος από την Τουρκία.

Αναφορές στο Διεθνές Δίκαιο είχαν οι δηλώσεις του αλ Σίσι και για το Κυπριακό, για το οποίο επανέλαβε τη στήριξή του σε «μια δίκαιη λύση στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ». Το ίδιο επανέλαβε και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία είναι καλό να καταλάβει ότι θα ωφεληθεί και η ίδια, εάν συμβάλλει σε αυτή την κατεύθυνση, εγκαταλείποντας την επεκτατική πολιτική που την κατατάσσει στα κράτη-ταραξίες.

Η Άγκυρα πάντως επιμένει στην δική της θεώρηση για την Ανατολική Μεσόγειο και συνεχίζει τις προκλήσεις κατά της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρότι η στάση της, θεωρητικά αξιολογείται από την ΕΕ. Η τουρκική προκλητικότητα συζητήθηκε και στο χθεσινό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, το οποίο έδωσε εντολή στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και στην Κομισιόν να ετοιμάσουν επιλογές με προτεινόμενα μέτρα κατά της Άγκυρας. Μέτρα εναντίον της Τουρκίας ελήφθησαν βέβαια και παλιότερα από την ΕΕ, ωστόσο ο περιορισμένος χαρακτήρας τους, στο πλαίσιο της διττής προσέγγισης που επέβαλε η Μέρκελ, δεν έφερε αποτελέσματα.